(Thanh tra) - Tư duy định giá lại báo chí không còn là lựa chọn, mà là điều kiện sống còn để tồn tại trong nền kinh tế số, nơi tin tức không còn là sản phẩm độc quyền.
Chúng ta có đang đánh giá sai chính mình
Trong một thế giới mà mọi giá trị đều được số hóa và đo lường, báo chí nếu không tự xác lập được giá trị của mình sẽ bị thị trường định giá thay. Và đôi khi, cái giá đó thấp hơn cả một chiến dịch quảng cáo kéo dài vài giờ trên một nền tảng mạng xã hội.
Tại Phiên thảo luận số 5 của Diễn đàn Báo chí toàn quốc năm 2025, bà Phan Đặng Trà My, Phó Tổng Giám đốc Chiến lược của VCCorp, đã đặt ra một câu hỏi then chốt. Nếu chính chúng ta không định giá được giá trị của mình thì làm sao thị trường có thể làm điều đó đúng cách.
Câu hỏi này không mới, nhưng hoàn cảnh đặt ra lại hoàn toàn khác. Trước đây, báo chí được định vị dựa trên lượng phát hành, sự tín nhiệm công chúng và ảnh hưởng chính sách. Ngày nay, mọi giá trị đều quy về dữ liệu như lượt đọc, thời gian lưu lại trang, tệp độc giả, mức độ tương tác và khả năng chuyển đổi. Khi báo chí không tạo ra công cụ để lượng hóa sức mạnh của mình, họ sẽ bị đánh giá theo những thước đo lạc hậu và điều đó khiến giá trị bị giảm sút đáng kể.
Việc định giá lại không đơn thuần là câu chuyện về doanh thu hay lợi nhuận. Đây là quá trình tái tư duy, trong đó báo chí cần xác định rõ ràng mình đang tạo ra giá trị gì, phục vụ cho ai và ở giai đoạn nào trong hành trình nhận thức của xã hội.
Chúng ta thường nghĩ rằng nội dung là sản phẩm duy nhất của báo chí. Nhưng thực tế, báo chí còn sở hữu nhiều tài sản vô hình không thể sao chép như thương hiệu có bề dày uy tín, cộng đồng bạn đọc trung thành, hệ thống kiểm chứng thông tin nghiêm ngặt và nền đạo đức nghề nghiệp mà các nền tảng khác khó có thể thay thế. Tất cả những giá trị đó, nếu được định vị và khai thác đúng cách, hoàn toàn có thể chuyển hóa thành nguồn lực kinh tế bền vững.
Bà Phan Đặng Trà My đã nhấn mạnh rằng báo chí không thiếu nội dung để viết, điều thiếu là sản phẩm thương mại hóa được thị trường chấp nhận. Bản tin chuyên đề có thể được bán dưới dạng dữ liệu phân tích. Loạt bài điều tra có thể đóng gói lại thành báo cáo chiến lược cho doanh nghiệp. Các hội thảo chuyên môn có thể trở thành dịch vụ tư vấn truyền thông hoặc đào tạo kỹ năng truyền thông nội bộ.
Đừng giữ giá hãy xây dựng giá trị
Việc chuyển đổi từ một đơn vị xuất bản nội dung sang một tổ chức cung cấp giải pháp truyền thông đòi hỏi tòa soạn phải xây dựng đội ngũ có tư duy sản phẩm, hiểu thị trường và biết vận hành theo hướng có thể đo lường hiệu quả. Đây không còn là điều xa xôi mà là xu hướng tất yếu mà nhiều cơ quan báo chí quốc tế đã đi trước và thành công.
Định giá lại không có nghĩa là tăng giá quảng cáo. Trong một thị trường mà các thương hiệu có thể đo chính xác hiệu quả từng lần hiển thị, báo chí cần có bộ chỉ số tương đương để chứng minh năng lực của mình. Từ độ an toàn của môi trường hiển thị, khả năng bảo vệ thương hiệu đến mức độ phù hợp về tệp khách hàng, mọi yếu tố đều cần được chứng minh bằng số liệu rõ ràng và minh bạch.
Và quan trọng hơn, báo chí cần biết cách kể câu chuyện về chính mình. Một thương hiệu có bề dày lịch sử, uy tín chính trị và xã hội không thể được đánh giá thấp chỉ vì thiếu cơ chế định giá. Việc giữ giá mà không xây dựng giá trị thật sự là một lối đi ngắn hạn và dễ dẫn đến sự bào mòn lòng tin.
Muốn được thị trường định giá cao, báo chí cần chủ động thoát khỏi vị trí là đơn vị chỉ cung cấp nội dung đơn thuần để trở thành đối tác đồng hành chiến lược với doanh nghiệp và tổ chức. Để làm được điều đó, tòa soạn cần có năng lực lập kế hoạch truyền thông tích hợp, đồng sáng tạo nội dung và biết đo lường hiệu quả của chiến dịch một cách chuyên nghiệp.
Bên cạnh đó, cần chủ động xây dựng kênh phân phối riêng, đầu tư vào công nghệ để quản lý dữ liệu người dùng và tạo ra mô hình truyền thông hai chiều. Khi có hệ sinh thái sản phẩm, báo chí sẽ không còn bị động trong việc tìm kiếm nguồn thu, mà có thể kiểm soát dòng tiền và phát triển dài hạn.
Trong nền kinh tế số, mọi sản phẩm đều phải có giá. Nếu báo chí không định giá được chính mình, thị trường sẽ làm điều đó thay và thường là không công bằng. Tư duy định giá lại báo chí vì vậy không chỉ là việc của bộ phận quảng cáo hay kinh doanh. Đó là công việc của toàn hệ thống, từ phóng viên đến ban biên tập và cả Ban lãnh đạo tòa soạn.
Khi mỗi bài viết đều được nhìn nhận như một tài sản có thể tạo ra giá trị cụ thể, báo chí sẽ không còn là người đứng bên lề kinh tế thị trường mà sẽ trở thành một chủ thể kinh tế thực thụ, có năng lực, có vị thế và có tương lai./
