(Thanh tra) - Theo đại biểu Quốc hội, sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra là một cuộc cách mạng rất lớn, hòa chung trong cuộc cách mạng sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.
Chiều 8/5, Quốc hội thảo luận tại tổ Dự thảo Luật Thanh tra sửa đổi. Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Ngô Trung Thành nói, sau sắp xếp, hệ thống cơ quan thanh tra hết sức tối giản.
“Đây là cuộc cách mạng rất lớn về hệ thống cơ quan thanh tra, hòa chung trong cuộc cách mạng sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị”, ông Thành nhấn mạnh.
Hiện, hệ thống cơ quan thanh tra có: Thanh tra Chính phủ; Thanh tra bộ; Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc bộ; Thanh tra tỉnh; Thanh tra cấp huyện, Thanh tra sở và các cơ quan được giao chức năng thực hiện thanh tra chuyên ngành.
Sau sắp xếp, sẽ kết thúc hoạt động 12 thanh tra Bộ; 5 Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ; 696 Thanh tra huyện; 1.001 Thanh tra sở và các cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành.
Dự thảo luật trình Quốc hội nêu rõ, Thanh tra Chính phủ sẽ tiếp nhận thêm chức năng, nhiệm vụ của 12 Thanh tra Bộ. Thanh tra tỉnh tiếp nhận thêm chức năng, nhiệm vụ của Thanh tra cấp huyện, Thanh tra sở.
Các cơ quan thanh tra sẽ chỉ còn: Thanh tra Chính phủ; Thanh tra tỉnh, TP trực thuộc Trung ương; Cơ quan thanh tra trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; Thanh tra Cơ yếu; Cơ quan thanh tra được thành lập theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
Tán thành với việc sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra, điều đại biểu quan tâm là làm thế nào để sau sắp xếp hoạt động thanh tra bảo đảm bao quát các lĩnh vực quản lý Nhà nước, hiệu lực, hiệu quả; không chồng chéo với hoạt động kiểm tra chuyên ngành.
Xác định rõ trách nhiệm
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Ngô Trung Thành cho hay, hiện trong hoạt động thanh tra có: thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành. Dự thảo luật quy định thống nhất một hoạt động thanh tra, không phân biệt thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành.
“Tôi hiểu rằng, hoạt động thanh tra sẽ bao gồm cả thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành”, ông Thành nói.
Theo đại biểu Thành, khi kết thúc thanh tra chuyên ngành thì một phần chuyển sang cơ quan thanh tra, phần cơ bản còn lại chuyển thành kiểm tra chuyên ngành. “Cho nên, điều quan trọng nhất là phân định trách nhiệm, phạm vi thanh tra với kiểm tra chuyên ngành thế nào? Bởi nếu không phân định được thì không rõ trách nhiệm”, ông nhấn mạnh.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp ví dụ, dự thảo luật bổ sung nhiệm vụ của Thanh tra Chính phủ là “thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân thuộc quyền quản lý của Bộ đối với Bộ không có Thanh tra Bộ”; “thanh tra việc chấp hành pháp luật trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý Nhà nước của Bộ không có Thanh tra Bộ”. Còn các bộ có trách nhiệm kiểm tra.
“Nếu xảy ra vi phạm ở trong cơ quan đó thì trách nhiệm của Thanh tra Chính phủ đến đâu, trách nhiệm của bộ đến đâu?”, ông Thành nêu và tiếp tục nhấn mạnh, nếu không phân định rõ phần nào của thanh tra, phần nào của kiểm tra chuyên ngành thì sau này có chuyện gì xảy ra “rất khó xác định trách nhiệm”.
Nếu không rõ trách nhiệm thì quản lý Nhà nước cũng sẽ gặp khó khăn, theo lời Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp.
Không để chồng chéo thanh tra, kiểm tra
Bày tỏ tán thành thống nhất hoạt động thanh tra, không phân biệt thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành, nhưng Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Đỗ Đức Hồng Hà (đoàn Hà Nội) cũng băn khoăn về sự phù hợp và tính khả thi khi áp chung một trình tự, thủ tục.
Bởi theo ông, luật hiện hành đang quy định thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành theo trình tự, thủ tục khác nhau.
Đại biểu Quốc hội Tạ Đình Thi (đoàn Hà Nội) thì đề nghị rà soát toàn diện dự thảo luật để thể chế hóa các nghị quyết quan trọng của Đảng, Bộ Chính trị.
Đặc biệt, theo ông, trong Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân đã yêu cầu phải chấm dứt tình trạng thanh tra, kiểm tra chồng chéo, trùng lắp, kéo dài, không cần thiết; bảo đảm nguyên tắc chỉ thực hiện thanh tra, kiểm tra mỗi năm 1 lần với doanh nghiệp, trừ trường hợp có bằng chứng rõ ràng về việc doanh nghiệp vi phạm.
“Nghị quyết cũng nêu rõ xử lý nghiêm các hành vi lạm dụng thanh tra, kiểm tra để nhũng nhiễu, gây khó khăn cho doanh nghiệp”, ông Thi nhấn mạnh.
Cạnh đó, Nghị quyết 68 yêu cầu ứng dụng mạnh mẽ chuyển đổi số trong hoạt động thanh tra, kiểm tra, kiểm toán. Triển khai thanh tra, kiểm tra trực tuyến, ưu tiên thanh tra, kiểm tra từ xa dựa trên các dữ liệu điện tử, giảm thanh tra, kiểm tra trực tiếp. Miễn kiểm tra thực tế đối với các doanh nghiệp tuân thủ tốt quy định pháp luật.
Theo đó, đại biểu Thi đề nghị cơ quan soạn thảo phải rà soát, chỉnh lý, hoàn thiện các quy định liên quan trong toàn bộ dự thảo Luật để thể chế hóa các nội dung nêu trên.
Sau khi thảo luận tại tổ, Quốc hội thảo luận Luật Thanh tra sửa đổi ở hội trường vào ngày 16/5, trước khi biểu quyết thông qua vào ngày 25/6.
