(Thanh tra) - Ngày 6/1/1946, trong không khí phấn khởi của một dân tộc vừa giành được độc lập, hàng triệu cử tri cả nước lần đầu tiên cầm lá phiếu bầu ra Quốc hội khóa I – Quốc hội của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. 80 năm đã trôi qua, từ mốc son lịch sử ấy, Quốc hội Việt Nam đã không ngừng trưởng thành, khẳng định vai trò là cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất, đại diện cho ý chí, nguyện vọng của Nhân dân, đồng thời kiến tạo nên nền tảng pháp lý vững chắc cho sự phát triển của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
Ngày Tổng tuyển cử 6/1/1946 đi vào lịch sử như một dấu mốc đặc biệt của nền dân chủ Việt Nam. Trong bối cảnh đất nước vừa giành được độc lập nhưng còn muôn vàn khó khăn, thù trong giặc ngoài bủa vây, nền kinh tế kiệt quệ, đời sống Nhân dân thiếu thốn, việc tổ chức bầu cử toàn dân là thách thức chưa từng có.
Thế nhưng với ý chí kiên cường và khát vọng làm chủ, hơn 90% cử tri đã đi bỏ phiếu, lựa chọn ra 333 đại biểu tiêu biểu của các tầng lớp xã hội, từ công nông, trí thức, phụ nữ đến đồng bào dân tộc và tôn giáo. Thành công ấy khẳng định tư tưởng tất cả quyền lực thuộc về Nhân dân, đồng thời tạo nền tảng pháp lý và chính trị vững chắc để củng cố nền độc lập non trẻ
Trải qua 15 khóa, Quốc hội Việt Nam đã đồng hành cùng dân tộc trong mọi chặng đường lịch sử. Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, Quốc hội đã ban hành Hiến pháp 1946 và 1959, vừa là cơ sở pháp lý, vừa là công cụ để tập hợp sức mạnh đại đoàn kết toàn dân. Sau ngày đất nước thống nhất, Quốc hội khóa VI đã quyết định đổi tên nước thành Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thông qua Hiến pháp 1980, xác định chế độ xã hội chủ nghĩa trên phạm vi cả nước.
Từ công cuộc đổi mới 1986, Quốc hội ngày càng khẳng định vai trò trung tâm trong việc kiến tạo thể chế, thông qua Hiến pháp 1992 và 2013, thể hiện rõ quan điểm xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, coi trọng quyền con người, quyền công dân, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế sâu rộng
Bước sang giai đoạn phát triển mới, Quốc hội Việt Nam tiếp tục đổi mới toàn diện cả về lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề trọng đại. Tháng 6/2025, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013, trong đó quyết định kết thúc hoạt động cấp huyện từ ngày 1/7/2025, chính thức tổ chức mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Đây là bước đột phá trong cải cách bộ máy, tinh gọn tầng nấc trung gian, giảm chi phí hành chính, đồng thời đưa chính quyền gần dân hơn, sát thực tiễn hơn.
Vừa qua, Quốc hội cũng đã thông qua hàng loạt đạo luật quan trọng, có tác động trực tiếp đến đời sống Nhân dân; Luật Nhà giáo (có hiệu lực từ 1/1/2026) tạo hành lang pháp lý nhằm nâng cao vị thế nghề giáo, đảm bảo chế độ lương thưởng và điều kiện làm việc, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự 2025 (có hiệu lực từ 1/7/2025) thu hẹp một số tội danh có hình phạt tử hình, thể hiện tính nhân văn và tiến bộ của nền pháp luật.
Hay Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo khuyến khích quyền tự chủ của các tổ chức nghiên cứu, thúc đẩy thương mại hóa kết quả, khơi thông nguồn lực cho đổi mới sáng tạo; Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) chính thức thể chế hóa mô hình chính quyền 2 cấp, tạo khuôn khổ pháp lý cho quản trị hiện đại, minh bạch
Song song với hoạt động lập pháp, Quốc hội ngày càng chú trọng đến giám sát tối cao và gắn bó với cử tri. Các phiên chất vấn được tổ chức công khai, dân chủ, đi thẳng vào vấn đề, yêu cầu trách nhiệm giải trình cao từ Chính phủ và các cơ quan chức năng.
Các hoạt động tiếp xúc cử tri được đổi mới cả trực tiếp và trực tuyến, giúp đại biểu kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, từ đó phản ánh vào các quyết sách quan trọng. Trên trường quốc tế, Quốc hội cũng đẩy mạnh ngoại giao nghị viện, khẳng định vai trò và vị thế của Việt Nam, góp phần nâng cao uy tín đất nước
Hành trình 80 năm của Quốc hội Việt Nam, từ lá phiếu đầu tiên năm 1946 đến những cải cách lớn năm 2025–2026, thể hiện rất rõ sức mạnh dân chủ và khát vọng dựng xây một đất nước giàu mạnh, văn minh. Mọi quyết sách lớn lao, mọi bước chuyển mình của Quốc hội đều hướng tới mục tiêu bảo đảm quyền làm chủ của Nhân dân, lấy lợi ích của Nhân dân làm trung tâm. Những đổi mới về Hiến pháp, luật pháp, tổ chức bộ máy mở ra cơ hội để đất nước phát triển nhanh và bền vững trong kỷ nguyên toàn cầu hóa và chuyển đổi số.
Kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam là dịp để mỗi người dân thêm tự hào về cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất, biểu tượng của ý chí, trí tuệ và niềm tin. Đó cũng là lời nhắc nhở thế hệ hôm nay và mai sau phải tiếp tục giữ vững giá trị dân chủ, phát huy tinh thần đổi mới, xây dựng một Quốc hội thực sự chuyên nghiệp, hiện đại, gần dân, để Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ngày càng vững mạnh, xứng đáng với sự gửi gắm và kỳ vọng của Nhân dân.
