Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cam kết đủ điều kiện để bỏ sổ hộ khẩu vào 1/7/2021. Ảnh: TN

Sáng ngày 21/10, Quốc hội thảo luận Dự thảo Luật Cư trú (sửa đổi). Một trong những vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm là thời gian bỏ sổ hộ khẩu.

Tránh làm phát sinh thêm thủ tục, phiền phức cho người dân

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho hay, qua thảo luận, đa số ý kiến đề nghị cho phép người dân được tiếp tục dùng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã được cấp đến hết ngày 31/12/2022 để chứng minh thông tin về nơi cư trú.

“Sổ hộ khẩu, sổ tạm trú trong trường hợp này không được coi là công cụ quản lý cư trú như hiện nay mà chỉ đơn thuần là giấy tờ xác nhận nơi cư trú công dân”, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật nói.

Theo giải thích của ông Tùng, dù chuyển sang phương thức mới, quản lý cư trú mới là hết sức cấp bách và cần được thực hiện ngay từ thời điểm luật có hiệu lực thi hành (1/7/2021), song trong giai đoạn đầu khi thực hiện thủ tục hành chính hoặc giao dịch tại các cơ quan, tổ chức chưa kịp triển khai xong việc kết nối liên thông hoặc với các tổ chức, cá nhân bên ngoài hệ thống các cơ quan Nhà nước, người dân vẫn phải có giấy tờ nhất định để chứng minh về nơi cư trú của mình.

"Việc cho phép người dân tiếp tục sử dụng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú sẽ tránh được việc làm phát sinh thêm thủ tục, thêm khó khăn, phiền phức cho người dân, tạo áp lực quá lớn cho các cơ quan quản lý, đăng ký cư trú tại thời điểm luật mới có hiệu lực thi hành", ông Tùng báo cáo trước Quốc hội.

Vẫn theo Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật, một số ý kiến khác nhất trí với quy định như dự thảo luật là sổ hộ khẩu, sổ tạm trú hết giá trị từ thời điểm luật có hiệu lực thi hành từ 1/7/2021 bởi cho rằng phương thức quản lý cư trú mới là tiến bộ, cần được thực hiện ngay một cách đồng bộ. Quy định như vậy cũng tạo áp lực để Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương cần tích cực, khẩn trương hơn nữa trong việc hoàn thành sớm các chỉ tiêu, nhiệm vụ về xây dựng Chính phủ điện tử.

Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: TN

Đối với gần 30 thủ tục hành chính ở cấp bộ và hàng chục thủ tục ở các cấp chính quyền địa phương đang có yêu cầu xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, Chính phủ, các bộ, cơ quan ngang bộ và cơ quan khác có liên quan sẽ khẩn trương rà soát để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.

Do vấn đề còn ý kiến khác nhau, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình 2 phương án tương ứng với 2 loại ý kiến nêu trên để Quốc hội tiếp tục thảo luận.

Sổ hộ khẩu dùng mấy chục năm rồi, thêm 2 năm nữa cũng không lâu

Cho ý kiến, đại biểu Nguyễn Thị Dung (đoàn Điện Biên), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Quốc hội bày tỏ quan điểm đồng tình với việc tiếp tục sử dụng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú tới hết 31/21/2022.

Theo bà Dung, báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho thấy, sẽ có rất nhiều thủ tục hành chính, giao dịch như đăng ký nhập học cho học sinh phổ thông, đăng ký nơi khám chữa bệnh ban đầu của bảo hiểm y tế, đăng ký dịch vụ điện, nước, viễn thông... sẽ gặp khó khăn trong giai đoạn đầu khi việc đảm bảo kỹ thuật cho kết nối liên thông cho các bộ, ngành, địa phương với cơ sở dữ liệu do Bộ Công an xây dựng.

Đại biểu đoàn Điện Biên cũng dẫn các nghị quyết, quyết định của Chính phủ cho thấy, tới hết 2025 vẫn chưa hoàn thành việc kết nối chia sẻ thông tin, chia sẻ dữ liệu với tất cả các bộ, ngành, địa phương, chưa kể tới những địa phương khó khăn như vùng núi cao, biên giới, vùng sâu, vùng xa cơ sở vật chất thiếu thốn.

Chung quan điểm, theo đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho rằng, việc lùi thời điểm bỏ sổ hộ khẩu không ảnh hưởng tới quyết tâm của Chính phủ.

Ông Hoà nhấn mạnh, nếu không được sử dụng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã cấp mà các cơ quan chức năng đòi giấy tờ xác nhận nơi cư trú để làm các thủ tục khác hay các giao dịch dân sự thì sẽ gây phiền hà cho người dân.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hoà (Đồng Tháp). Ảnh: TN

“Sổ hộ khẩu dùng mấy chục năm nay rồi, cho dù 2 năm nữa cũng không lâu, ngược lại rất thuận tiện và không gây phiền hà cho người dân. Tại sao không kéo dài tới đó để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân?”, đại biểu Hòa nêu quan điểm.

Cam kết đủ điều kiện để bỏ sổ hộ khẩu vào 1/7/2021

Giải trình sau đó, Đại tướng, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho hay, có 3 mục tiêu khi xây dựng luật này. Đó là, đảm bảo yêu cầu không cản trở, ngăn trở quyền tự do cư trú của cư dân; xác định vị trí pháp lý của công dân, người dân trên lãnh thổ Việt Nam để giao dịch, xác nhận và thứ 3 là đăng ký để các cơ quan nhà nước quản lý hoạt động cư trú của người dân, công dân.

“Quản lý nhưng không để quy định làm nhũng nhiễu, phiền hà, phức tạp cho người dân”, Đại tướng Tô Lâm nhấn mạnh và tiếp thu các ý kiến của đại biểu Quốc hội.

Về thời điểm áp ụng phương thức quản lý mới, bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, Bộ trưởng Công an đề nghị, ngay khi luật có hiệu lực thi hành từ 1/7/2021. Theo ông Tô Lâm, thay đổi phương thức quản lý sẽ có lo lắng, băn khoăn lớn, nhưng bỏ sổ hộ khẩu như Chủ tịch Quốc hội phát biểu tại Uỷ ban Thường vụ Quốc hội là mong ước của người dân.

“Trước đây một số quy định sổ này, sổ kia, khi bỏ được, thay đổi phương thức quản lý, mang lại sự phấn khởi cho người dân”, Bộ trưởng Tô Lâm phát biểu.

Nhắc lại các kế hoạch đã triển khai, ông Tô Lâm cho biết, hiện nay, thông tin cơ sở dữ liệu dân cư 90% đã thu thập được, chỉ thẩm định, phúc tra lại là đưa vào hệ thống máy. Còn 10% sẽ cố gắng trong năm 2020 này hoàn thành.

“Chúng tôi mạnh dạn đề nghị thực hiện ngay”, Bộ trưởng Công an nói và cho rằng, khi Quốc hội giới hạn thời gian 1/7/2021, bắt buộc cơ quan quản lý phải phối hợp để thực hiện theo đúng phải có lộ trình.