Vườn đào Nội Thôn, Vân Tảo đang chờ ngày bung hoa đón xuân. Ảnh: TH

Từ nhiều năm nay, các gia đình ở xã Vân Tảo, huyện Thường Tín chuyển đổi sang trồng hoa, cây cảnh. Với sức mạnh từ chính đôi bàn tay và khối óc của mình, người dân nơi đây đã tìm ra cho mình một nguồn kinh tế mới từ hoa, cây cảnh, đồng thời cũng coi đây là một thú vui, một nét đẹp văn hóa đậm nét truyền thống. Ban đầu từ một vài hộ trồng hoa, cây cảnh truyền thống, đến nay đã lan rộng và trở thành hướng chuyển dịch cơ cấu cây trồng trong sản xuất nông nghiệp ở xã. Các loại hoa cây cảnh được người dân trong xã đưa vào trồng đa dạng. Bên cạnh các hộ trồng các loại hoa cây cảnh ngắn ngày mang tích chất thời vụ, còn có nhiều hộ đầu tư lớn vào việc xây dựng các vườn sinh vật cảnh với các loại cây bon sai, cây công trình…

Ông Nguyễn Văn Tưởng, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Vân Tảo cho biết, nghề trồng hoa cây cảnh ở Vân Tảo đã phát triển hơn 40 năm, với diện tích trồng lên đến gần 100ha. Riêng ở thôn Nội Thôn có khoảng 250 hộ gia đình, cơ sở sản xuất trồng hoa, cây cảnh. Đây là làng hoa nghề hoa, cây cảnh lớn nhất nhì miền Bắc, mỗi năm cung ứng khoảng trên 10 triệu sản phẩm hoa, cây cảnh các loại cho thị trường Tết. Sản phẩm chủ yếu và nổi tiếng hiện nay của làng nghề Nội Thôn chủ yếu là đào phục vụ cho dịp Tết Nguyên đán.

“Hàng năm cứ mỗi độ Tết, đến Xuân về, làng lại rộn rã, náo nhiệt như trẩy hội bởi những đoàn khách khắp nơi tìm về đặt mua hoa đào, quất, cây kiểng… Có thể nói 2/3 số hoa đào và cây cảnh của thành phố Hà Nội là do làng nghề hoa cây cảnh làng Nội Thôn cung ứng”, ông Tưởng chia sẻ.

Hoa đào Nội Thôn, Vân Tảo được khách hàng ưa chuộng bởi hội tụ đầy đủ các yếu tố dáng, thế, hoa, lộc… Riêng về hoa, hoa đào Vân Tảo bông to, sắc thắm, đựơc người chơi đào ưa chuộng. Các loại thế, dáng cũng ngày càng được sáng tạo, chau chuốt, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của khách hàng.

Hầu hết các vườn đào có quy mô tại xã trồng khoảng 300 - 500 gốc, với số vốn bỏ ra gần 1 tỷ đồng. Nhiều nhà vườn lớn còn mạnh tay mở rộng qui mô lên đến trên dưới 1.000 cành và gốc thì bỏ ra mức vốn “khủng” hơn. Trong đó phải kể đến là vườn cây cảnh của gia đình anh Vánh, anh Khả, anh Thắng, anh Long… sở hữu những gốc đào quý, không chỉ làm giàu cho gia đình mà còn tạo việc làm ổn định cho nhiều lao động địa phương.

Các năm trước, giá đào cành thường dao động từ 300.000 - 500.000 đồng, những cành to, đẹp có thể bán được 1.000.000 - 2.000.000 đồng. Đào cây bán cũng rất được giá. Những cây gốc to, thế đẹp, nếu ưng ý, khách hàng sẵn sàng trả giá lên tới chục triệu đồng.

Cùng với hoa đào, nhiều loại hoa tươi khác như: Hoa cúc, thược dược, vi ô lét, hoa hồng, hoa ly, hoa lan... cũng được hàng trăm hộ dân trồng và chăm bón, phục vụ nhu cầu của nhân dân trong các dịp lễ, Tết.

Hằng năm, làng nghề tạo công ăn việc làm thường xuyên cho khoảng 300 đến 350 lao động, thu nhập bình quân mỗi lao động từ 10 triệu đến 15 triệu đồng/người/tháng. Đặc biệt, hoa đào đã góp phần đưa cuộc sống người dân Vân Tảo ngày càng sung túc, khấm khá hơn, đem lại những khởi sắc cho diện mạo nông thôn vùng đất này.

Người trồng đào Vân Tảo đang chuẩn bị cho vụ Tết mới. Ảnh: TH

Trao đổi với chúng tôi ông Nguyễn Văn Hoàn, Chủ tịch UBND xã Vân Tảo khẳng định: Phát triển, mở rộng diện tích trồng hoa, cây cảnh có chất lượng cao đang là hướng đi đúng trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn của huyện Thường Tín nói chung và xã Vân Tảo nói riêng. Từ hiệu quả thực tế cho thấy, nó đang ngày càng trở thành một nghề chính, dần chiếm tỷ trọng đáng kể trong cơ cấu sản xuất nông nghiệp so với các ngành nghề khác của địa phương.

Để khuyến khích các hộ trồng hoa đào, Đảng ủy, UBND, Hợp tác xã Nông nghiệp Vân Tảo thường xuyên mở các lớp tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật, đưa những giống đào mới vào trồng nhằm tăng giá trị thu nhập trên 1ha diện tích đất nông nghiệp. Thôn Nội Thôn, xã Vân Tảo được UBND thành phố Hà Nội xây dựng thương hiệu tập thể cho làng nghề truyền thống hoa cây cảnh.

Tuy nhiên, việc phát triển ngành nghề hoa, cây cảnh Nội Thôn còn gặp nhiều khó khăn. Theo ông Hoàn, khó khăn lớn nhất là về thời tiết, ngành nghề trồng hoa, cây cảnh, đặc biệt là đào phục vụ dịp Tết chịu rất nhiều ảnh hưởng của thời tiết. Thời tiết lạnh thì hoa đào sẽ nở đúng dịp; nếu nắng nóng quá thì hoa sẽ nở trước Tết. Đồng thời, với đặc thù trồng đào phải thay đất mới hàng năm để tránh sâu bệnh và để đào được khỏe mạnh thì nguồn đất là một yếu tố hết sức quan trọng.

Trước đây, khi còn nhiều diện tích canh tác, ruộng, đồng thì đất có thể không quá có giá trị tuy nhiên hiện nay do diện tích canh tác hạn chế, sự phát triển của công nghiệp và đặc biệt Nhà nước đã ban hành các quy định về quản lý sử dụng tài nguyên đất thì việc mua được đất cũng là một vấn đề khó đối với các hộ gia đình, cơ sở trồng hoa cây cảnh. Nguồn đất hạn chế và sự kiểm duyệt khiến cho giá đất tăng cao cũng như việc thiếu hụt đất để thay hàng năm cho cây đào là một khó khăn lớn cho người dân. Ngoài ra, phải kể đến quỹ đất trồng đào có hạn cũng là một vấn đề khó khăn.

Anh Nguyễn Văn Thắng là chủ cơ sở kinh doanh đào cũng là người dân trồng đào ở Nội Thôn, Vân Tảo cho biết: Cơ sở anh hàng tháng phải nhập xe đất với giá cao để thay đất mới cho đào. Mà giá đất tăng theo hàng năm, vì sự kiểm soát đất của Nhà nước nên nguồn cung đất càng hạn chế.

Giá thành nguyên liệu cao mà giá bán đào không đổi khiến cuộc sống của người trồng đào ngày càng khó khăn. Vì vậy, theo anh Thắng, việc phát triển thương hiệu với mục đích trước tiên là đảm bảo đầu ra và giá thành ổn định cho cây đào là điều cần thiết để người dân ở Nội Thôn duy trì và phát triển nghề.

Mặt khác, sản xuất nhỏ lẻ, thiếu tập trung không đầu tư cho quảng bá thương hiệu, tiếp cận với người tiêu dùng cũng là một khó khăn lớn của người dân ở làng nghề. Hiện nay, người dân làng nghề chủ yếu buôn bán với hình thức người mua, thương lái tự đến tận nơi tìm mua và vì vậy nguồn ra không ổn định, giá cả không cao, mặc dù, đào ở Nội Thôn nổi tiếng, nhiều vùng đào nổi tiếng khác cũng đến thu mua đào Nội Thôn về bán tại địa phương mình.

Ông Phạm Xuân Hinh - người dân lâu năm ở làng nghề cho biết: Hàng năm, các địa phương khác về đây lấy đào ở Nội Thôn bán rất nhiều. Thậm chí, cả những nơi nổi tiếng như Nhật Tân cũng có nhiều thương lái đến Nội Thôn để nhập đào về bán với giá cao hơn lúc nhập. Vì vậy, việc phát triển thương hiệu đào Nội Thôn, Vân Tảo để được người tiêu dùng biết đến rộng rãi hơn là điều mà người dân làm nghề trồng đào ở Nội Thôn đều quan tâm.

Đặc biệt, trong 2 năm nay, có nhiều biến động từ thị trường như ảnh hưởng của Covid-19 khiến sức mua của người dân giảm sút. Chưa kể đến sự biến động với các làn sóng cây bonsai, lan đột biến khiến cho người dân làm nghề gặp rất nhiều khó khăn, ngần ngại, phát triển cầm chừng để xem xét nhu cầu thị trường và ảnh hưởng của dịch bệnh.

Với mong muốn hỗ trợ để quảng bá thương hiệu, tiếp cận thị trường cũng như hỗ trợ về các nguồn đất mới để trồng cây, người dân nơi đây đang hướng về một Vân Tảo “người người trồng hoa, nhà nhà trồng hoa” đưa cuộc sống người dân ngày càng sung túc, khấm khá hơn, khởi sắc hơn cho vùng đất này.