Nguyên nhân giá cát tăng là do một số địa phương giáp ranh với tỉnh Vĩnh Long như Bến Tre, Tiền Giang, Đồng Tháp… ngưng cấp phép mới, không gia hạn hoặc tạm dừng hoạt động đối với các mỏ đã cấp phép, khiến nguồn cung cấp cát trong khu vực mất cân đối.

Ngoài ra, do các mỏ cát được cấp phép khai thác tại tỉnh phân bố không đồng đều, các địa phương không có mỏ cát phải mua và vận chuyển cát từ nơi khác về sử dụng, dẫn đến phát sinh chi phí vận chuyển, khiến giá cát tăng cao. Các nhà thầu xây dựng thường mua cát không rõ nguồn gốc, không hợp đồng trực tiếp với các chủ mỏ để được cung cấp cát, trong khi đó một cơ sở trung gian thu mua cát tại mỏ với giá rẻ, rồi vận chuyển đến cung cấp cho công trình với giá rất cao (tăng từ 2 - 5 lần)…

Trước tình hình trên, tỉnh Vĩnh Long đã chủ động mời toàn bộ các doanh nghiệp khai thác cát trên địa bàn để phổ biến các quy định pháp luật và chỉ đạo của UBND tỉnh trong lĩnh vực khai thác cát; đồng thời thảo luận về vấn đề bình ổn giá cát. Qua trao đổi, các doanh nghiệp cam kết không tăng giá bán, niêm yết giá bán cát tại phương tiện khai thác và ưu tiên khai thác phục vụ cho công trình trong tỉnh; doanh nghiệp chấp nhận bị thu hồi giấy phép khai thác đã được cấp nếu vi phạm.

Tỉnh giao Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với UBND các huyện cung cấp đầy đủ thông tin về mỏ cát trên địa bàn tỉnh cho chủ đầu tư xây dựng công trình có nhu cầu sử dụng cát, làm đầu mối trung gian để chủ đầu tư mua cát tại mỏ nhằm đảm bảo đủ nguồn cát thực hiện các công trình, giảm chi phí trung gian.

Lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, giám sát việc mua bán, lưu thông cát, đặc biệt là việc niêm yết giá bán cát công khai, minh bạch, chống việc đầu cơ, tích trữ để tăng giá; thường xuyên tổ chức tuần tra kiểm soát và kiên quyết xử lý nghiêm các vi phạm, đặc biệt đối với những đối tượng khai thác cát trái phép.

Riêng các tổ chức, cá nhân được cấp phép khai thác cát nhưng vi phạm các quy định của pháp luật về khai thác cát thì Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ tham mưu UBND tỉnh xem xét đình chỉ khai thác hoặc thu hồi giấy phép khai thác cát. 

Theo ông Roãn Ngọc Chiến, tỉnh tiếp tục rà soát tất cả các dự án khai thác cát trên địa bàn và chỉ cho phép hoạt động khi có đủ điều kiện pháp lý, không có tác động xấu đến môi trường xung quanh. Doanh nghiệp được cấp phép phải thực hiện kiểm tra theo định kỳ và có sự giám sát của cơ quan chuyên môn về đo vẽ địa hình đáy sông, kiểm tra và thống kê trữ lượng. 

Bên cạnh đó, cơ quan chuyên môn cũng đẩy mạnh kiểm tra định kỳ, đột xuất trữ lượng mỏ cát được cấp phép khai thác, nếu kết quả kiểm tra, đánh giá hiện trạng mỏ cát mất ổn định, trữ lượng không còn để khai thác thì kiến nghị tỉnh cho ngưng khai thác.

Lê Thúy Hằng