Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) đề nghị quy định cởi mở hơn việc ghi âm, ghi hình tại phiên tòa với phóng viên. Ảnh: P.Thắng

Thảo luận Dự thảo Luật Tổ chức TAND sửa đổi tại hội nghị sáng 28/5, nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm nêu ý kiến về việc ghi âm, ghi hình trong phiên tòa đã nhận.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) cho biết thực tế rất nhiều các vụ việc, vụ án được đưa tin tràn lan trên báo chí, mạng xã hội, internet một cách không chính thống, cùng với đó là các ý kiến trái chiều từ rất nhiều người dùng mạng xã hội.

Việc này đã tạo những tác động, áp lực không nhỏ đến người tiến hành tố tụng tham gia vụ án, có ảnh hưởng tiêu cực đến công tác xét xử, công tác tuyên truyền pháp luật, hơn nữa ảnh hưởng trực tiếp đến quyền cá nhân, quyền con người đã được quy định trong Hiến pháp.

Bà Nga cho rằng việc quy định chặt chẽ hơn hoạt động ghi âm, ghi hình tại phiên tòa là vô cùng cần thiết.

Tuy nhiên, cần cân nhắc, “không nên chỉ giới hạn việc ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp, tuyên án hay công bố quyết định, mà cần giới hạn thêm ghi âm”.

Đại biểu phân tích, dù nguyên tắc công khai là công khai toàn bộ phiên tòa, không chỉ thời gian khai mạc, tuyên án, hay công bố quyết định nhưng nếu cứ để người dân tự do ghi âm, ghi hình trong thời gian xét xử sẽ ảnh hưởng đến quá trình xét xử vì ít nhiều cũng tạo nên sự lộn xộn.

Với những phiên tòa xử án ly hôn, án kinh doanh có nhiều bí mật đời tư, bí mật doanh nghiệp, kinh doanh. Nếu ghi âm, ghi hình tràn lan, rồi đưa thông tin đã cắt gọt lên mạng xã hội sẽ ảnh hưởng tới tổ chức, cá nhân liên quan. “Hiện nay việc xử phạt vi phạm trên môi trường không gian mạng gặp nhiều khó khăn, vướng mắc”, bà Nga lưu ý.

Đại biểu cũng đề nghị cần có sự phân biệt đối tượng được phép ghi âm, ghi hình tại phiên tòa.

Trong đó, theo bà Nga, nên quy định cởi mở hơn việc ghi hình tại phiên tòa đối với nhóm đối tượng là phóng viên, báo chí, truyền hình, bởi họ là những người được đào tạo bài bản, có chuyên môn, lại bị ràng buộc bởi công việc nên việc thông tin chắc chắn sẽ có sự chuyên nghiệp và tính khách quan hơn.

Đây cũng là ý kiến, kiến nghị của nhiều cử tri là phóng viên, kỹ thuật viên truyền hình, báo chí, đại biểu đoàn Hải Dương cho hay.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp). Ảnh: P.Thắng

Chung mối quan tâm, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đồng tình với dự thảo luật quy định ghi âm, ghi hình, nhưng ông cũng đề nghị chỉnh lý theo hướng phóng viên thuộc các cơ quan báo chí ghi âm, ghi hình bị can, bị cáo nếu được sự đồng ý của bị can, bị cáo.

“Báo chí ghi âm, ghi hình phải đúng, rõ, chịu trách nhiệm về bản ghi âm, ghi hình của mình. Tổng Biên tập chịu trách nhiệm trong việc sử dụng ghi âm, ghi hình. Như thế đâu ai dám tung tin bậy bạ trên mạng”, ông Hòa nhấn mạnh.

Đại biểu Nguyễn Thành Nam (Phú Thọ) cũng đề nghị chỉnh lý theo hướng việc ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định khi có sự cho phép của chủ toạ phiên tòa.

“Trường hợp ghi âm, ghi hình ảnh của người tiến hành tố tụng khác, người tham gia phiên toà, phiên họp thì phải có sự đồng ý của họ và sự đồng ý của chủ toạ phiên toà, phiên họp”, đại biểu đề xuất.

Trình hai phương án về ghi âm, ghi hình phiên tòa

Đầu phiên thảo luận, trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc trình 2 phương án về ghi âm, ghi hình tại phiên tòa.

Phương án 1, việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của Hhội đồng xét xử tại phiên tòa, phiên họp phải được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa. Việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của người tiến hành tố tụng khác, người tham gia phiên tòa, phiên họp thì phải được sự đồng ý của họ và sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa, phiên họp.

Việc ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định.

Tòa án tiến hành ghi âm lời nói, ghi hình ảnh toàn bộ diễn biến phiên tòa, phiên họp trong trường hợp cần thiết để phục vụ nhiệm vụ chuyên môn. Việc sử dụng, cung cấp kết quả ghi âm lời nói, ghi hình ảnh diễn biến phiên tòa được thực hiện theo quy định của pháp luật. Chánh án TAND tối cao quy định chi tiết khoản này.

Phương án 2, không quy định việc ghi âm, ghi hình như trên mà thực hiện theo quy định của các luật tố tụng.

Theo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, tại phiên tòa, việc ghi âm, ghi hình ảnh phải bảo đảm quyền con người, quyền công dân; bảo đảm hoạt động thông tin theo quy định của pháp luật.

Quá trình diễn ra phiên tòa, phiên họp, nhiều thông tin, chứng cứ được công bố, nhưng chưa được kiểm chứng, đặc biệt là những thông tin về đời tư cá nhân, bí mật gia đình, bí mật kinh doanh… Các thông tin, chứng cứ này cần được hội đồng xét xử xem xét, kết luận trong bản án, quyết định.

Quy định về ghi âm lời nói, ghi hình tại phiên tòa còn góp phần bảo đảm tính tôn nghiêm tại phiên tòa, tạo điều kiện cho Hội đồng xét xử điều hành tốt phiên tòa, không bị phân tâm bởi các yếu tố khác.

Uỷ ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy quy định như phương án 1 vẫn có mặt chưa tạo thuận lợi cho hoạt động chuyên môn của chính tòa án và các cơ quan chức năng khác.