Tái cơ cấu đội tàu vận tải biển để khai thác hiệu quả hơn. Ảnh: T. Tiên

Tái cơ cấu đội tàu

Sau khi đạt mức kỷ lục gần 12.000 điểm vào tháng 6/2008, chỉ số giá cước hàng khô BDI đã giảm thẳng đứng hơn 90% xuống còn hơn 800 điểm thậm chí có lúc chỉ còn hơn 500 điểm trong khi với đội tàu của Vinalines chỉ số BDI phải 2.000 - 3.000 điểm mới hòa vốn.

Vào thời kỳ đỉnh cao đội tàu của Vinalines có 141 chiếc, tổng trọng tải hơn 2,5 triệu tấn, tuổi tàu bình quân khoảng hơn 16 tuổi. Đội tàu của Vinalines chủ yếu là tàu hàng rời (chiếm khoảng 80% trọng tải), tàu container có tỷ lệ rất thấp (chiếm khoảng hơn 6% trọng tải), còn lại là tàu dầu sản phẩm (chiếm hơn 13% trọng tải).

Trong khi xu hướng vận tải chuyển sang vận tải hàng hóa bằng container thì đội tàu Vinalines vẫn chủ yếu phát triển tàu hàng khô, chưa phù hợp với xu thế phát triển chung của đội tàu thế giới. Sau hơn 3 năm quyết liệt tái cơ cấu đội tàu, đến hết năm 2015, đội tàu vận tải biển của Vinalines còn 102 chiếc với tổng trọng tải khoảng 2 triệu tấn, chiếm khoảng 25% tổng trọng tải đội tàu biển quốc gia gồm các tàu vận chuyển hàng rời, hàng lỏng và container thuộc sở hữu của của công ty mẹ và các doanh nghiệp thành viên. Trọng tải bình quân của đội tàu khoảng 20.000 DWT/tàu với độ tuổi bình quân hơn 12 tuổi. 

Trong hai năm gần đây, Vinalines tiếp tục thực hiện bán thanh lý những tàu già, tàu hoạt động không hiệu quả.

Tính đến hết năm 2017, đội tàu của Vinalines đã giảm hơn 1/3 số lượng tàu, giảm hơn 1 triệu tấn trọng tải so với thời điểm trước tái cơ cấu, trong đó riêng trong năm 2017 đã thanh lý 8 tàu tổng trọng tải hơn 220.000 tấn.

Kết quả kinh doanh của Vinalines năm 2017 mang lại lợi nhuận hơn 550 tỷ đồng cao nhất trong vài năm trở lại đây, ngoài việc hai mảng kinh doanh khai thác cảng biển và dịch vụ hàng hải tiếp tục hiệu quả, còn phải kể đến số lỗ do khai thác đội tàu ngày càng thu hẹp. Năm 2017, số lỗ này giảm rất mạnh, chỉ bằng ½ số lỗ năm 2016.

Nhằm tối ưu hóa năng lực vận chuyển và nâng cao tính cạnh tranh trên thị trường, việc tái cơ cấu đội tàu hàng rời theo hướng đồng bộ hóa, hiện đại hóa, trẻ hóa, tăng kích cỡ, loại bỏ những tàu không còn phù hợp với thị trường sẽ được Vinalines đặc biệt coi trọng trong năm 2018 và các năm sau cổ phần hóa.

Xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp thị trường

Trong hai năm 2016, 2017 mặc dù đã áp dụng nhiều biện pháp để tăng doanh thu, kiểm soát chi phí theo hướng chi đúng, chi đủ nhưng việc phát huy tác dụng có độ trễ là thị trường duy trì ở mức kém quá lâu, lượng cung tàu vẫn tăng làm cho giá cước tiếp tục sụt giảm, trong khi giá nhiên liệu và tỷ giá đồng USD có xu hướng tăng nên kết quả kinh doanh của công ty đã bị ảnh hưởng khá lớn.

Kế hoạch kinh doanh mang lại hiệu quả trong năm 2017 sẽ tiếp tục được triển khai trong năm 2018. Đó là tập trung tìm kiếm những hợp đồng có khối lượng vận chuyển lớn, dài hạn, xây dựng tuyến vận chuyển hợp lý, hạn chế chạy tàu không hàng.

Việc liên kết các công ty vận tải biển thành một "Consortium" nhằm huy động nguồn lực và tăng khả năng cạnh tranh cũng sẽ tiếp tục được triển khai. "Liên danh" bao gồm Công ty Vận tải biển Việt Nam (Vosco), Công ty Vận tải biển Vinalines VLC, Công ty Cổ phần Vận tải biển Vinaship và Công ty Cổ phần Hàng hải Đông Đô tiếp tục triển khai các hợp đồng với các tập đoàn lớn của Malaysia như Petronas Chemicals Marketing Ltd, Hemat Marine Sdn Bhd về vận chuyển phân bón từ Malaysia đi Thái Lan và Philipines. Sản lượng vận chuyển dự kiến từ 1-2 triệu tấn/năm và có thể tăng dần trong các năm tiếp theo.

Ông Nguyễn Cảnh Tĩnh, quyền Tổng Giám đốc Vinalines cho biết: "Trong thời gian sắp tới, Vinalines sẽ phát triển mảng kinh doanh vận tải biển theo hướng củng cố đội tàu container và tàu hàng khô, chiếm lĩnh thị trường nhập khẩu, thị trường nội địa và tham gia thị trường nội Á; đẩy mạnh ký kết các hơp đồng dài hạn (COA) với các đối tác, trong đó, hợp đồng được ký theo năm, giá cước sẽ được cố định tại một mức hợp lý đi kèm với điều khoản điều chỉnh giá theo giá nguyên nhiên liệu, khách hàng cam kết sản lượng vận tải theo năm, tăng tỷ lệ các hợp đồng định tuyến, thị trường hai chiều…".

Triển vọng nào cho năm 2018?

Theo dự báo khối lượng vận tải container thế giới dự kiến sẽ tăng khoảng 3,6% vào năm 2018. Trong khi đó, chỉ số của BDI vẫn đang trong xu hướng tăng (phần lớn là do giá cước của tàu Capesize - tàu có kích cỡ lớn nhất).

Nếu nhu cầu về các tàu có kích cỡ nhỏ tăng lên, chỉ số này có thể sẽ còn tăng thêm nữa. Trong nước, theo số liệu của Cục Hàng hải Việt Nam tổng sản lượng vận tải do đội tàu biển Việt Nam thực hiện năm 2017 đạt hơn 130 triệu tấn, tăng 6% so với năm 2016. Dự báo con số này tiếp tục khả quan trong năm 2018.

Công ty Cổ phần Vận tải biển Việt Nam (VOSCO), thành viên trụ cột vận tải biển của Vinalines vừa công bố báo cáo tài chính quý 4/2017 và cả năm 2017. Theo đó,  VOSCO khoản lãi ròng 242 tỷ đồng trong quý 4 và gần 11 tỷ đồng cho cả năm 2017.

Đây có thể là một tín hiệu tốt cho các doanh nghiệp vận tải biển của Vinalines sau cả thập kỷ khó khăn.

Thủy Tiên