(Thanh tra) - Sau sáp nhập và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, TP Hồ Chí Minh đã từng bước định hình diện mạo một siêu đô thị với bộ máy tinh gọn, năng động và quy mô kinh tế vượt trội, là động lực tăng trưởng chủ đạo của vùng Đông Nam Bộ và cả nước.
Từng bước ổn định bộ máy
Theo UBND TP Hồ Chí Minh, sau sáp nhập, TP đã tập trung chỉ đạo quyết liệt công tác sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính, bảo đảm vận hành thông suốt, hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đặc biệt là việc triển khai thực hiện Công điện của Thủ tướng Chính phủ về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong giai đoạn đầu vận hành.
Nhiều quyết định quan trọng đã được ban hành, như: Các quyết định về việc chuyển đổi cơ quan quản lý, tiếp nhận và đổi tên các đơn vị sự nghiệp công lập, các hội quần chúng từ các địa phương cũ sang trực thuộc TP Hồ Chí Minh (mới); các quyết định về việc tiếp nhận và bổ nhiệm chức vụ tại các đơn vị mới; và quyết định giao biên chế công chức hành chính cho cấp xã để bố trí nhân sự theo mô hình mới.
Song song đó, TP đã chỉ đạo sát sao việc chuyển tiếp quản lý các chương trình, nhiệm vụ, kế hoạch đầu tư công; chỉ đạo công tác quản lý hồ sơ, tài liệu lưu trữ và phương án bố trí, quản lý, sử dụng các trụ sở dôi dư sau sắp xếp. Để tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, TP đã ban hành quyết định về danh mục thủ tục hành chính thực hiện không phụ thuộc vào địa giới hành chính trên địa bàn (giai đoạn 1).
Đến nay, TP Hồ Chí Minh đã hoàn thành việc tổ chức kiện toàn bộ máy, phân bổ, bố trí đội ngũ cán bộ, công chức về nhận nhiệm vụ tại các cơ quan, đơn vị và vận hành hoạt động Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã. Sau sắp xếp, hợp nhất 3 địa phương, tổ chức bộ máy của UBND TP Hồ Chí Minh (mới) có 15 cơ quan chuyên môn, giảm 28/43 cơ quan (tỷ lệ giảm: 65,11%); 5 cơ quan hành chính khác, giảm 1/6 cơ quan (tỷ lệ giảm: 16,67%).
Ông Nguyễn Tấn Phong, Phó Giám đốc Sở Nội vụ TP Hồ Chí Minh cho biết, TP quyết tâm hoàn thành cơ bản phương án bố trí đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và người hoạt động không chuyên trách theo lộ trình, tiến tới công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031.
Hiện nay, TP Hồ Chí Minh đang tiếp tục thực hiện việc sắp xếp các cơ quan, đơn vị sự nghiệp công lập giai đoạn 2. Xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có trình độ chuyên môn cao, thông qua các chương trình đào tạo về quản trị công, công nghệ thông tin và kỹ năng khác trong phục vụ người dân, doanh nghiệp. Đồng thời, đẩy mạnh tinh thần đổi mới, sáng tạo ứng dụng công nghệ tự động hóa và trí tuệ nhân tạo để giảm tải công việc, nâng cao hiệu suất, đảm bảo đáp ứng các tiêu chuẩn quản trị đô thị hiện đại và phù hợp với tầm vóc của một đô thị quốc tế.
Siêu đô thị phát triển đa cực
Theo Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Được, sau sáp nhập, TP quy hoạch phát triển 3 hành lang và 5 trụ cột. Cụ thể, hành lang Bắc - Nam dọc theo sông Sài Gòn hướng biển; hành lang phía Đông nối khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu - Cần Giờ; hành lang Đông Tây kết nối Đồng Nai - Tây Ninh. 5 trụ cột gồm: Công nghiệp; logistics gắn với cảng biển, cảng hàng không, khu mậu dịch tự do; trung tâm tài chính quốc tế; du lịch và công nghiệp văn hóa; giáo dục, y tế, khoa học và công nghệ.
Ngày 19/8, tòa tháp Trung tâm Tài chính quốc tế Sài Gòn Marina đã chính thức khánh thành tại TP Hồ Chí Minh, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lộ trình xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế tại TP. Theo Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc, sự kiện này đánh dấu bước tiến quan trọng trong hành trình xây dựng TP Hồ Chí Minh trở thành trung tâm tài chính quốc tế - một động lực then chốt của nền kinh tế Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới.
TP Hồ Chí Minh có những lợi thế riêng có để hình thành và phát triển Trung tâm Tài chính quốc tế hiện đại. Đây là địa phương có vị trí chiến lược quan trọng của khu vực, đóng vai trò là đầu tàu kinh tế của cả nước, là nơi đặt trụ sở của nhiều tổ chức tín dụng, công ty bảo hiểm, chứng khoán, công ty quản lý quỹ và nhà đầu tư lớn trong và ngoài nước.
Việc hình thành Trung tâm Tài chính quốc tế sẽ tạo điều kiện thu hút đầu tư, thu hút nguồn vốn lớn từ các nhà đầu tư trong lĩnh vực ngân hàng, quỹ đầu tư và các công ty tài chính lớn, tạo động lực để TP tăng tốc, bứt phá, hướng tới mục tiêu tăng trưởng 2 con số.
Về lĩnh vực công nghiệp, sau sáp nhập, TP Hồ Chí Minh có lợi thế đặc biệt lớn để phát triển công nghiệp, nhất là về quỹ đất và hạ tầng. Không gian công nghiệp được mở rộng với 66 khu công nghiệp, khu chế xuất. TP đang đẩy mạnh xây dựng hạ tầng kết nối giao thông giữa các khu công nghiệp với cảng biển và sân bay để giảm chi phí logistics.
Theo định hướng mới, cơ cấu công nghiệp TP Hồ Chí Minh sau sáp nhập được chuyển dịch: Khu vực trung tâm TP ưu tiên dịch vụ và công nghệ cao; Bình Dương (cũ) trở thành thủ phủ công nghiệp – công nghệ cao; Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ) phát triển thành trung tâm kinh tế biển.
Tính đến cuối tháng 7/2025, tổng vốn đầu tư thu hút vào các khu công nghiệp, khu chế xuất TP Hồ Chí Minh đạt 3,86 tỷ USD. Trong đó, vốn đầu tư nước ngoài đạt 2,43 tỷ USD, bao gồm: 133 dự án cấp mới với tổng vốn đăng ký 1,098 tỷ USD, 106 dự án điều chỉnh với tổng vốn tăng thêm 1,33 tỷ USD; Vốn đầu tư trong nước đạt 1,43 tỷ USD, bao gồm 74 dự án cấp mới với tổng vốn đăng ký 1,13 tỷ USD và 35 dự án điều chỉnh với tổng vốn tăng thêm 298,54 triệu USD.
Đến nay, các khu công nghiệp, khu chế xuất TP có 5.707 dự án đầu tư còn hiệu lực (khu vực trung tâm TP Hồ Chí Minh: 1.764 dự án, khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu: 635 dự án, khu vực Bình Dương: 3.308 dự án), với tổng vốn đầu tư đăng ký 74,81 tỷ USD. Trong đó, dự án có vốn đầu tư nước ngoài là 3.505 dự án, vốn đầu tư đăng ký 56,02 tỷ USD; dự án có vốn đầu tư trong nước là 2.202 dự án, vốn đầu tư đăng ký tương đương 18,79 tỷ USD.
Đối với phát triển hạ tầng logistics và tối ưu chuỗi cung ứng vùng, Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh cho biết: TP xây dựng cơ chế điều phối vùng hiệu quả, phân định rõ vai trò - chức năng từng địa phương như xuất nhập khẩu tập trung tại cụm cảng Cái Mép - Thị Vải (Bà Rịa - Vũng Tàu); logistics - công nghiệp phát triển tại Bình Dương và phía Tây - Bắc TP; logistics đô thị đặt tại các điểm trung chuyển, trung tâm phân phối vệ tinh nhằm bảo đảm tính bổ trợ, không chồng chéo.
Từ đó, hình thành chuỗi giá trị liên kết sản xuất - lưu thông - tiêu dùng, khai thác tối đa tiềm năng từng khu vực trong một tổng thể tích hợp, hiệu quả. Đồng thời, việc đầu tư xây dựng các trung tâm logistics liên vùng, mở rộng hệ thống kho lạnh, phát triển vận tải đa phương thức và hoàn thiện hạ tầng giao thông kết nối giữa đường bộ, đường sắt và đường thủy được xác định là yếu tố then chốt giúp giảm chi phí logistics, rút ngắn thời gian giao hàng và tăng sức cạnh tranh của hàng hóa.
Đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ
TP Hồ Chí Minh với vai trò đầu tàu kinh tế cả nước, được Bộ Chính trị đặc biệt quan tâm và xác định là địa bàn trọng điểm để thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Theo Sở Khoa học và Công nghệ TP, sau sáp nhập, TP đã chủ động, tích cực triển khai nhiều hoạt động hợp tác quốc tế và trong nước, nhằm đầu tư phát triển hạ tầng khoa học công nghệ hiện đại, đặc biệt là các trung tâm dữ liệu (Data Center), trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) tầm cỡ khu vực.
Trong hợp tác phát triển trung tâm dữ liệu lớn (Data Center), TP đã triển khai Dự án Trung tâm dữ liệu 140 MW của Viettel, quy mô siêu lớn, hiện đang được xúc tiến đầu tư tại Khu Công nghệ cao; Dự án hơn 250 triệu USD của CMC Telecom, là một trong những trung tâm dữ liệu đạt chuẩn quốc tế đầu tiên tại phía Nam. TP cũng đã phối hợp với Trung tâm Dữ liệu quốc gia khảo sát và đề xuất quỹ đất tiềm năng tại Khu Công nghệ cao, Khu Công nghiệp Phạm Văn Hai I, II, III để xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia tại TP Hồ Chí Minh. Đồng thời hoàn tất kết nối kỹ thuật dữ liệu giữa Kho dữ liệu dùng chung của TP và hệ thống Trung ương, chuẩn bị cho mô hình chính quyền số và điều hành liên thông.
Về việc triển khai trung tâm đổi mới sáng tạo và các mô hình điển hình, Trung tâm Khởi nghiệp Sáng tạo TP Hồ Chí Minh đã hoàn thành giai đoạn 1, hướng đến trở thành điểm hội tụ của các startup và nhà đầu tư trong khu vực ASEAN. TP đã phê duyệt và hỗ trợ 162 dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo với tổng kinh phí hơn 11 tỷ đồng từ ngân sách; đã khởi động giai đoạn đầu Đề án Hình thành trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế (giai đoạn 2025 – 2030), trong đó chọn 3 đơn vị tiên phong trong lĩnh vực vi mạch và vật liệu mới, công nghệ sinh học. Tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo quốc tế về công nghệ cao, dữ liệu lớn, AI, chuyển đổi số, góp phần đưa TP Hồ Chí Minh trở thành trung tâm trao đổi học thuật và đổi mới sáng tạo khu vực.
Đối với hạ tầng khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Sở Khoa học và Công nghệ TP Hồ Chí Minh cho biết, đã khởi công nhà máy chip bán dẫn đầu tiên do người Việt làm chủ công nghệ. Nhà máy được xây dựng trên một khuôn viên 30.000m² tại Trung tâm Phát triển công nghệ cao CT Group-Thuận An, Bình Dương (cũ) với số vốn đầu tư cho giai đoạn 2 khoảng 100 triệu USD. Đề án Công viên Khoa học Công nghệ đã được xây dựng và hoàn thiện. Cùng với đó, Khu Nông nghiệp Công nghệ cao tiếp tục mở rộng và nâng cấp hệ thống hạ tầng để phục vụ phát triển nền nông nghiệp TP xứng tầm khu vực và quốc tế.
