Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng

Thay mặt Chính phủ báo cáo Quốc hội kết quả thực hiện Nghị quyết số 43 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế - xã hội (Chương trình), Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, đến ngày 30/9/2022, số vốn giải ngân mới đạt trên 61 nghìn tỷ đồng, bằng khoảng 20,2%.

Con số này không bao gồm 46.000 tỷ đồng, tương đương 2 tỷ đô la Mỹ dự kiến sử dụng để nhập khẩu vaccine, thuốc điều trị, trang thiết bị y tế do việc thực hiện cần căn cứ yêu cầu phòng, chống dịch COVID-19 thực tế.

Các ngân hàng thương mại mới giải ngân hỗ trợ khoảng 29 tỷ đồng

Bên cạnh những kết quả “đáng ghi nhận” thì một số chính sách có kết quả giải ngân thấp so với quy mô nguồn lực như chính sách hỗ trợ 2% lãi suất cho doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh.

Tính đến hết tháng 9/2022, các ngân hàng thương mại mới giải ngân hỗ trợ khoảng 29 tỷ đồng, tạm tính doanh số hỗ trợ lãi suất trên 15 nghìn tỷ đồng, dư nợ được hỗ trợ lãi suất đạt trên 13 nghìn tỷ đồng.

“Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã sớm quán triệt, tổ chức triển khai thực hiện chính sách, nhưng kết quả giải ngân thực hiện chính sách còn chưa đạt kỳ vọng”, báo cáo nêu.

Bên cạnh đó, còn tình trạng một số chính quyền địa phương tạo thêm các thủ tục mới bên cạnh các trình tự, thủ tục đã có sẵn, làm người thụ hưởng có tâm lý e ngại, chán nãn, không đăng ký chính sách.

Chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động được đưa ra làm dẫn chứng.

Dù vậy, đến ngày 23/9/2022 đã giải ngân hơn 3.544 tỷ đồng hỗ trợ tiền thuê nhà cho hơn 5 triệu người lao động, vượt số đối tượng hỗ trợ so với mục tiêu tại thời điểm xây dựng (4 triệu người).

Với 2 năm thực hiện (2022-2023) trong khi danh mục nhiệm vụ, dự án sử dụng vốn Chương trình mới được giao kế hoạch cuối tháng 9/2022, Chính phủ nhận định, “tạo sức ép cho tiến độ thực hiện và giải ngân, đặc biệt với các dự án giao thông quy mô lớn”.

Có tâm lý e ngại, sợ sai, bị động, ỷ lại

Nhiều nguyên nhân đã được đề cập, trong đó, về mặt chủ quan, theo Bộ trưởng, bên cạnh xây dựng, ban hành, quán triệt triển khai các chính sách đôi khi chưa được quan tâm đúng mức, thì có việc các cấp, ngành ở một số nơi còn chưa quán triệt đầy đủ về tầm quan trọng của Chương trình.

Các cấp, ngành ở một số nơi cũng chưa tích cực đẩy mạnh triển khai các chính sách hỗ trợ thuộc phạm vi mình quản lý, chưa làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền để người dân hiểu đúng về chính sách. Đáng chú ý, “còn có tâm lý e ngại, sợ mắc sai phạm trong thực hiện”.

Ngoài ra, việc thực hiện chính sách đôi khi còn dài trải, chưa có trọng tâm, trọng điểm, có tâm lý bị động, ỷ lại, chưa chủ động, linh hoạt trong triển khai.

Những tháng còn lại của năm 2022 và năm 2023, Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo các bộ, cơ quan Trung ương, địa phương đẩy mạnh việc thực hiện và giải ngân các chính sách tài khóa, tiền tệ thuộc Chương trình, nhanh chóng đưa nguồn lực hỗ trợ đến các đối tượng thụ hưởng, bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả, tránh trục lợi.

Chính phủ đề nghị các cấp, các ngành tập trung hoàn thiện việc ban hành các văn bản hướng dẫn còn lại cả Chương trình trong tháng 11/2022.

Với những chính sách đã ban hành, đẩy mạnh quán triệt nội dung, cách thực hiện đến từng cấp, từng ngành, bảo đảm thống nhất, đồng bộ trong triển khai.

“Không quy định các thủ tục phát sinh so với yêu cầu hoặc trên mức cần thiết, không tạo rào cản trong việc thực hiện chính sách cho các đối tượng thụ hưởng”, Chính phủ nêu rõ.

Ngân hàng Chính sách xã hội đã giải ngân các chính sách tín dụng ưu đãi đến ngày 30/9/2022 đạt 10.704 tỷ đồng cho gần 240 nghìn đối tượng khách hàng vay vốn, trong đó chính sách cho vay giải quyết việc làm giải ngân 7.000 tỷ đồng, đạt 100% kế hoạch.

Đến ngày 28/9/2022, đã miễn thuế giá trị gia tăng đầu ra, thuế môi trường đối với nhiên liệu bay và một số khoản thuế, phí, lệ phí khác là 39.422 tỷ đồng.

Đã gia hạn các loại thuế, tiền thuê đất là 97.895 tỷ đồng, trong đó gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và tiền thuê đất là 91.525 tỷ đồng; gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt với ô tô sản xuất hoặc lắp ráp trong nước là 6.370 tỷ đồng.

Chi phí cơ hội hỗ trợ thông qua các chính sách gia hạn thời gian nộp thuế và tiền thuê đất là 7,4 nghìn tỷ đồng.

Thủ tướng cũng đã giao 147.138 tỷ đồng kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương của Chưong trình cho 94 nhiệm vụ, dự án.

Với các dự án còn lại, Thủ tướng giao các bộ, cơ quan, địa phương tiếp tục rà soát, hoàn thiện thủ tục đầu tư, đủ điều kiện giao vốn của Chương trình, báo cáo Thủ tướng, Chính phủ để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi tiếp tục giao kế hoạch vốn.

Với kế hoạch năm 2022, Thủ tướng đã giao tổng số vốn 38.155 tỷ đồng từ nguồn vốn của Chương trình cho 4 nhiệm vụ thuộc Chưong trình và 254 dự án thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025.

Chính phủ đã tổng hợp nhu cầu nguồn lực thực hiện Chương trình còn lại trong năm 2023 trong quá trình xây dựng dự toán năm 2023 để báo cáo Quốc hội.