Phóng viên bị bắt là “con sâu làm rầu nồi canh”

Chất vấn Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng sáng 12/11, đại biểu Quốc hội Nguyễn Đại Thắng (đoàn Hưng Yên) đề nghị cho biết nguyên nhân và giải pháp khắc phục tình trạng một số cơ quan báo chí chú trọng khai thác mặt trái của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp có dấu hiệu trục lợi.

Đại biểu cho rằng cần đảm bảo hoạt động báo chí bám sát tôn chỉ, mục đích để tích cực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Đại Thắng chất vấn Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng. Ảnh: P.Thắng

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, giai đoạn 2023- 2024, mỗi năm có 14-15 phóng viên, cộng tác viên bị bắt.

“Người làm trong nghề cũng đau lòng lắm”, nhưng so với đội ngũ 45.000 người làm báo trong đó có 21.000 người có thẻ nhà báo thì những phóng viên bị bắt là "con sâu làm rầu nồi canh", theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng.

Ông cho biết, trong số phóng viên, cộng tác viên bị bắt thì 80% từ những tạp chí nhỏ, tạp chí của các hội xã hội- nghề nghiệp, những nơi cơ quan chủ quản buông lỏng quản lý với cơ quan báo chí, cũng như tổng biên tập buông lỏng quản lý với phóng viên của mình.

Về giải pháp để báo chí hoạt động đúng tôn chỉ, Bộ trưởng cho rằng, đầu tiên, Bộ Thông tin và Truyền thông công bố tiêu chí nhận dạng thế nào là “báo hóa tạp chí”, công khai trên truyền thông để toàn xã hội giám sát.

Khi thanh tra, kiểm tra cũng dựa trên các tiêu chí này, cơ quan chủ quản cũng dựa trên những tiêu chí này để “đánh giá cơ quan báo chí nhà mình có dấu hiệu vi phạm không”.

Nâng tiêu chuẩn của phóng viên

Giải pháp nữa, theo Bộ trưởng, là công khai tôn chỉ, mục đích của 880 cơ quan báo chí trên các cổng thông tin để bất kỳ ai, bất kỳ tổ chức, địa phương nào cũng có thể tra cứu.

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng. Ảnh: P.Thắng

“Khi có phóng viên được cử đến, thì xem họ hỏi có đúng tôn chỉ mục đích không? Nếu không đúng được quyền từ chối, nếu bị ép thì có đường dây nóng để báo cáo”, Bộ trưởng nói.

Bộ Thông tin và Truyền thông cũng phân cấp cho các sở nhiều hơn trong kiểm ra, thanh tra, giám sát các tạp chí hoạt động.

“Chúng ta có một số quy định mới, nếu phóng viên của cơ quan báo chí bị bắt thì phải xem xét trách nhiệm của Tổng Biên tập. Trước đây, chúng ta chỉ xử lý cơ quan báo chí, bây giờ là xử lý trực tiếp Tổng Biên tập và phóng viên có vi phạm”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng thông tin.

Cũng theo Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo Việt Nam đã ban hành quy định về đạo đức nghề nghiệp người làm báo. 

“Nói đi, nói lại thì câu chuyện đạo đức người làm báo vẫn cần quan tâm vì nghề báo là nghề rất đặc biệt. Một tiếng nói, một câu, một chữ của họ có thể tác động đến hàng triệu người hay lan tỏa đến hàng triệu người. Vì thế, các tiêu chuẩn cũng phải rất đặc biệt”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói.

Bộ trưởng cho rằng, Luật Báo chí hiện hành quy định tiêu chuẩn phóng viên “chưa cao lắm”. Cho nên, sửa Luật Báo chí sắp tới, ông Hùng mong Quốc hội quan tâm cho phép nâng tiêu chuẩn của phóng viên lên.

Báo chí phải làm khác mạng xã hội

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Yến Nhi (đoàn Bến Tre) cho biết, hiện tượng người làm báo đưa lên mạng xã hội những thông tin giật gân, phản cảm, sai sự thật, gây bức xúc trong dư luận.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (đoàn Bến Tre). Ảnh: P.Thắng

“Đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp để chấn chỉnh tình trạng trên, đồng thời có giải pháp nào để nâng cao vai trò của báo chí chính thống, cách mạng để làm tốt vai trò định hướng, tuyên truyền?”, đại biểu Yến Nhi chất vấn.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói, khi mạng xã hội ra đời có thể nói đã “lấy mất nghề” của báo chí. Theo ông, nghề báo chí tập trung vào đưa tin, nhưng mạng xã hội đưa tin nhanh hơn với hàng chục triệu phóng viên ở khắp nơi mà không phải trả tiền lương.

“Báo chí muốn giữ vững trận địa của mình thì phải làm khác mạng xã hội, quay về những giá trị cốt lõi của báo chí, tin xác thực, chính xác, khách quan, có trách nhiệm giải trình, đạo đức nghề nghiệp; thay vì đưa tin thì phân tích đánh giá; thay vì bình luận thì đưa ra giải pháp, thay vì đưa tin thì kể câu chuyện dẫn dắt định hướng xã hội”, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông nói.

Ông nhấn mạnh, thông tin từ báo chí phải định hướng được dòng chảy, đảm bảo chất lượng tin tức, nội dung. Bộ Thông tin và Truyền thông, Ban Tuyên giáo Trung ương và Hội Nhà báo Việt Nam đã xác định đây là định hướng chính để xác định lại vị trí, vai trò của báo chí cách mạng.

“Chúng tôi cũng xác định cách tốt nhất để báo chí cạnh tranh với mạng xã hội là làm khác mạng xã hội và quay về với giá trị cốt lõi của mình. Sử dụng công nghệ của mạng xã hội để làm báo và coi mạng xã hội là môi trường để xuất hiện”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói thêm.