Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Phú Cường. Ảnh: Đ.X

Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 6 (đợt 2), Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Cần Thơ chiều ngày 21/12.

Theo Dự thảo Nghị quyết, có 6 cơ chế, chính sách đặc thù cho TP Cần Thơ. Một trong những cơ chế, chính sách đặc thù mới là đề xuất xã hội hoá dự án nạo vét kết hợp thu hồi sản phẩm luồng hàng hải Định An - Cần Thơ.

Chính phủ đề xuất, các dự án bảo đảm chuẩn tắc luồng hàng hải cho tàu có trọng tải từ 10.000 tấn trở lên ra vào các cảng của Cần Thơ và có quy mô vốn từ 500 tỷ đồng trở lên được áp dụng các hình thức ưu đãi, hỗ trợ đầu tư.

Áp dụng thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong thời gian 15 năm với thu nhập từ các hoạt động dự án đầu tư; miễn thuế thu nhập doanh nghiệp 4 năm, giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo với thu nhập từ các hoạt động dự án đầu tư.

Đồng thời, còn được miễn tiền thuê đất, thuê mặt nước sau thời gian được miễn tiền thuê đất, thuê mặt nước của thời gian xây dựng cơ bản trong 15 năm và giảm 50% cho thời gian còn lại.

Phải đánh giá tác động môi trường, ngăn chặn sạt lở, xói mòn…

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Phú Cường cho biết, Thường trực Ủy ban tán thành để tạo bước phát triển kinh tế cho Cần Thơ.

Nhưng việc xây dựng đề án nạo vét kết hợp thu hồi sản phẩm luồng hàng hải Định An - Cần Thơ thì có 2 luồng ý kiến.

Luồng ý kiến thứ nhất cho rằng, trong nghị quyết nhất trí chủ trương, giao Chính phủ chuẩn bị đề án… Quốc hội ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định việc áp dụng ưu đãi cụ thể với dự án.

Luồng ý kiến thứ 2 thì không cần quy định xây dựng đề án; đề nghị Quốc hội cho phép quy định trong nghị quyết mức ưu đãi như Chính phủ trình để bảo đảm đúng thẩm quyền của Quốc hội trong quyết định chính sách thuế, cũng như bảo đảm tính kịp thời.

Toàn cảnh phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Ảnh: Đ.X

Quốc hội giao Chính phủ chịu trách nhiệm trong tổ chức thực hiện, áp dụng cơ chế ưu đãi tuân thủ đúng quy định về đối tượng, công khai, minh bạch; tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật về đánh giá tác động môi trường, có giải pháp khắc phục tác động tiêu cực như xử lý vật chất nạo vét, ngăn chặn sạt lở, xói mòn…

“Cần đánh giá kỹ hơn về tác động môi trường khi thực hiện dự án trên cơ sở cập nhật dữ liệu về biến đổi khí hậu, nước biển dâng, xâm nhập mặn”, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ Môi trường Lê Quang Huy nêu ý kiến sau đó.

Theo ông Huy, việc nhận chìm vật chất nạo vét cũng cần xem xét rất kỹ vì ở khu vực này chủ yếu là bùn, lượng cát rất ít.

Giải thích, ông Lê Quang Mạnh, Bí thư Thành uỷ Cần Thơ cho biết, Nghị định 159/2018 đã định nghĩ rõ việc nạo vét, trình tự, các bước kiểm soát tác động môi trường khi thực hiện xã hội hoá các dự án nạo vét. Với dự án luồng hàng hải Định An - Cần Thơ, Bộ Giao thông Vận tải vẫn kêu xã hội hoá hàng năm, nhưng chưa thu hút được nhà đầu tư vì “lợi nhuận không đủ hấp dẫn”.

“Việc này không có gì mới, ở đây đề xuất mức ưu đãi để thu hút nhà đầu tư mà thôi”, ông Mạnh nói.

Băn khoăn thời gian ưu đãi “tương đối dài”

Về mức ưu đãi thuế, theo ông Cường, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách tán thành.

Tuy nhiên, với tiền thuê đất, để bảo đảm chặt chẽ, cần quy định rõ chỉ miễn với diện tích dùng để tập kết sản phẩm nạo vét; không miễn, giảm cho các mục đích khác. Với miễn tiền thuê mặt nước thì không quy định do “Dự thảo Nghị quyết chưa làm rõ mục đích thuê mặt nước”.

Với thời hạn áp dụng ưu đãi, nhiều ý kiến trong cơ quan thẩm tra thấy “tương đối dài”, nhất là về tiền thuê đất cho cả đời dự án. Điều này, có thể sẽ dẫn đến sau khi tổng kết thí điểm, nếu dự án không không phát huy hiệu quả mà vẫn tiếp tục được áp dụng ưu đãi là chưa hợp lý.

“Tuy nhiên, nếu quy định thời hạn áp dụng ưu đãi tương ứng với thời hạn thí điểm (chỉ 5 năm) sẽ không đủ sức thu hút dự án xã hội hóa”, ông Cường nói.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Ảnh: Đ.X

Vì vậy, trường hợp các ưu đãi được quy định cụ thể trong nghị quyết thì đề nghị bổ sung quy định: Trên cơ sở tổng kết thực hiện thí điểm, Chính phủ trình Quốc hội việc áp dụng chính sách cho phù hợp với thực tiễn, bảo đảm tính tuân thủ, hiệu quả, theo đó, trong trường hợp cần thiết sẽ có thể điều chỉnh lại mức độ ưu đãi của các dự án xã hội hóa đã thực hiện điểm.

Ý kiến khác trong cơ quan thẩm tra đề nghị, thời hạn rút ngắn hơn so với Dự thảo Nghị quyết; có thể ở mức miễn 2 năm, giảm 4 năm thuế thu nhập doanh nghiệp, tương ứng như dự án đầu tư tại địa bàn khó khăn; miễn tiền thuê đất 3 năm, giảm 3 năm tương ứng với dự án trong danh mục khuyến khích đầu tư…

Liên quan nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng phạm vi và mức ưu đãi như Chính phủ đề xuất là phù hợp. Việc thí điểm 5 năm thu hút đầu tư không có gì mâu thuẫn. Theo đó, các doanh nghiệp đầu tư vào thời điểm thí điểm thì hết 5 năm vẫn được hưởng các chính sách ưu đãi, còn các doanh nghiệp vào sau thì không được hưởng ưu đãi.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất đề nghị Quốc hội cho phép Cần Thơ được thí điểm 6 cơ chế, chính sách đặc thù. Tuy nhiên cần hoàn thiện một số nội dung trước khi trình Quốc hội.

Liên quan đến cơ chế chính sách nạo vét kết hợp thu hồi sản phẩm luồng hàng hải Định An - Cần Thơ, dự thảo nghị quyết cần quy định cụ thể các chính sách ưu đãi sau khi hết 5 năm thí điểm…

Phó Chủ tịch Quốc hội yêu cầu cơ quan thẩm tra cùng Chính phủ hoàn thiện, chỉnh lý hồ sơ để chính thức trình Quốc hội tại kỳ họp bất thường tới đây.