Ngoại giao Việt Nam ngày càng năng động, sáng tạo và chủ động hơn

Theo Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, năm 2024, trong bối cảnh tình hình thế giới tiếp tục biến động phức tạp với nhiều bất ổn, xung đột, nhưng “chúng ta có thể tự hào rằng, Việt Nam vẫn giữ vững cục diện đất nước hòa bình, ổn định, phát triển và được dư luận quốc tế coi là một trong những “điểm sáng” ở khu vực”.

Các hoạt động đối ngoại đạt nhiều dấu ấn nổi bật mà Phó Thủ tướng, Bộ trưởng cho rằng đó chính là trên nền tảng đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, đối ngoại và ngoại giao Việt Nam ngày càng chủ động hơn.

Trong năm 2024, nhất là đối ngoại cấp cao, diễn ra sôi động, rộng khắp các châu lục và tại nhiều diễn đàn, cơ chế đa phương quan trọng với 60 hoạt động đối ngoại, trong đó có 21 chuyến thăm tới các nước và tham dự các hội nghị đa phương; đón 25 đoàn lãnh đạo các nước thăm Việt Nam.

Chủ tịch nước Tô Lâm chủ trì Lễ đón chính thức Tổng thống Nga Vladimir Putin thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam hồi tháng 6/2024. Ảnh: Quang Vinh

“Ta cũng đẩy mạnh triển khai các thỏa thuận, cam kết quốc tế, cụ thể hóa các khuôn khổ quan hệ được nâng cấp, ký kết mới hơn 170 thỏa thuận hợp tác trên nhiều lĩnh vực, nhất là các lĩnh vực ta có nhu cầu và lợi ích”, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng nói.

Có thể thấy bạn bè quốc tế ngày càng coi trọng, đánh giá cao, mong muốn thúc đẩy quan hệ với Việt Nam; ngoại giao kinh tế tiếp tục đóng góp tích cực vào những thành tựu kinh tế chung của đất nước dù kinh tế thế giới còn trong giai đoạn khó khăn.

Trước những biến động lớn trên thế giới, quốc phòng - an ninh - đối ngoại đã thực sự hình thành “thế chân kiềng” góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa.

Ngoại giao đã cùng các lực lượng duy trì đường biên giới hòa bình, ổn định, biển đảo, an ninh quốc gia, đạt nhiều tiến triển quan trọng trong đàm phán với các nước, xử lý hài hòa các vấn đề còn tồn tại, thúc đẩy xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông dựa trên luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982…

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Trung Quốc tháng 8/2024. Ảnh: TTXVN

Trên bình diện đa phương, Việt Nam ngày càng khẳng định vị thế và có nhiều đóng góp tích cực cho cộng đồng quốc tế. Thế và lực của đất nước không ngừng được nâng cao từ sự cộng hưởng hiệu quả của các mảng công tác đối ngoại như thông tin đối ngoại, ngoại giao văn hóa, công tác người Việt Nam ở nước ngoài, bảo hộ công dân.

Thông tin đối ngoại quảng bá mạnh mẽ hình ảnh đất nước, con người, văn hóa, thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, góp phần tạo sự đồng thuận và ủng hộ của Nhân dân trong nước cũng như cộng đồng quốc tế.

Kiến tạo cơ hội mới cho các đột phá chiến lược của đất nước

Nhằm hiện thực hóa mục tiêu của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đề ra là năm 2025 đất nước ta là nước đang phát triển, có nền công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng nhấn mạnh rằng, ngoại giao kinh tế đã trở thành một trọng tâm trong các hoạt động đối ngoại các cấp, các ngành với phương châm lấy người dân, doanh nghiệp và địa phương làm trung tâm phục vụ.

Các hoạt động ngoại giao kinh tế và kinh tế đối ngoại đã thực sự tạo động lực cho phục hồi và tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn sau Covid 19 đến nay.

“Nếu nhìn lại bài học của các nước đi trước, của các “con rồng, con hổ” châu Á thì trong kỷ nguyên vươn mình, trọng tâm của ngoại giao kinh tế là phải “kiến tạo” những cơ hội mới cho các đột phá chiến lược của đất nước”, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng phân tích.

Chủ tịch nước Lương Cường và Tổng thống Hoa Kỳ John Biden tại phiên Đối thoại giữa các nhà lãnh đạo APEC với các khách mời hồi tháng 11/2024, tại Peru. Ảnh: TTXVN

Thế giới đang đứng trước nhiều diễn biến phức tạp, khó lường và khó dự báo, nhưng cũng mở ra nhiều cơ hội cho các quốc gia tận dụng các động lực tăng trưởng mới như kinh tế xanh, kinh tế số, khoa học công nghệ… để bứt phá.

Trong nước, với thế và lực mới sau gần 40 năm đổi mới và trước những yêu cầu cấp bách của thời đại, có thể nói đây là thời điểm “hội tụ” để đưa đất nước bước sang kỷ nguyên mới như Tổng Bí thư Tô Lâm đã phát biểu gần đây.

Để tận dụng tốt những thời cơ này, “chúng ta cần nhận thức sâu sắc rằng để đi vào kỷ nguyên mới, công tác ngoại giao kinh tế cần tiếp tục phát huy vai trò phục vụ doanh nghiệp, người dân và địa phương trên tinh thần hiệu quả hơn, thực chất hơn, sáng tạo hơn”, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Ông cũng cho rằng, để làm được điều đó, một mặt ngoại giao kinh tế sẽ phải tiếp tục tận dụng tối đa các động lực tăng trưởng truyền thống như xuất khẩu, đầu tư, du lịch…

Mặt khác, để tạo đột phá thì cần phải thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới, đột phá vào những lĩnh vực mới như Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhiều lần nhấn mạnh và chỉ đạo.

Do đó, trọng tâm của ngoại giao kinh tế thời gian qua và tới đây sẽ là nhận diện và tranh thủ cơ hội từ những xu hướng mới đang định hình như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng; tạo lập được sự hợp tác sâu rộng với các trung tâm đổi mới sáng tạo của thế giới, bao gồm cả các quốc gia và doanh nghiệp, trong các lĩnh vực mang tính đột phá như công nghệ cao, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, lượng tử.

Tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia ở Thủ đô Vientiane, Lào, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại Phiên họp toàn thể thứ nhất Đại hội đồng AIPA-45 (tháng 10/2024). Ảnh: Thống Nhất

Định vị Việt Nam thuận lợi trong dòng chảy của thời đại

Dẫn lời Tổng Bí thư Tô Lâm đã nói, “đất nước ta đang đứng trước khởi điểm lịch sử mới”, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng nhấn mạnh: “Lịch sử phát triển của nhân loại đã chứng minh để một quốc gia vươn lên trong nền chính trị, kinh tế và văn minh thế giới đòi hỏi có sự bứt phá mạnh mẽ, tạo sự thay đổi căn bản về chất”.

Bài học của các quốc gia đi trước cho thấy trong quá trình đó, đối ngoại đóng vai trò quan trọng, định vị Việt Nam thuận lợi trong dòng chảy của thời đại; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại để phục vụ cho sự vươn mình của đất nước. Cũng bởi vậy, kỷ nguyên mới đặt ra yêu cầu có sự tham gia của tất cả các ngành, lĩnh vực, lực lượng, của cả hệ thống chính trị và của toàn thể dân tộc.

Theo Phó Thủ tướng, Bộ trưởng thì trong thế giới phụ thuộc lẫn nhau như ngày nay, sự ổn định và phát triển của các quốc gia đều không thể tách rời môi trường khu vực và quốc tế bên ngoài.

Yếu tố bảo đảm cho sự vươn lên của dân tộc là môi trường chiến lược hòa bình, hữu nghị, hợp tác thuận lợi cho phát triển. Do đó nhiệm vụ của đối ngoại là làm thế nào củng cố, giữ vững cục diện này vững vàng trước các biến động, tạo điều kiện cho đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới.

Tại Rio de Janeiro, Brazil, trong khuôn khổ Hội nghị thượng đỉnh G20 năm 2024 (tháng 11/2024), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã dự lễ phát động Liên minh toàn cầu chống đói nghèo và có bài phát biểu quan trọng tại Phiên thảo luận về cuộc chiến chống đói nghèo. Ảnh: Nhật Bắc

Đối ngoại có thể đóng vai trò kiến tạo, động lực, mở ra các cơ hội mới cho đất nước vươn mình. Đối ngoại đóng vai trò kết nối nội lực với ngoại lực, trong đó nội lực là cơ bản, lâu dài, ngoại lực là quan trọng, đột phá.

Ông chỉ ra đó là các nguồn lực về thương mại, đầu tư, ODA, là các xu thế phát triển và liên kết kinh tế, là trật tự thế giới đa cực, đa trung tâm, dựa trên luật pháp quốc tế, là sức mạnh của kỷ nguyên cách mạng khoa học công nghệ, kinh tế tri thức, toàn cầu hóa...

Trong thời kỳ mới, thế và lực mới của đất nước về kinh tế, an ninh, quốc phòng và đối ngoại đặt ra yêu cầu về tâm thế và vị thế mới của Việt Nam trên trường quốc tế.

Tầm vóc lịch sử và văn hóa, vị thế chính trị và kinh tế của đất nước tạo điều kiện cho việc phát huy “sức mạnh mềm” của dân tộc, lan tỏa mạnh mẽ hình ảnh Việt Nam độc lập, tự chủ, hoà hiếu, hợp tác, hữu nghị, phát triển.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn. Ảnh: Tuấn Anh

Và điểm cuối cùng mà Phó Thủ tướng, Bộ trưởng đã chỉ ra để đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới đó chính là “đòi hỏi cần xây dựng nền đối ngoại, ngoại giao ngày càng toàn diện, hiện đại, chuyên nghiệp đáp ứng yêu cầu của giai đoạn mới”.

Theo đó, việc sắp xếp tổ chức bộ máy làm công tác đối ngoại tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả song hành với các cơ chế, chính sách thuận lợi cho công tác đối ngoại; xây dựng đội ngũ cán bộ đối ngoại, ngoại giao không chỉ có trình độ, năng lực lẫn bản lĩnh chính trị mà còn phải dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới sáng tạo, dám tiên phong, đột phá, có kỹ năng và trình độ ngang tầm quốc tế.