Các cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần cảnh giác trước các thủ đoạn lừa đảo của tội phạm công nghệ cao. Ảnh: NCSC

Đánh cắp thông tin qua tin nhắn mạo danh hỗ trợ dịch Covid-19

Theo thống kê của Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC), thời gian gần đây, tình trạng đánh cắp thông tin tài khoản cá nhân tại ngân hàng nhằm chiếm đoạt tài sản diễn ra trên không gian mạng có xu hướng gia tăng, với đủ các thủ đoạn và chiêu trò “núp bóng” dưới nội dung phòng, chống, hỗ trợ trong dịch Covid-19.

Những thủ đoạn được cơ quan chức năng ghi nhận như các đối tượng giả mạo email của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam với nội dung “Công đoàn hỗ trợ tiền mặt cho người lao động bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19” và đề nghị toàn thể cán bộ, nhân viên trong doanh nghiệp điền đầy đủ thông tin theo đường link có sẵn. Khi người dùng cung cấp các thông tin tài khoản cá nhân, hoặc click vào các đường link có chứa mã độc, kẻ gian sẽ xâm nhập hệ thống mạng doanh nghiệp đánh cắp thông tin tài khoản ngân hàng nhằm chiếm đoạt tài sản.

Với hình thức nhắn tin vào số điện thoại, đối tượng tội phạm sẽ gửi tin nhắn mạo danh và giả mạo website của Bộ Y tế. Trong tin nhắn này, các đối tượng gửi kèm hướng dẫn hoàn tất thủ tục đăng ký xin trợ cấp kèm theo đường link dẫn đến website có giao diện giống website của Bộ Y tế và yêu cầu người dùng nhập thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng (username, password, OTP) để nhận trợ cấp. Nếu người dùng làm theo hướng dẫn, kẻ gian sẽ đánh cắp toàn bộ thông tin nhằm chiếm đoạt tiền trong tài khoản cá nhân.

Một hình thức lừa đảo khác là nhắn tin đề nghị nạn nhân cung cấp thông tin, hình ảnh cá nhân, giấy tờ tùy thân để nhận được tiền hỗ trợ ảnh hưởng của dịch Covid-19. Thực chất, các đối tượng tội phạm dùng thông tin của nạn nhân để làm hợp đồng vay tiền online của các công ty tài chính. Với thủ đoạn này, kẻ gian đã chiếm đoạt được tiền của các công ty cho vay tài chính, đồng thời biến các nạn nhân thành “con nợ” bất đắc dĩ.

Để tránh các hình thức lừa đảo liên quan đến mua bán, giảm giá các mặt hàng nhu yếu phẩm thiết yếu bán lẻ, các hoạt động từ thiện cứu trợ người dân vùng dịch… do tội phạm công nghệ cao thực hiện, NCSC khuyến cáo người dân chủ động thường xuyên truy cập vào các website chính thống của Bộ Y tế tại địa chỉ https://moh.gov.vn/ để cập nhật thông tin tin cậy, không tiếp cận thông tin từ những nguồn không chính thống. Người dùng internet cần nâng cao cảnh giác, đề phòng trước những nguy cơ lừa đảo đang ngày càng gia tăng trên không gian mạng.

Dịch Covid-19 “nở rộ” tin giả nội dung xuyên tạc

Bên cạnh việc đánh cắp thông tin cá nhân, chiếm đoạt tài khoản cá nhân tại các ngân hàng, thì tình trạng tin giả (fake news) cũng xuất hiện ngày càng nhiều, gây ảnh hưởng không ít đến công tác phòng, chống dịch Covid-19, thậm chí không ít người dân sập bẫy, mất tiền với thể loại tin giả này. Mạng xã hội chính là môi trường thuận lợi cho fake news lan rộng trong bối cảnh nhiều người đang coi đây là nguồn thông tin chính.

Theo thông tin từ Công an tỉnh Vĩnh Phúc, thông qua mạng xã hội, các đối tượng đã thực hiện nhiều thủ đoạn tuyên truyền, xuyên tạc, tác động vào tư tưởng, tình cảm của người tiếp nhận, gây tâm lý hoang mang, hoài nghi của nhân dân đối với Đảng, gây bất ổn xã hội vào những thời điểm nhạy cảm, khó khăn của đất nước khi đang triển khai các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 như hiện nay.

Lợi dụng các sự kiện “nóng” diễn ra trên mạng xã hội, các phần tử cơ hội tung tin xuyên tạc, sai sự thật về tình hình dịch bệnh Covid-19, về công dụng của thuốc, vật tư y tế phòng, chống dịch bệnh; kêu gọi tự điều trị, chẩn đoán tại nhà, không theo chỉ dẫn của Bộ Y tế; xuyên tạc chính sách phân bổ vaccine của Bộ Y tế, bịa đặt thông tin về công dụng, hiệu quả vaccine Covid-19 có nguồn gốc từ Trung Quốc. Kích động công nhân đình công tập thể tại các công ty, khu công nghiệp có yếu tố nước ngoài, các công ty không đáp ứng yêu cầu “ba tại chỗ”, kêu gọi tích trữ lương thực, thực phẩm, gây tâm lý hoảng loạn, bất ổn trong đời sống xã hội…

Theo Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an, từ năm 2020 đến nay, công an cả nước đã triệu tập, đấu tranh với hơn 1.800 người, khởi tố xử lý hình sự 21 người, xử phạt vi phạm hành chính 466 trường hợp với số tiền hơn 5 tỷ đồng vì phát tán tin giả. Chỉ tính riêng trong đợt dịch bùng phát lần thứ 4 này, đơn vị đã phối hợp xử lý hành chính 82 đối tượng, xử lý hình sự 1 đối tượng ở TP Hồ Chí Minh và tiếp tục nhận diện, xử lý các đối tượng khác theo quy định pháp luật.

Cơ quan chức năng cũng đưa ra khuyến cáo, để tránh việc trở thành “tội phạm” hay “nạn nhân” của nạn tin giả, người dùng mạng xã hội cần tỉnh táo tìm hiểu và thận trọng với những quyết định chia sẻ thông tin trên không gian mạng, tránh vô tình tiếp tay cho tin giả. Tin tưởng vào nguồn thông tin chính thống, xác thực do cơ quan chức năng, báo chí truyền thông chính thống cung cấp, và tuyệt đối không chia sẻ, lan truyền những thông tin chưa được kiểm chứng.