(Thanh tra) - Thực hiện nhiệm vụ phục vụ nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1A đoạn qua Nghệ An, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB) đã đạt nhiều kết quả quan trọng, song vẫn còn không ít khó khăn, vướng mắc. Với quyết tâm chính trị cao, UBND tỉnh Nghệ An cùng các sở, ngành, địa phương đang nỗ lực tháo gỡ từng tồn tại, phấn đấu hoàn thành công tác GPMB vào cuối năm 2025.
Kết quả bước đầu và những tồn tại cần tháo gỡ
Theo báo cáo của Sở Xây dựng, tổng kinh phí cấp cho công tác bồi thường, hỗ trợ GPMB Quốc lộ 1A là 1.275 tỷ đồng. Đến hết ngày 30/6/2025, số tiền đã được phê duyệt là 677,856 tỷ đồng, trong đó đã chi trả cho người dân 667,156 tỷ đồng. Tuy vậy, vẫn còn 597,144 tỷ đồng chưa giải ngân; riêng 319,171 tỷ đồng dự kiến sẽ cấp lại cho các xã, phường mới. Tổng nhu cầu kinh phí cần thiết để tiếp tục chi trả hiện khoảng 329,871 tỷ đồng.
Một số địa phương có nhu cầu kinh phí lớn là phường Quỳnh Mai (162,835 tỷ đồng), xã Quỳnh Lưu (83,592 tỷ đồng) và phường Hoàng Mai (52,505 tỷ đồng). Đây đồng thời cũng là những nơi có số hộ dân bị ảnh hưởng nhiều, dẫn đến khối lượng công việc phức tạp.
Trong quá trình triển khai, các địa phương đã nỗ lực giải quyết nhiều trường hợp, song vẫn còn tình trạng tồn đọng, kéo dài. Cụ thể, tại phường Hoàng Mai, 196 hộ dân chuyển tiếp từ thị xã Hoàng Mai (cũ) mới giải quyết được 28 trường hợp; dự kiến đến 30/9/2025 sẽ ban hành khoảng 60 quyết định giải quyết khiếu nại. Tại phường Quỳnh Mai, dù 132 hộ đã có quyết định giải quyết khiếu nại đúng, nhưng vẫn còn 17 hộ với số tiền 5,8 tỷ đồng chưa được chi trả do cấp trên chưa chuyển kinh phí.
Tại xã Quỳnh Văn, 8 hộ với 11 thửa đất chưa thể lập phương án bồi thường vì hồ sơ pháp lý thiếu. Xã Quỳnh Lưu còn 23 hộ chưa được chi trả, nguyên nhân chính do người dân đi làm ăn xa hoặc chưa thống nhất việc phân chia thừa kế. Ở xã Đức Châu, 159 hộ vẫn chưa được xem xét hỗ trợ, bồi thường; xã Hùng Châu còn 8 trường hợp khiếu nại của công dân xã Diễn Trường (cũ) chưa được giải quyết.
Những vướng mắc này không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ chi trả, giải ngân kinh phí, mà còn có nguy cơ kéo dài thêm khiếu kiện, tạo dư luận không thuận, tác động trực tiếp đến tiến độ thi công dự án trọng điểm quốc gia.
Quyết tâm chính trị và các giải pháp tháo gỡ
Trước thực trạng trên, ngày 22/9/2025, UBND tỉnh Nghệ An tổ chức buổi làm việc để bàn phương án tháo gỡ khó khăn trong công tác GPMB Quốc lộ 1A.
Tại buổi làm việc, các địa phương đã kiến nghị nhiều giải pháp cụ thể. Phường Hoàng Mai đề nghị tỉnh sớm cấp kinh phí đền bù, bao gồm cả phần chậm chi trả của dự án mở rộng QL1A (đợt 1). Phường Quỳnh Mai kiến nghị Sở Tài chính bố trí kịp thời kinh phí chi trả cho các hộ dân đã có quyết định giải quyết khiếu nại đúng. Xã Quỳnh Văn và Quỳnh Lưu cam kết hoàn thành rà soát, phê duyệt phương án bồi thường trước ngày 30/9 và 31/12/2025. Xã An Châu đề xuất kéo dài thời gian chi trả để đảm bảo quyền lợi người dân, đồng thời kiến nghị chuyển kinh phí trực tiếp về tài khoản UBND xã để chủ động chi trả, tránh thủ tục phát sinh.
Tại hội nghị, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Hoàng Phú Hiền yêu cầu các địa phương tập trung cao độ, phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành để giải quyết dứt điểm tồn đọng, bảo đảm hoàn thành công tác GPMB đúng kế hoạch. Ông nhấn mạnh: “Thời gian còn lại của năm 2025 không còn nhiều, các địa phương phải coi đây là nhiệm vụ trọng tâm. Cần thành lập tổ rà soát toàn bộ đơn thư trước ngày 10/10 để xin ý kiến Ban Chỉ đạo tỉnh, đồng thời tập trung giải quyết dứt điểm các vụ việc trước ngày 30/10/2025”.
Ngoài ra, Phó Chủ tịch UBND tỉnh giao các sở, ngành liên quan rà soát, trả lời cụ thể những khó khăn vướng mắc của từng địa phương; Sở Tài chính, Sở Xây dựng và Sở Tài nguyên - Môi trường cần phối hợp chặt chẽ để bảo đảm dòng tiền và hồ sơ pháp lý minh bạch, đúng quy định.
Để tháo gỡ các điểm nghẽn, tỉnh cũng yêu cầu tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người dân, giải thích rõ chính sách bồi thường, hỗ trợ. Đồng thời, Thanh tra tỉnh cùng các cơ quan pháp lý sẽ tập trung xử lý nhanh, công khai và minh bạch các đơn thư khiếu nại, tránh phát sinh điểm nóng.
Được biết, Quốc lộ 1A là tuyến huyết mạch của cả nước, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội, kết nối vùng Bắc Trung Bộ với cả nước. Việc nâng cấp, mở rộng đoạn qua Nghệ An không chỉ góp phần cải thiện hạ tầng giao thông, thúc đẩy lưu thông hàng hóa, mà còn nâng cao đời sống người dân dọc tuyến.
Mục tiêu đến cuối năm 2025, Nghệ An sẽ hoàn thành toàn bộ công tác GPMB là thách thức lớn, song hoàn toàn khả thi nếu các cấp, ngành và địa phương vào cuộc đồng bộ, quyết liệt. Đây không chỉ là nhiệm vụ chính trị quan trọng, mà còn là trách nhiệm trước nhân dân, nhằm mang lại diện mạo mới cho tuyến giao thông huyết mạch, mở ra cơ hội phát triển kinh tế - xã hội cho Nghệ An và khu vực Bắc Trung Bộ.
