Chăn nuôi lợn tại một hộ dân xã Đông Tảo. Ảnh: HO

Thị trường "tụt dốc"

Những ngày này, nhiều chuồng trại nuôi lợn tại xã Đông Tảo, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên đang “rối tung” lên vì tình trạng đại lý thức ăn chăn nuôi (TACN) “dọa” từ chối cấp cám. Lý do, theo người nuôi, tình trạng lợn hơi xuất chuồng lỗ nặng, các chuồng không có tiền để trả tiền cám, nợ nhiều, đại lý lo ngại việc tiếp tục giao cám nợ, nếu các hộ nuôi treo chuồng thì sẽ không bao giờ trả được.

Theo chị Hòa, một hộ nuôi, nếu tính giá bán hơn 20.000 đồng/kg như hiện nay, trừ chi phí chăn nuôi, cám, và các chi phí khác, trung bình xuất một con lợn trên 1 tạ, người nuôi lỗ vài triệu đồng. Nhiều chuồng hiện nay còn bị tiểu thương ép bán dưới mức giá trên, có người bán tống, bán tháo để thu lại ít vốn liếng, còn đa phần thì cứ cầm cự cho lợn ăn bằng thức ăn tự nấu, một số chuồng chăn nuôi lớn trong xã thì lo ngại lợn sẽ chết đói, nếu đại lý cám tiếp tục không bán nợ...

Theo tìm hiểu của PV, nguyên nhân do việc chăn nuôi tự phát không tuân theo quy hoạch của các hộ nuôi. Bản thân hộ chị Hòa cùng không ít các hộ nuôi khác tại xã Đông Tảo cũng tự ý, theo nhau bỏ gà, nuôi thêm lợn, vì “nghe nói lãi nhiều” mà không tìm hiểu thông tin nguồn cầu, cũng chưa có hợp đồng bao tiêu sản phẩm nào nhưng vẫn quyết định nuôi...

Theo Chủ tịch Hiệp hội Siêu thị Hà Nội Vũ Vinh Phú, việc ngành Chăn nuôi nói chung và chăn nuôi lợn nói riêng đã và đang gặp khó trong tiêu thụ sản phẩm không phải chuyện mới, đã lặp lại nhiều lần, nguyên nhân từ việc chăn nuôi nhỏ lẻ, theo phong trào, thứ hai phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, thứ ba khâu trung gian “ăn” quá nhiều đẩy thịt lợn cao (thực chất thịt lợn người nuôi đang bán lỗ dưới giá thành 37.000 đồng/kg nhưng đến tay người tiêu dùng vẫn khoảng 100.000 đồng/kg). Tất cả những yếu kém tại các khâu nói trên các cơ quan quản lý đều đã biết rất rõ, giải pháp cũng không phải không có nhưng ai làm? Vẫn là câu hỏi nhiều năm chưa giải được với sản phẩm thịt lợn - tỷ trọng gần 70% thị phần các sản phẩm chăn nuôi, cũng như cơ cấu thực phẩm tiêu dùng của người dân.

Kiến nghị Thủ tướng

Để giải quyết tình trạng chăn nuôi đang gặp khó, Bộ NN&PTNT đề nghị Thủ tướng Chính phủ trước mắt giao cho Bộ NN&PTNN phối hợp với Bộ Tài chính và các địa phương tăng cường chỉ đạo các doanh nghiệp kinh doanh áp dụng các biện pháp công nghệ và quản lý phù hợp nhằm tiết kiệm chi phí, giảm giá thành và giá bán đầu vào của các sản phẩm chăn nuôi, nhất là TACN, thuốc thú y để đạt trong nhóm các nước có giá thấp nhất trong khu vực. Phối hợp với Bộ Công thương, Bộ Ngoại giao đẩy nhanh các biện pháp đàm phán tìm thị trường cho các sản phẩm chăn nuôi, nhất là chăn nuôi lợn ở các khu vực biên mậu và chính ngạch.

Ngành Nông nghiệp kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo ngành Ngân hàng và các tổ chức tín dụng có giải pháp khoanh nợ, giảm nợ cho người chăn nuôi, kinh doanh TACN và thuốc thú y. Yêu cầu các đơn vị có năng lực dự trữ, chế biến và tiêu thụ nhiều thịt như: Vissan, Việt Đức, Hapro, Saigon Corp, Tổng Công ty Nông nghiệp Sài Gòn, các đơn vị quân đội... tăng cường thu mua giết mổ, cấp đông đối với thịt lợn, thịt gà.

Thịt lợn hơi xuống dưới giá thành, nhưng nghịch lý là người tiêu dùng vẫn phải mua giá cao. Ảnh: HO

Đồng thời, xem xét, dừng các hoạt động tạm nhập, tái xuất sản phẩm thịt và phủ tạng từ bên ngoài qua Việt Nam vào thị trường các nước trong khu vực nhằm bảo vệ thị phần cho các sản phẩm chăn nuôi trong nước, hạn chế rủi ro lây lan dịch bệnh, nguy cơ “thực phẩm bẩn” quay trở lại thị trường nội địa...

Nhiều ý kiến nhà quản lý cho rằng, về lâu dài, cần triển khai các biện pháp tổng thể, trong đó có các giải pháp áp dụng công nghệ tiên tiến nâng cao năng suất, hạ giá thành và chế biến sâu các sản phẩm chăn nuôi, tăng sức mua trong nước và mở rộng thị trường xuất khẩu sang các nước có tiềm năng.

Các địa phương cần tiến hành rà soát điều chỉnh, hạn chế mở mới các cơ sở TACN công nghiệp (hiện tổng số đã đạt 31 triệu tấn, vượt xa mức dự kiến đến năm 2020 là 25 triệu tấn) và giảm quy mô đàn lợn, nhất là đàn lợn nái từ 4,2 triệu nái hiện nay xuống còn dưới 3 triệu nái vào năm 2019, điều chỉnh cơ cấu, chất lượng, đàn giống. Đồng thời, tổ chức lại sản xuất chăn nuôi theo chuỗi liên kết, trong đó phát huy vai trò của doanh nghiệp, hiệp hội và hợp tác xã nhằm kiểm soát tốt hơn về chất lượng, an toàn thực phẩm và điều tiết cung cầu thị trường.

Hữu Oanh