Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh Lê Tấn Tới. Ảnh: P.Thắng

Tiếp tục chương trình nghị sự kỳ họp 6, Quốc hội thảo luận ở hội trường Dự thảo Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, sáng 27/10.

3 lực lượng sẽ được thống nhất thành Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự cơ sở gồm: Bảo vệ dân phố, công an xã bán chuyên trách và các chức danh đội trưởng, đội phó đội dân phòng.

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh Lê Tấn Tới cho hay, một số ý kiến đề nghị bổ sung quy định về quyền hạn của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; quy định trách nhiệm pháp lý trong trường hợp lực lượng này vi phạm, gây thiệt hại

Về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho hay, lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở là lực lượng quần chúng tự nguyện, không thực hiện chức năng quản lý, không thuộc bộ máy Nhà nước. Lực lượng này tham gia hỗ trợ theo sự hướng dẫn, phân công, chỉ đạo trực tiếp của công an cấp xã.

“Việc quy định quyền hạn và trách nhiệm pháp lý của lực lượng này là “không hợp lý”, ông Lê Tấn Tới nói.

Trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong bảo vệ an ninh trật tự đã được quy định trong Hiến pháp, Luật An ninh quốc gia, Luật Công an nhân dân và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan.

Chi không quá 3.570 tỷ đồng/năm

Trong báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, Ủy ban Thường vụ Quốc hội lý giải rõ nguồn ngân sách đảm bảo cho hoạt động của lực lượng này.

Theo ông Lê Tấn Tới, nhiều ý kiến đề nghị báo cáo đánh giá kỹ hơn về tổ chức, ngân sách khi thành lập lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở.

Các ý kiến cho rằng số lượng người tham gia lực lượng này không chỉ dừng lại ở con số khoảng 300.000 người như tờ trình dự án luật do Chính phủ trình và sẽ tăng kinh phí, ngân sách bảo đảm.

Vì vậy, đề nghị có số liệu cụ thể chứng minh “không làm tăng biên chế”, “không làm tăng ngân sách” so với thực tiễn hiện nay.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, tại phiên họp thứ 25 đã đề nghị Chính phủ chỉ đạo tính toán đầy đủ, cụ thể (nhân lực, vật lực, tài lực) và đánh giá kỹ lưỡng tác động về biên chế, kinh phí và khả năng đảm bảo, để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội.

Chính phủ sau đó đã có Báo cáo số 518 nêu rõ, hiện nay, toàn quốc có 298.688 người tham gia hoạt động trong lực lượng bảo vệ dân phố, công an xã bán chuyên trách đang được tiếp tục sử dụng và các chức danh đội trưởng, đội phó đội dân phòng.

Các địa phương trong cả nước đang chi trả cho tổ chức, hoạt động, chế độ, chính sách, bảo đảm điều kiện hoạt động cho các lực lượng này khoảng 3.570 tỷ đồng/năm (tính theo mức lương cơ sở mới).

Tính đến tháng 12/2022, toàn quốc có 84.721 thôn, tổ dân phố. Nếu mỗi thôn, tổ dân phố đều thành lập tổ bảo vệ an ninh trật tự, với 84.721 Tổ cần có ít nhất là 254.163 người tham gia (mỗi tổ cần ít nhất 3 người).

Dự kiến, mức chi tổng kinh phí cần bảo đảm để thực hiện theo quy định của dự thảo luật là 3.505 tỷ đồng/năm. Tuy nhiên, do dự thảo luật quy định mỗi tổ bảo vệ an ninh trật tự có thể phụ trách một hoặc một số thôn, tổ dân phố, nên tổng số Tổ có thể giảm xuống, kéo theo tổng kinh phí bảo đảm cũng sẽ giảm xuống.

“Với cách dự tính như vậy sẽ không tăng về số lượng người tham gia và không tăng về tổng kinh phí bảo đảm so với thực tiễn hiện nay. Về lâu dài, tổng số lượng thôn, tổ dân phố tiếp tục giảm do sáp nhập nên các địa phương sẽ có điều kiện tập trung bảo đảm chế độ, chính sách tốt hơn nữa cho lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở”, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh báo cáo tính toán của Chính phủ trước Quốc hội.

Cần có  hỗ trợ hằng tháng

Với quy định “trường hợp địa phương khó khăn về ngân sách, không cân đối được ngân sách thì đề nghị ngân sách Trung ương hỗ trợ”, có ý kiến cho rằng như vậy là mâu thuẫn với Luật Ngân sách Nhà nước, vì nhiệm vụ chi của cấp nào thì ngân sách cấp đó bảo đảm.

Tiếp thu ý kiến này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo bỏ nội dung quy định “địa phương khó khăn về ngân sách thì được ngân sách Trung ương hỗ trợ”.

Về bồi dưỡng, hỗ trợ đối với lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, một số ý kiến đề nghị quy định chế độ, chính sách cho lực lượng này theo nhiệm vụ được giao và chỉ hỗ trợ khi được huy động thực hiện nhiệm vụ chứ không hỗ trợ thường xuyên hằng tháng.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, dự thảo luật quy định mức hỗ trợ hàng tháng cho lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở là kế thừa quy định về chế độ hỗ trợ đối với đối tượng đội trưởng, đội phó đội dân phòng, bảo vệ dân phố, công an xã bán chuyên trách đã có từ lâu, đang được các địa phương thực hiện.

“Nếu bỏ quy định hỗ trợ hằng tháng mà chỉ hỗ trợ khi được huy động thì sẽ không thu hút được người dân tham gia lực lượng này, không bảo đảm tính khả thi của luật”, theo ông Lê Tấn Tới.

Dự thảo Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở gồm 5 chương, 34 điều, dự kiến được xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV.