Sáng 9/12, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2025 trước Quốc hội.

Xử lý tham nhũng gắn với bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm

Tổng Thanh tra cho hay công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực năm 2025 tiếp tục được đẩy mạnh, có bước tiến mới, quyết liệt và hiệu quả hơn cả ở Trung ương và địa phương, được dư luận và Nhân dân đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong. Ảnh: P.Thắng

Nổi bật là các quy định phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực đã chú trọng nhiều hơn vào công tác phòng ngừa từ sớm, từ xa, “từ gốc”.

“Xử lý tham nhũng, lãng phí, tiêu cực gắn với bảo vệ cán bộ, đảng viên sáng tạo, dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung, khắc phục tình trạng đùn đẩy, né tránh, không dám làm trong một bộ phận cán bộ, đảng viên”, báo cáo Chính phủ nêu rõ.

Theo Chính phủ, các cơ quan đã chủ động nhận diện phát hiện tham nhũng, lãng phí, tiêu cực qua công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử.

Nhiều vụ án nghiêm trọng, phức tạp xảy ra trong các lĩnh vực gây ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế và tính mạng, sức khỏe của nhân dân, quyền lợi của người lao động... đã bị xử lý.

Số liệu cho thấy, trong kỳ báo cáo (từ 1/10/2024 đến 30/9/2025), các bộ, ngành, địa phương đã tiến hành 2.034 cuộc kiểm tra việc thực hiện các định mức, tiêu chuẩn, chế độ; phát hiện 149 vụ việc và 274 người vi phạm; đã xử lý hành chính 68 người; kiến nghị thu hồi 17,9 tỷ đồng, đã thu hồi được 20,9 tỷ đồng.

Các cơ quan, tổ chức, đơn vị đã xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện việc chuyển đổi vị trí công tác người có chức vụ, quyền hạn. Theo đó, 8.956 công chức, viên chức đã được chuyển đổi vị trí công tác nhằm phòng ngừa tham nhũng.

Đáng chú ý, năm 2025 có 40 người đứng đầu, cấp phó người đứng đầu bị xử lý kỷ luật do thiếu trách nhiệm để xảy ra hành vi tham nhũng. Trong đó, có 14 người bị khiển trách, 8 người bị cảnh cáo, 18 người bị cách chức.

Kỷ luật cả cán bộ lãnh đạo diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý

Các cơ quan điều tra trong lực lượng công an đã thụ lý điều tra 1.363 vụ án với 3.187 bị can phạm tội về tham nhũng. Tài sản thiệt hại trên 3.801 tỷ đồng và 2.391 m2 đất; đã thu hồi trên 2.054 tỷ đồng, 50.000 USD và 2.391 m2 đất…

Đến kỳ báo cáo, các cơ quan điều tra trong lực lượng công an đã kết luận điều tra, đề nghị truy tố 813 vụ án với 2.044 bị can; tạm đình chỉ điều tra 72 vụ án với 50 bị can…; hiện đang điều tra 437 vụ án với 1.008 bị can.

Quốc hội nghe báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2025. Ảnh: P.Thắng

Thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp trong giai đoạn truy tố, Viện kiểm sát các cấp đã giải quyết 1.041 vụ với 2.931 bị can; hiện đang giải quyết 36 vụ/129 bị can.

TAND các cấp cũng đã xét xử 975 vụ với 2.386 bị cáo về các tội tham nhũng. Tòa án cấp sơ thẩm đã tuyên phạt tù chung thân 6 bị cáo; xử phạt tù từ trên 15 năm đến 20 năm 88 bị cáo.

Thẩm tra báo cáo của Chính phủ, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhận định, “tham nhũng tiếp tục được kiềm chế, ngăn chặn, trong đó đã chú trọng phòng ngừa, ngăn chặn việc lợi dụng sắp xếp tổ chức bộ máy để tham nhũng, tiêu cực”.

Bên cạnh đó, theo Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, các giải pháp phòng ngừa tham nhũng được tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện và đạt được nhiều kết quả tích cực. Vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực ngày càng được khẳng định, phát huy.

Các cơ quan chức năng cũng đã tập trung thanh tra, kiểm tra, rà soát các công trình, dự án chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp, gây thất thoát, lãng phí lớn để có cơ chế, chính sách giải quyết dứt điểm.

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhấn mạnh, năm 2025 tiếp tục phát hiện, xử lý nhiều vụ án tham nhũng, tiêu cực lớn, gây hậu quả nghiêm trọng; làm rõ sai phạm, xử lý hình sự, xử lý hành chính, xử lý kỷ luật với nhiều cán bộ, công chức, trong đó có cả cán bộ lãnh đạo thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý ở cả Trung ương và địa phương.

Tham nhũng, lãng phí, tiêu cực còn diễn biến phức tạp

Dù vậy, Chính phủ nhìn nhận công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực còn có những khó khăn, vướng mắc, tồn tại, hạn chế. Trong đó, các biện pháp phòng ngừa tham nhũng chưa được phát huy toàn diện. Việc chuyển đổi vị trí công tác, kiểm soát tài sản, thu nhập, nộp lại quà tặng vẫn còn hạn chế, vướng mắc.

Đại biểu Quốc hội. Ảnh: P.Thắng

Công tác thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát đã có nhiều chuyển biến tích cực, nhưng giá trị tài sản phải thu hồi còn tồn đọng lớn. Một số vụ án, vụ việc phải tạm đình chỉ do có bị can bỏ trốn hoặc chưa có kết quả tương trợ tư pháp nước ngoài.

Cạnh đó, theo Chính phủ, tình trạng tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trên một số lĩnh vực còn diễn biến phức tạp. Nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp chưa được giải quyết triệt để.

Với những năm tới, Chính phủ dự báo tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trên một số lĩnh vực còn diễn biến phức tạp; xảy ra trong khu vực nhà nước và khu vực ngoài nhà nước.

Vì vậy, Chính phủ tiếp tục xác định phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực là nhiệm vụ trọng tâm trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành.

Tán thành với đánh giá của Chính phủ về tình hình tham nhũng, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị Chính phủ phân tích rõ “nguy cơ” của tham nhũng, lãng phí, tiêu cực với sự tồn vong của chế độ đến nay đã được đẩy lùi đến đâu để dự báo đúng tình hình.

Cơ quan thẩm tra đồng thời đề nghị, tổng kết, đánh giá, nhận diện đầy đủ các hạn chế, nguyên nhân và đề ra giải pháp đột phá, đáp ứng yêu cầu của tình hình mới.

Sẽ thanh tra, xử lý tham nhũng, lãng phí tài chính công sau sắp xếp

Nhiều nhiệm vụ trong năm 2026 được Chính phủ đề ra. Trong đó, Chính phủ nhấn mạnh tiếp tục tăng cường kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong quá trình vận hành chính quyền địa phương hai cấp, nhất là cấp xã mới.

Cùng với xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức chuyên nghiệp, có kỷ cương, kỷ luật và năng lực, phẩm chất, Chính phủ sẽ quan tâm chấn chỉnh, xử lý tình trạng làm việc cầm chừng, né tránh, đùn đẩy, sợ sai không dám làm trong cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp.

Nhiệm vụ nữa là khẩn trương hoàn thiện việc rà soát, làm rõ nguyên nhân và đề xuất chủ trương, phương án xử lý với các dự án, công trình chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp, nguy cơ gây thất thoát, lãng phí.

Chính phủ cũng cho biết sẽ tập trung thanh tra, kiểm tra, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý các sai phạm, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực liên quan đến công tác quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công sau sắp xếp.

Cùng với đó, xử lý dứt điểm các vụ án, vụ việc tham nhũng, lãng phí, tiêu cực nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm; thực hiện kiểm soát tài sản, thu nhập theo quy định.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: P.Thắng

Tán thành với các giải pháp Chính phủ đưa ra, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị Chính phủ thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các biện pháp phòng, chống tham nhũng; chuyển trọng tâm sang phòng ngừa, chủ động nhận diện, dự báo, cảnh báo vi phạm từ sớm, từ xa, kiên quyết không để tái diễn các sai phạm cũ.

Với công tác thanh tra, kiểm tra, theo cơ quan thẩm tra, cần tập trung vào các lĩnh vực quản lý, sử dụng đất đai, xây dựng, đấu thầu, quản lý tài nguyên, khoáng sản, sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm, thuốc chữa bệnh, lĩnh vực lao động, y tế...

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng đề nghị tập trung rà soát, xử lý trụ sở dôi dư sau sắp xếp để phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; tiếp tục quan tâm ngăn chặn tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp.