Thép tấm mạ sản xuất tại Việt Nam có tỉ lệ nội địa hóa trên 40%. Ảnh minh họa, nguồn: Internet

Thép tấm mạ, thép cán nguội có tỉ lệ nội địa hóa trên 40%

Theo thống kê của Hiệp hội Thép Việt Nam, hiện sản lượng xuất khẩu tôn mạ của Việt Nam sang thị trường Mỹ là khoảng 200.000 tấn/năm. Trong đó chủ yếu là từ 3 doanh nghiệp là Tôn Hoa Sen, Tôn Đông Á và VSC, đều là những doanh nghiệp có tỷ lệ nội địa hóa trên 40%.

Các doanh nghiệp trong nước thường sử dụng nguồn nguyên liệu nhập khẩu thép cán nóng (HRC) hoặc sử dụng nguồn nguyên liệu trong nước (sau khi qua hàng loạt công đoạn) để sản xuất ra sản phẩm cuối cùng là tôn mạ kẽm hoặc mạ lạnh. Để có được sản phẩm ra thị trường thì công đoạn sản xuất được thực hiện qua 4 bước: Thép cán nóng được tẩy rỉ sét, sau đó cán nguội, đem phủ hợp kim, rồi được phủ màu để trở thành tôn mạ màu.

Trong đó, công đoạn cán nguội là một bước quan trọng trong dây chuyền cán thép dẹt, tạo ra giá trị gia tăng từ 30 - 40% trong giá thành sản phẩm.

Sản xuất thép cán nguội và thép tôn mạ của Việt Nam là những công đoạn quan trọng trong quy trình sản xuất khép kín của một nhà máy sản xuất thép dẹt hiện đại. Các công ty thép của Việt Nam đã đầu tư hàng trăm triệu USD để xây dựng dây chuyền sản xuất thép cán nguội và mạ kẽm với các thiết bị máy móc, dây chuyền sản xuất từ các nhà cung cấp thiết bị tiên tiến hàng đầu thế giới.

Về lâu dài để phát triển bền vững, Hiệp hội cho rằng, ngành Thép Việt Nam cần đầu tư khép kín quy mô lớn sản xuất thép cuộn cán nóng, cán nguội... như là nguyên liệu của sản xuất tấm lá cán nguội, tôn mạ. Giải quyết vấn đề nguồn gốc xuất xứ và giá trị gia tăng đáng kể của những sản phẩm thép cán nguội, tôn mạ. Trong bối cảnh hiện nay, Khu Liên hợp Thép Hoà, Phát Dung, Quất Quảng Ngãi và Thép Fomosa Hà Tĩnh sẽ đáp ứng được các nhu cầu của các doanh nghiệp trong nước.

Chứng minh nguồn gốc thép, hợp tác với DOC

Hiệp hội Thép Việt Nam cho biết, hiện phía Mỹ cũng không đưa ra quy định cụ thể về hàm lượng giá trị gia tăng của hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam. Trong khi các quốc gia khác thường quy định tỷ lệ này ở mức 30% hoặc 40% nên cáo buộc điều tra AD và CVD đối với sản phẩm thép của Việt Nam sẽ gây rất nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp xuất khẩu khi bị đánh thuế chung.

Trong thời gian tới đây, Hiệp hội Thép Việt Nam sẽ phối hợp chặt chẽ với Cục Phòng vệ Thương mại, Bộ Công Thương để theo dõi diễn biến tiếp theo của vụ việc. Về phía các doanh nghiệp đều sẵn sàng cung cấp, chuẩn bị các tài liệu chứng minh nguồn gốc nguyên liệu đầu vào và hàm lượng giá trị gia tăng đối với từng mặt hàng tôn mạ và thép cuộn cán nguội sản xuất ở Việt Nam. Hiệp hội khuyến nghị các doanh nghiệp tích cực phối hợp khi DOC thẩm tra tại chỗ.

Trước đó, ngày 5/12, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã đưa ra quyết định sơ bộ trong vụ việc điều tra AD và CVD đối với thép các bon chống ăn mòn (thường được gọi là tôn mạ) và thép cán nguội nhập khẩu từ Việt Nam. DOC sơ bộ khẳng định việc lẩn tránh thuế đối với hai sản phẩm này là có thật, cụ thể là từ Trung Quốc qua Việt Nam để xuất khẩu sang Mỹ.

Theo Bộ Công Thương, trong suốt quá trình điều tra vụ việc, Chính phủ và doanh nghiệp Việt Nam đã hợp tác, cung cấp đầy đủ thông tin theo yêu cầu của cơ quan điều tra Mỹ. Trong đó, Việt Nam khẳng định việc chuyển đổi từ thép cán nóng sang thép cán nguội và tôn mạ phải được coi là sự "chuyển đổi đáng kể" như DOC đã từng kết luận trước đây và vì vậy, không tồn tại hành vi lẩn tránh thuế như DOC cáo buộc.

Dự kiến, quyết định cuối cùng về cuộc điều tra này sẽ được thông báo vào ngày 16/12/2018. Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan, Hiệp hội Thép Việt Nam và các doanh nghiệp trong giai đoạn tiếp theo của vụ việc để bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của doanh nghiệp, phù hợp với quy định tại các Hiệp định có liên quan của WTO.

Bình Yên