Người tiêu dùng cần cảnh giác trước những thủ đoạn biến tướng của hoạt động đa cấp. Ảnh minh họa: Internet

Người tiêu dùng thông thái sở hữu 8 tiêu chí “vàng”

Trên thực tế hiện nay có một số công ty BHĐC với những sản phẩm, thực phẩm chăm sóc sức khỏe, mỹ phẩm, chăm sóc nhà cửa… rất được ưa chuộng trên thị trường, nhưng hình thức phân phối là BHĐC. Quá trình lựa chọn sản phẩm của công ty BHĐC để sử dụng cũng như tham gia vào hoạt động BHĐC đòi hỏi mỗi người tiêu dùng phải có những kiến thức cơ bản để thành người tiêu dùng thông minh.

Theo “Cẩm nang phân biệt giữa BHĐC chính thống và BHĐC bất chính” do Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, Bộ Công Thương, người tiêu dùng cần quan tâm 8 vấn đề quan trọng khi mua hàng của các công ty BHĐC hoặc tham gia BHĐC.

Lên website của Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng kiểm tra xem công ty có giấy phép BHĐC? Công ty BHĐC chính thống có giấy chứng nhận BHĐC theo Nghị định 42/2014/NĐ-CP (gọi tắt là Nghị định 42). Ngược lại, các công ty BHĐC bất chính không có giấy chứng nhận theo Nghị định 42.

Về tuyển dụng người tham gia BHĐC, công ty chính thống sẽ ký kết hợp đồng với nhà phân phối dưới dạng văn bản theo mẫu được Bộ Công Thương duyệt. Trong khi đó, công ty BHĐC bất chính không có hợp đồng dưới dạng văn bản để quy định rõ quyền và nghĩa vụ của các bên. Trong nhiều trường hợp, chỉ có thỏa thuận miệng, như thế là quá rủi ro cho người tham gia.

Một tiêu chí khác cũng cần quan tâm là công ty có bắt người tham gia phải trả chi phí để được tham gia không? Chi phí tham gia không bị yêu cầu tại công ty BHĐC chính thống, trừ chi phí hợp lý để mua tài liệu tạo cơ bản. Còn công ty BHĐC bất chính thường yêu cầu người tham gia phải trả chi phí vô lý, thậm chí yêu cầu người tham gia phải đặt cọc (đầu tư) hoặc mua lượng hàng có giá trị lớn.

Những nhà nhà phân phối BHĐC chính thống được trả hoa hồng dựa trên doanh số bán hàng thực sự. Còn người tham gia công ty BHĐC bất chính được trả thu nhập chủ yếu dựa vào chi phí tuyển dụng người mới, phí, tiền đặt cọc hoặc khoản đầu tư của người tham gia trong mạng lưới.

Việc tìm hiểu công ty bán sản phẩm gì cũng hết sức cần thiết, bởi lẽ công ty BHĐC chính thống phân phối các dòng sản phẩm chất lượng tốt, đã được cấp phép lưu hành theo đúng quy định của pháp luật.

Còn công ty BHĐC bất chính thường không phân phối sản phẩm gì cụ thể hay cố định mà chỉ tồn tại mạng lưới thông qua tuyển dụng, hoặc có sản phẩm nhưng chỉ mang tính tượng trưng, đối phó.

Việc tham gia bán hàng có dựa trên nhu cầu kinh doanh không cũng cần được tìm hiểu kỹ? Vì tại các công ty BHĐC bất chính, người tham gia bị yêu cầu phải mua hoặc đầu tư nhiều sản phẩm hơn nhu cầu của họ một cách vô lý (đầu cơ).

Tại các công ty BHĐC chính thống luôn có chính sách đổi trả sản phẩm theo quy định của Nghị định 42. Còn các công ty BHĐC bất chính không cho phép đổi hoặc trả lại hàng tồn kho.

Và cuối cùng, người tiêu dùng cần quan tâm công ty có công cụ hỗ trợ, cơ sở vật chất không? Công ty BHĐC chính thống có kênh thông tin về doanh nghiệp rõ ràng, công khai, minh bạch, đầu tư cơ sở vật chất đảm bảo cho việc tổ chức hoạt động BHĐC, có tài liệu đào tạo và đội ngũ đào tạo viên chuyên nghiệp theo quy định của Nghị định 42.

Ngược lại, các công ty BHĐC bất chính không có chương trình đào tạo, không có kênh thông tin, không đầu tư cơ sở vật chất, không chú trọng đào tạo nhà phân phối.

Nảy sinh tranh chấp tìm đến cơ quan chức năng

Theo Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, Bộ Công Thương, khi tham gia hoạt động BHĐC hoặc sử dụng sản phẩm của doanh nghiệp BHĐC, nếu có bất kỳ thắc mắc nào, người tiêu dùng có thể liên lạc với Bộ phận bảo vệ người tiêu dùng, thuộc Phòng Quản lý thương mại tại các Sở Công Thương.

Trong quá trình tham gia BHĐC, nếu có phát sinh tranh chấp, người tham gia cần liên hệ trực tiếp với doanh nghiệp để chủ động đề nghị giải quyết quyền lợi của mình căn cứ theo hợp đồng tham gia BHĐC đã ký.

Đồng thời, nếu phát hiện doanh nghiệp có các hành vi vi phạm quy định về BHĐC, người tham gia cần báo ngay cho các cơ quan quản lý Nhà nước như: Sở Công Thương và các cơ quan có thẩm quyền khác.

Bình Yên