Hàng giả, hàng nhái, hàng nhập lậu đe dọa nghiêm trọng tới sản xuất trong nước. Ảnh: Bình Yên

Hiện nay, vấn nạn hàng giả, hàng nhái rất phổ biến, cả ở thành thị và nông thôn. Hầu hết các mặt hàng đều bị làm giả, làm nhái, từ hàng bình dân đến cao cấp; từ những mặt hàng tiêu dùng đến ăn uống, chăm sóc sức khỏe. Thậm chí, giống cây trồng, phân bón, hộ chiếu, con dấu cơ quan tổ chức cũng bị làm giả.

Theo ông Nguyễn Văn Cẩn, Chánh Văn phòng Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Phó Tổng cục Trưởng Tổng cục Hải quan, trong năm 2014, lực lượng chức năng đã phát hiện và xử lý 230.000 vụ buôn lậu và gian lận thương mại. Trong đó, chỉ có 10% (khoảng 22.000 vụ) vi phạm hàng giả. Số vụ bắt giữ như trên vẫn chưa tương xứng với quy mô của thực trạng vận chuyển, buôn bán hàng giả như hiện nay.

Tại cuộc tọa đàm trực tuyến "Chống hàng giả: Cần sự quyết liệt của nhiều ngành” vừa được tổ chức tại Hà Nội, Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường, Bộ Công thương Nguyễn Trọng Tín cho biết, lý do khiến số vụ bị bắt liên quan đến hàng giả thì nhiều mà xử lý hình sự lại quá ít, là do thủ đoạn tinh vi của bọn buôn lậu.

Với thủ đoạn xé lẻ từng mặt hàng để vừa dễ trốn tránh cơ quan chức năng, đồng thời nếu có bị bắt cũng không thuộc khung xử lý hình sự. Về vấn đề này, ông Trần Đức Vĩnh, Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ (C46), Bộ Công an cho biết, phương tiện thì thiếu, thiết bị phục vụ cho giám định hàng giả, hàng kém chất lượng hiện cho kết quả rất chậm, thậm chí cho kết quả không chính xác nên rất khó xác định đâu là hàng giả.

Dưới góc độ là cơ quan bảo vệ người tiêu dùng, Chủ tịch Hiệp hội Chống hàng giả và Bảo vệ thương hiệu Việt Nam Lê Thế Bảo thẳng thắn nhìn nhận bản thân hàng giả, hàng nhái vẫn còn đất sống một phần cùng do các doanh nghiệp chưa “mặn mà” với việc chung sức cùng các cơ quan chức năng ngăn chặn nạn hàng giả, hàng nhái. Bởi, việc phân biệt thật, giả rõ ràng không cơ quan nào, lực lượng chức năng nào nhận biết tốt nhất và chính xác nhất hơn chính doanh nghiệp sản xuất ra sản phẩm đó.

Tuy nhiên, hiện nay doanh nghiệp phần nhiều chỉ tập trung vào lo sản xuất, tiêu thụ, chưa chú trọng hỗ trợ các lực lượng chức năng cũng như người tiêu dùng trong việc phân biệt hàng thật, hàng giả. Số lượng doanh nghiệp có hình thức giúp người tiêu dùng có thể phân biệt hàng thật, hàng giả rất ít. Ngoài ra, điều kiện trang thiết bị, kinh phí cho các lực lượng thực thi chống hàng giả, hàng nhái còn hạn chế cũng là một phần khó khăn ảnh hưởng đến công tác này.

Một khi ý thức người tiêu dùng được nâng cao, thì họ sẽ quan tâm hơn đến việc tìm đến những đại lý phân phối chính thức hay tìm hiểu kỹ về sản phẩm khi mua sắm sẽ góp phần thu hẹp “đất sống” của nạn hàng giả, hàng nhái.

Cho đến nay, đã có 9 bộ, ngành ký chương trình hành động chống hàng giả năm 2015. Cùng với đó, hàng loạt văn bản pháp lý với 35 Nghị định của Chính phủ liên quan đến chống hàng giả, hàng nhái và chất lượng sản phẩm; 7 cơ quan thực thi về chống hàng giả, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ. Bởi vậy, muốn đẩy lùi nạn hàng giả, hàng nhái cần sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan thực thi pháp luật, cũng như từ chính các nhà sản xuất và ý thức của người tiêu dùng thông thái.

Bình Yên