Hố lún sụt sâu tại nhà một hộ dân ở bản Na Hiêng, xã Châu Hồng, Qùy Hợp vào sáng 27/5. Ảnh: Huy Nhâm

Trong lúc chờ kết luận khoa học của cơ quan chuyên môn về nguyên nhân của hiện tượng này, chính quyền huyện Qùy Hợp đã phát đi văn bản yêu cầu các doanh nghiệp tạm dừng ngay các hoạt động bơm, hút và sử dụng nước ngầm trên địa bàn xã Châu Hồng.

Chiều 28/5, trao đổi với phóng viên, ông Trần Đức Lợi, Phó Chủ tịch UBND huyện Qùy Hợp cho biết, UBND huyện vừa ban hành Văn bản hỏa tốc số 647 về việc yêu cầu tạm dừng ngay các hoạt động khai thác và sử dụng nước ngầm trên địa bàn xã Châu Hồng.

Trong văn bản này, UBND huyện yêu cầu: Các tổ chức, cá nhân đang hoạt động bơm hút, khai thác và sử dụng nước ngầm trên địa bàn xã Châu Hồng thực hiện nghiêm túc nội dung Thông báo 152/TB-UBND ngày 11/5/2022 của UBND huyện, trong đó thông báo và yêu cầu tạm dừng ngay việc bơm hút nước, khai thác nước ngầm tại khu vực bản Na Hiêng, bản Công, Na Noong, Pòong của xã Châu Hồng.

UBND xã thông báo đến tận các tổ chức liên quan và ban cán sự các xóm, bản thông tin trên hệ thống loa phát thanh của xã, xóm, bản để nhân dân được biết và chấp hành.

Đoàn Liên đoàn địa chất Bắc Trung Bộ đang khảo sát, đánh giá chi tiết hiện trạng, xác định nguyên nhân sụt lún tại xã Châu Hồng. Ảnh: HN

Kiểm tra, giám sát việc chấp hành của các tố chức, cá nhân bơm hút, khai thác nước ngầm tại các xóm, bản. Nếu tổ chức, cá nhân vẫn tiếp tục cố tình khai thác thì lập hồ sơ xử lý theo quy định của pháp luật.

“Thời gian tạm dừng được thực hiện cho đến khi có thông báo mới. Huyện cũng yêu cầu chính quyền xã tăng cường kiểm tra, giám sát việc chấp hành của các tổ chức, cá nhân bơm hút, khai thác và sử dụng nước ngầm trên địa bàn xã; kịp thời phát hiện các trường hợp không chấp hành, lập hồ sơ xử lý vi phạm theo quy định; đồng thời tăng cường kiểm tra, theo dõi và có giải pháp bảo đảm an toàn tuyệt đối về tính mạng và tài sản của nhân dân trong khu vực bị ảnh hưởng”, Phó Chủ tịch Trần Đức Lợi nói.

Qua tìm hiểu của phóng viên, trước đó, UBND huyện Qùy Hợp đã có báo cáo gửi Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) về hiện tượng sụt lún đất tại khu vực các bản của xã Châu Hồng.

Ngày 29/4, Sở TNMT đã có Công văn 2470/STNMT.NBHĐ đề nghị UBND huyện Qùy Hợp thông báo cho các tổ chức, cá nhân, yêu cầu tất cả phải tạm dừng việc bơm hút nước, khai thác nước ngầm tại khu vực các bản Na Hiêng, Công, Na Noong, Pòong.

Sau khi UBND huyện có Thông báo 152, UBND xã Châu Hồng thực hiện công tác giám sát việc chấp hành việc tạm dừng bơm hút, khai thác nước ngầm.

Sáng 12/5, tại cuộc họp gồm lãnh đạo xã và tổ giám sát đã thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát việc chấp hành của Công ty CP Tân Hoàng Khang (doanh nghiệp có điểm mỏ khai thác quặng ở Thung Lùn, bản Na Hiêng). Thời điểm kiểm tra, giám sát thấy công ty này vẫn bơm hút nước với khối lượng lớn.

Ngay sau đó, ngày 13/5, UBND xã Châu Hồng đã có báo cáo tới UBND huyện.

Theo báo cáo của UBND huyện gửi Sở TNMT và Thường trực Huyện ủy để biết, chỉ đạo xử lý có nêu: “Công ty đã vi phạm điểm b, khoản 5, Điều 23, Nghị định 36/2020/NĐ-CP ngày 24/3/2020 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản (không thực hiện các biện pháp hạn chế, khắc phục theo chỉ đạo của cơ quan thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước về tài nguyên nước có thẩm quyền khi bơm hút nước, tháo khô trong hoạt động khai thác mỏ, xây dựng công trình dẫn đến hạ thấp mực nước dưới đất gây cạn kiệt nguồn nước), phạt tiền với mức phạt theo khung trung bình là 420.000.000 đồng; biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng cạn kiệt nguồn nước.

Cũng theo báo cáo của UBND huyện Qùy Hợp về kết quả thực hiện nhiệm vụ được giao theo công văn của Sở TNMT ngày 13/5, về phía Công ty CP Tân Hoàng Khang đã có ý kiến đề xuất huyện và xã phối hợp, đồng hành trong việc hỗ trợ bà con để khắc phục hiện tượng sụt lún: "Trong thời gian chờ xác định nguyên nhân gây ra hiện tượng sụt lún, tạo điều kiện cho công ty tiếp tục sản xuất theo đúng thiết kế đã được phê duyệt, trong đó có giải pháp hút nước hầm lò trong phạm vi mỏ được cấp phép. Vì nếu ngừng hút nước buộc công ty chúng tôi ngừng sản xuất và toàn bộ hệ thống hầm lò, thiết bị, máy móc, hệ thống đường điện sẽ bị ngập và thiệt hại của công ty chúng tôi là rất lớn và để khắc phục lại hệ thống đường lò bị ngập mất rất nhiều thời gian và chi phí rất lớn; đồng thời 250 cán bộ, công nhân viên của Công ty CP Tân Hoàng Khang và Nhà máy Luyện thiếc An Vinh sẽ phải nghỉ việc (hai đơn vị này hàng năm đứng đầu về nộp ngân sách của huyện)....”.

Theo ghi nhận của phóng viên, cùng với những hiện tượng sụt lún đất, xuất hiện hố sâu, sạt lở móng nhà, nứt tường tại trạm y tế xã, trường THCS Châu Hồng… hiện nay, trên dòng sông Nậm Tôn, khu vực đầu nguồn suối ở các xã Châu Hồng, Châu Tiến và Liên Hợp đã xuất hiện tình trạng nguồn nước đục trong thời gian dài.

Tình trạng khai thác quặng, thiếc được cho là một trong những nguyên nhân gây ra nguồn nước sông Nậm Tôn, Qùy Hợp bị chuyển màu đục. Ảnh: Xuân Thống

Qua báo cáo của UBND huyện Qùy Hợp về các dự án khai thác quặng thiếc tại các xã này có 9/11 dự án liên quan việc xả thải vào nguồn nước suối Nậm Tôn, trong đó có 2 dự án nằm trong danh sách kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong lĩnh vực đất đai, hoạt động khoáng sản, môi trường của đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh và huyện là mỏ Thung Chuối ở xã Châu Hồng do Công ty Cổ phần Khoáng sản và Thương mại Trung Hải - NA làm chủ đầu tư và mỏ Phá Líu - Thung Lùn ở xã Châu Hồng do Công ty Tân Hoàng Khang làm chủ đầu tư.

Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Trung kiểm tra thực tế hiện trường tại xã Châu Hồng  Thông tin mới nhất của phóng viên Báo Thanh tra, sáng nay (29/5), đoàn công tác của UBND tỉnh Nghệ An gồm Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Trung, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Nghĩa Hiếu cùng đại diện lãnh đạo Công an tỉnh, giám đốc các sở: Nông nghiệp - Phát triển Nông thôn, TNMT, Xây dựng có buổi kiểm tra thực tế hiện trường tại xã Châu Hồng và làm việc với UBND huyện Qùy Hợp để xử lý việc sụt lún, nút nẻ đất, công trình, nhà ở, giếng nước khô trên địa bàn xã Châu Hồng, huyện Qùy Hợp.

Báo Thanh tra tiếp tục theo dõi và thông tin.