(Thanh tra) - Dự kiến, tỷ lệ hộ nghèo cả nước chỉ còn khoảng 1% vào cuối 2025, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia có tốc độ thoát nghèo nhanh nhất thế giới
Việt Nam tiếp tục được đánh giá là điểm sáng trong thực hiện mục tiêu phát triển bền vững, hoàn thành sớm mục tiêu thiên niên kỷ của Liên Hợp quốc về xóa đói, giảm nghèo.
Về kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Võ Văn Hưng cho biết, các chỉ tiêu hàng năm về giảm nghèo bền vững của Việt Nam đều đạt và vượt mục tiêu Quốc hội, Chính phủ giao.
Giai đoạn 2021-2025, Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững của Việt Nam đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận, dù gặp không ít khó khăn. Mặc dù giai đoạn này, dịch COVID-19, thiên tai, bão lũ, nhưng vượt lên những khó khăn, chúng ta chuyển đổi tư duy tổ chức thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo khi áp dụng chuẩn nghèo đa chiều, hướng đến mục tiêu giảm nghèo bền vững, không tái nghèo ở những vùng thường xuyên bị bão lũ, thiên tai….
Theo Ban Chỉ đạo Trung ương, chương trình đã góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân 1-1,5%/năm; tỷ lệ hộ nghèo DTTS giảm trên 3%/năm; riêng các huyện nghèo giảm từ 4-5%/năm….
Ông Phạm Hồng Đào, Phó chánh Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo (Bộ NN&MT) thông tin, Việt Nam đã 8 lần ban hành chuẩn nghèo quốc gia, và là 1 trong 30 quốc gia đầu tiên trên thế giới và là quốc gia đầu tiên của châu Á áp dụng chuẩn nghèo đa chiều, bảo đảm mức sống tối thiểu gắn với mục tiêu phát triển bền vững.
“Năm 1998, tỷ lệ hộ nghèo của cả nước khoảng 58%, cuối 2024 chỉ còn 1,93%, dự kiến hết năm 2025 theo chuẩn nghèo 2021-2025 chỉ còn khoảng 1%. Cộng đồng quốc tế ghi nhận Việt Nam là một trong những nước có tốc độ thoát nghèo nhanh nhất”, ông Đào nói.
Để có được thành tựu nêu trên, Đảng và Nhà nước đã ưu tiên bố trí nhiều nguồn lực triển khai thực hiện các chính sách giảm nghèo. Riêng Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững có tổng kinh phí giai đoạn 2021-2025 là 75.000 tỷ đồng; trong đó vốn ngân sách trung ương là 48.000 tỷ đồng, vốn đối ứng của địa phương khoảng 12.000 tỷ đồng và các nguồn huy động xã hội hóa khác.
Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đã tập trung đầu tư phát triển kinh tế - xã hội vùng lõi nghèo, hỗ trợ đối tượng yếu thế không rơi vào nghèo đói.
Ông Phạm Hồng Đào thông tin thêm, từ sự vào cuộc quyết liệt của các cấp chính quyền, quá trình triển khai chính sách của Đảng và Nhà nước, rất nhiều hệ thống hạ tầng như điện, đường, trường, trạm… được đầu tư, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, tạo cơ hội để vùng nghèo, xã nghèo phát triển, cải thiện đáng kể đời sống của người dân trên các địa bàn nghèo, vùng đặc biệt khó khăn.
“Cùng với đó, hơn 10.500 mô hình, dự án giảm nghèo đã được triển khai, tạo sinh kế bền vững, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và lao động tại các địa phương nghèo”, ông Đào cho biết thêm.
Đồng thời, vốn chính sách đã giúp xây dựng hơn 8,1 triệu công trình nước sạch, vệ sinh nông thôn; hơn 49.000 căn nhà ở xã hội và hơn 24.000 căn nhà cho hộ nghèo, đối tượng chính sách.
Nhờ các giải pháp đồng bộ, đến giữa năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn quốc giảm còn 1,93%; ở các huyện nghèo giảm từ 45% xuống còn 24,86%; tại vùng đồng bào DTTS giảm từ 25% xuống 12,55%.
Những kết quả đạt được cho thấy vai trò quan trọng của nguồn lực tài chính trong giảm nghèo bền vững, đồng thời đặt ra yêu cầu tiếp tục cải thiện cơ chế phân bổ, giải ngân và huy động đa dạng nguồn lực, đảm bảo giảm nghèo gắn với phát triển kinh tế - xã hội một cách toàn diện và bền vững.
Theo Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo, Chính phủ (cần dẫn thông tin đánh giá hiệu quả của Chương trình 2021-2025, từ đó Chính phủ sẽ xây dựng và trình Quốc hội xem xét thông qua một Chương trình phát triển KTXH, giảm nghèo tổng thể với tiêu chí và cách làm mới, trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên mới, đặc biệt khi sắp xếp lại địa giới hành chính từ 63 thành 34 tỉnh, thành phố và thực hiện mô hình CQĐP 2 cấp), dự kiến dành khoảng 360.000 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước để triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững trong giai đoạn 2026-2030.
Trong giai đoạn này, mục tiêu và định hướng giảm nghèo không chỉ tập trung vào các tiêu chí, mà quan điểm giảm nghèo sẽ thay đổi theo hướng thích ứng với bối cảnh mới (nêu thêm).
Giai đoạn 2026-2030, nội dung giảm nghèo bền vững sẽ tập trung vào 3 nhóm vấn đề lớn: Hỗ trợ phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội cho các địa bàn nghèo; hỗ trợ giảm các chiều thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản theo chuẩn nghèo mới; quản lý điều hành, thông tin tuyên truyền, kiểm tra giám sát.
Theo Phó Chánh Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo, với bối cảnh đất nước đang chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hướng tới phát triển nhanh, xanh và bền vững, công tác giảm nghèo cũng cần có sự thay đổi theo hướng giảm nghèo để có thể thích ứng với bối cảnh mới.
Ông Phạm Hồng Đào nêu rõ: "Đó là chúng ta sẽ phải giảm nghèo đa chiều gắn với tăng trưởng xanh, phát triển bền vững; phát triển sinh kế gắn với việc bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và sử dụng tài nguyên một cách bền vững. Tiếp tục bảo đảm người nghèo được c tiếp cận đầy đủ các dịch vụ xã hội một cách bình đẳng và chất lượng; các đối tượng như phụ nữ DTTS các lao động yếu thế được tiếp cận cơ hội được bình đẳng về các chiều thiếu hụt này…”
Những thành tựu giảm nghèo của Việt Nam rất đáng ghi nhận, song chặng đường phía trước vẫn còn không ít thách thức. Một số vùng khó khăn như trung du và miền núi phía Bắc, Tây Nguyên, tỷ lệ hộ nghèo còn cao, nhiều nơi trên 50%, thậm chí trên 70%, nguy cơ tái nghèo cao.
Một số địa phương vùng sâu, vùng xa vẫn thiếu cơ sở hạ tầng thiết yếu, dịch vụ y tế, giáo dục, nước sạch, vệ sinh môi trường còn hạn chế; hạ tầng sản xuất, thương mại, logistics chưa đồng bộ, ảnh hưởng đến hiệu quả sinh kế. Thậm chí, ở một số nơi, tư tưởng trông chờ, ỷ lại của cấp chính quyền và hộ nghèo vẫn tồn tại.
Ở nhiều địa phương, việc triển khai các mô hình giảm nghèo còn thiếu tính bền vững, chưa thực sự gắn với điều kiện thực tế, văn hóa bản địa và nhu cầu phát triển dài hạn.
Hiện Bộ NN&MT đang tích cực phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng chuẩn nghèo cho giai đoạn 2026-2030.
