Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Ảnh: Đ.X

Ngày 10/3, tại Phiên họp thứ 9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến Dự thảo Pháp lệnh Trình tự, thủ tục TAND xem xét, quyết định việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Việc áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc với người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi chủ yếu nhằm mục đích giáo dục, giúp đỡ họ phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội.

Nghị định dù mới ra, không phù hợp cũng phải sửa

Trình bày tờ trình, Phó Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Văn Du cho biết, còn quan điểm khác nhau về quy định điều kiện hoãn, miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; tạm đình chỉ, miễn chấp hành phần thời gian đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc còn lại.

Quan điểm thứ nhất cho rằng, quy định điều kiện hoãn, miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, tạm đình chỉ, miễn chấp hành phần thời gian đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc còn lại trong Nghị định số 116 năm 2021 của Chính phủ là vượt quá thẩm quyền, không phù hợp với quy định tại khoản 2 Điều 14 của Hiến pháp, đây là những vấn đề liên quan đến hạn chế quyền con người và cần phải được quy định bởi luật.

Hơn nữa, Nghị định số 116 quy định điều kiện áp dụng cho cả đối tượng là người trên 18 tuổi, chưa phù hợp với đối tượng là người dưới 18 tuổi. Do vậy, pháp lệnh cần quy định để bảo đảm áp dụng pháp luật kịp thời, thống nhất trong thực tiễn.

Còn theo quan điểm thứ hai, nội dung trên đã được quy định tại Điều 57 và Điều 58 Nghị định số 116 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Phòng, chống ma túy, Luật Xử lý vi phạm hành chính về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy. Dự thảo Pháp lệnh không cần quy định lại, chỉ cần dẫn chiếu đến Nghị định số 116/2021/NĐ-CP.

Phó Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Văn Du. Ảnh: Đ.X

Về vấn đề trên, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, đa số ý kiến của Ủy ban Tư pháp và ý kiến của các cơ quan tham gia thẩm tra tán thành loại ý kiến thứ nhất của TAND Tối cao.

“Nghị định số 116 năm 2021 của Chính phủ chưa quy định đầy đủ, bao quát được hết các trường hợp cần thiết phải hoãn, miễn, tạm đình chỉ cho người phải chấp hành cai nghiện bắt buộc là người nghiện ma túy từ đủ 12 đến dưới 18 tuổi. Nếu không quy định trong dự thảo pháp lệnh thì thiếu căn cứ pháp lý để áp dụng, thi hành”, bà Nga nhấn mạnh.

Bày tỏ quan điểm pháp lệnh phải quy định, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nói, hiệu lực của nghị định không bằng pháp lệnh. Hơn nữa, Nghị định 116 dù mới ban hành nhưng chưa đầy đủ, như chưa quy định trường hợp miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc cho người đủ 14 tuổi đến dưới 18 tuổi trong thời gian hoãn mà bị toà xử phạt tù không cho hưởng án treo... “Nghị định dù mới ra cũng phải sửa lại nếu không phù hợp”, ông Vương Đình Huệ nhấn mạnh.

Có bảo đảm cơ sở vật chất, trẻ học tập thế nào?

Trong khi đó, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương lưu ý, đánh giá tác động còn thiếu, đặc biệt là tác động tiêu cực vì đối tượng đưa đi cai nghiện bắt buộc là trẻ em, thiếu niên. Theo ông, cần huy động chuyên gia giáo dục, y tế, tâm lý học… để phân tích, đánh giá.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đặt vấn đề dường như các quy định mới chú ý đến những trẻ em “con nhà giàu chơi bời lêu lổng mà chưa chú ý nhiều đến đối tượng lang thang, cơ nhỡ”. Do đó, cần làm rõ thủ tục, trình tự với những đối tượng “đặc biệt” có nhiều nguy cơ này.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương. Ảnh: Đ.X

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Phú Cường đề nghị quan tâm đầu tư kịp thời hơn cho các cơ sở cai nghiện vì thực tế rất khó đảm bảo thực hiện, nhất là việc học tập của các em.

Về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội Nguyễn Văn Hồi cho biết, hiện nay, toàn quốc có 116 cơ sở cai nghiện, trong đó có 97 cơ sở công lập. Những trường hợp cai nghiện bắt buộc đều đưa vào các cơ sở công lập, hiện có khoảng gần 40.000 người.

Theo ông Hồi, khi triển khai, dự kiến người nghiện ma tuý từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc sẽ tăng lên. Thứ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đề nghị đầu tư thêm về cơ sở vật chất cho cơ sở cai nghiện để đáp ứng đúng theo quyền của trẻ em.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, dự thảo được xem xét thông qua bằng hình thức thủ tục rút gọn, tuy nhiên cần lắng nghe ý kiến các bên để đánh giá tác động của chính sách kỹ hơn, từ khối lượng công việc của tòa cấp huyện, vấn đề kinh tế, xã hội, ngân sách, đầu tư....

“Pháp lệnh ra đời thì số lượng người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc có tăng hơn không? Cơ sở vật chất thế nào, dự kiến nguồn lực bao nhiêu, cái gì có và chưa có? Rồi bệnh nặng, bệnh hiểm nghèo là thế nào, ai chứng nhận? Ta không nên bỏ qua vấn đề này”, ông Vương Đình Huệ nêu và nhấn mạnh, khi biểu quyết thông qua phải báo cáo tiếp thu, giải trình rất rõ.

Dự thảo Pháp lệnh có 5 chương, 48 điều. Dự kiến, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ thông qua pháp lệnh này vào ngày 24/3.

Thủ tục thân thiện

Do việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc có tính chất hỗ trợ chữa bệnh, không phải là biện pháp xử lý hành chính, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đề nghị “cần tiếp tục rà soát để bổ sung, hoàn thiện thêm về thủ tục thân thiện và các yêu cầu để thực hiện có hiệu quả.

Theo đó, cần bổ sung quy định về nguyên tắc bảo đảm thủ tục thân thiện và bảo đảm lợi ích tốt nhất của người bị đề nghị; bổ sung các quy định các phiên họp phải được tổ chức thân thiện; phòng họp thân thiện, an toàn, vị trí chỗ ngồi thân thiện… 

Chuẩn bị kỹ cho phiên chất vấn 2 nhóm vấn đề “nóng”

Phát biểu khai mạc Phiên họp thứ 9 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết tổng thời gian làm việc là 7,5 ngày, tổ chức thành hai đợt (10 - 16/3, 22 - 26/3) để cho ý kiến cũng như xem xét thông qua nhiều nội dung rất quan trọng.

Trong đó, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội dành toàn bộ thời gian ngày 16/3 để tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội.

2 nhóm vấn đề “nóng”, có tính thời sự được lựa chọn chất vấn thuộc lĩnh vực công thương và tài nguyên môi trường.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường Trần Hồng Hà sẽ là người trả lời chính. Nhiều thành viên Chính phủ khác cũng sẽ tham gia giải trình các vấn đề liên quan được đại biểu Quốc hội quan tâm.

Để phiên chất vấn thành công, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu Quốc hội nghiên cứu kỹ lưỡng, khách quan, thận trọng, tỉ mỉ lắng nghe nhiều bên để khắc phục những sơ hở nếu có của hệ thống pháp luật.