Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nêu rõ, phấn đấu giải phóng sớm nhất lượng xe ùn ứ ở các cửa khẩu thuộc tỉnh Quảng Ninh và Lạng Sơn. Ảnh: Đ. Tuân

Chiều nay (26/12), Phó Thủ tướng Lê Văn Thành chủ trì cuộc họp trực tuyến với các bộ, ngành, địa phương về tháo gỡ khó khăn trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua các tỉnh biên giới phía Bắc.

Theo báo cáo của Bộ Công Thương, đến ngày 25/12/2021, Quảng Ninh còn 1.555 xe, Lạng Sơn 4.204 xe, gây thiệt hại đáng kể cho doanh nghiệp và người dân, đặc biệt là mặt hàng nông sản (chiếm đến 80% các mặt hàng đặc tính dễ hư hỏng)...

Cạnh đó, là áp lực rất lớn về bố trí chỗ đỗ phương tiện, ăn ở, sinh hoạt, bảo đảm vệ sinh môi trường…. cho hàng vạn người.

Tình trạng ùn tắc ngày càng nghiêm trọng

Nêu nguyên nhân khách quan của tình trạng ùn ứ, Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Quốc Khánh cho hay là do thủ tục giao nhận thực hiện chặt chẽ hơn, lái xe Việt Nam không được vào nội địa Trung Quốc. “Quy trình kiểm dịch cũng phức tạp hơn”, ông Khánh nói.

Còn nguyên nhân chủ quan là những điểm yếu cố hữu như sản xuất nông nghiệp không theo tín hiệu, nhu cầu thị trường; xuất khẩu chủ yếu theo hình thức trao đổi cư dân (tiểu ngạch), không xuất khẩu chính ngạch vào Trung Quốc…

Đáng lưu ý, dù các bộ, địa phương biên giới liên tục có khuyến cáo về ùn tắc tại các khu vực cửa khẩu nhưng thương nhân vẫn tiếp tục đưa hàng lên khiến tình trạng ùn tắc ngày càng nghiêm trọng hơn.

“Trong 1 tháng qua, hội đàm 50 cuộc các cấp từ huyện, ngành, bản thân tôi đã viết thư trao đổi với lãnh đạo tỉnh Quảng Tây để đề nghị tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh thông quan hàng hóa”, Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn Hồ Tiến Thiệu nói.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên. Ảnh: Đ.Tuân

Về thời gian thông quan, phía Trung Quốc vẫn triển khai trong giờ hành chính, không có chính sách cắt giảm. Tuy nhiên do triển khai các biện pháp kiểm soát, phòng chống dịch, khử khuẩn xe và hàng, trung chuyển lái xe ở cửa khẩu... nên mất nhiều thời gian.

“Trung bình 1 giờ chỉ thông quan được 8 xe. 1 cửa khẩu 1 ngày chỉ thông quan được 88 xe”, lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn thông tin, hiện địa phương chỉ thông quan qua 2 cửa khẩu Hữu Nghị và Chi Ma, còn cửa khẩu Tân Thanh chưa mở trở lại.

Từ đó, lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn đề nghị, các doanh nghiệp cần điều tiết, hạn chế đưa hàng hóa xuất khẩu lên biên giới; tăng cường công tác phòng chống dịch bệnh như khử khuẩn xe chở hàng, thường xuyên xét nghiệm cho tài xế, thiết lập vùng an toàn dịch bệnh…

Trong khi đó, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên lưu ý, các doanh nghiệp chưa chú trọng thị trường trong nước với 100 triệu dân.

Theo ông, các địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp, nông dân phải khẩn trương chuyển đổi phương thức sản xuất, phải theo quy hoạch, kế hoạch và bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng.

“Sản xuất cái gì phải tính bán cho ai, ở đâu, tuân thủ tín hiệu thị trường”, ông Diên nói.

Bộ Công thương cũng đã chỉ đạo các cơ quan trực thuộc tăng cường năng lực tiêu thụ ở thị trường nội địa qua các kênh như chợ, siêu thị và thương mại điện tử.

Thiết lập “vùng xanh” an toàn tại khu vực biên giới

Kết luận, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã có nhiều chỉ đạo nhưng tình hình ùn ứ hàng hóa tại cửa khẩu chưa được cải thiện, giải quyết triệt để.

“Các đồng chí đã thảo luận kỹ, các địa phương cũng chỉ rõ nếu tiếp tục đưa hàng hóa lên cửa khẩu thì càng thiệt hại, vì vậy, cần có giải pháp, cả trước mắt và dài hơi”, lãnh đạo Chính phủ nhấn mạnh.

Toàn cảnh cuộc họp về tháo gỡ khó khăn trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua các tỉnh biên giới phía Bắc. Ảnh: Đ.Tuân

Trước mắt, ông yêu cầu Bộ Ngoại giao, Bộ Công Thương và địa phương biên giới làm việc, phối hợp chặt chẽ hơn nữa với các cơ quan bộ, ngành, địa phương của Trung Quốc để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho thông quan hàng hoá của cả hai nước đang ùn tắc tại cửa khẩu.

“Cũng cửa khẩu đó 1 ngày thông quan 8 tiếng thì bây giờ có thể thông quan 12 tiếng được không”, Phó Thủ tướng đặt vấn đề và nêu rõ, phấn đấu giải phóng sớm nhất lượng xe ùn ứ ở các cửa khẩu thuộc 2 tỉnh Quảng Ninh, Lạng Sơn.

“Trong thời gian này, các đồng chí được quyền thông báo gửi các địa phương, doanh nghiệp không đưa hàng hóa đến”, ông nói thêm.

Về lâu dài, Bộ Y tế, Hải quan, UBND các tỉnh, phối hợp với các bộ, ngành liên quan để bàn bạc, hình thành các “vùng xanh”, “luồng xanh” an toàn dịch bệnh tại khu vực biên giới.

Bộ Y tế nghiên cứu ban hành các tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình để hình thành “vùng xanh”, “luồng xanh”. Các địa phương thông tin kịp thời cho doanh nghiệp, người dân biết để chủ động trong sản xuất, kinh doanh, như tổ chức tiêu thụ hàng hóa tại chỗ, có phương thức bảo quản, đóng gói tại chỗ cho tốt...

Đặc biệt, các địa phương cần hướng dẫn, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp chuyển đổi sản xuất theo hướng hàng hoá, gắn với thị trường, đảm bảo tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn, quy chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc hàng hoá. Tập trung mở rộng thị trường; hạn chế tiến tới chấm dứt hoạt động thương mại đường mòn, lối mở…