(Thanh tra) - Quốc lộ 9 qua Quảng Trị là trục giao thương Đông – Tây đang oằn mình vì xuống cấp, sạt lở và ùn tắc. Áp lực quá tải không chỉ đe dọa an toàn người dân mà còn gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp vận tải.
Cuối giờ chiều mỗi ngày là thời gian cao điểm trên tuyến Quốc lộ (QL) 9 đoạn từ cửa khẩu quốc tế Lao Bảo hướng về tuyến QL1, dòng xe container, xe khách, xe tải hạng nặng nối đuôi nhau nhích từng mét tại một khúc cua hẹp. Tiếng phanh rít, tiếng còi inh ỏi, cộng thêm những vết hằn nứt loang lổ trên mặt đường khiến khung cảnh trở nên căng thẳng. Con đường vốn được coi là “xương sống” nối từ cảng biển miền Trung lên cửa khẩu quốc tế giờ đây đang gánh quá nhiều áp lực.
QL9 qua địa phận Quảng Trị dài hơn 80km, nối với nhiều tuyến đường quan trọng từ cảng biển, cao tốc Bắc - Nam, QL1 từ phía đồng bằng rồi qua nhiều địa phương để đến cửa khẩu quốc tế Lao Bảo. Đây là tuyến huyết mạch trong chiến lược phát triển kinh tế Đông – Tây của tỉnh Quảng Trị, là trục giao thương chính giữa Việt Nam với Lào, Thái Lan và xa hơn là các nước trong tiểu vùng Mê Kông.
Thế nhưng, hiện trạng tuyến đường này lại đang khiến nhiều lái xe lắc đầu ngao ngán bởi tình trạng xuất hiện các điểm hư hỏng. Đặc biệt, khu vực phía Tây tỉnh thường xuyên hứng chịu mưa lớn, khiến taluy dương và taluy âm xuất hiện nhiều điểm sạt lở. Chỉ một cơn mưa to là đất đá từ trên núi đổ ập xuống, có thể vùi lấp cả đoạn đường, chia cắt giao thông nhiều giờ liền.
Dù tuyến QL9 liên tục được duy tu, bảo trì, sửa chữa hàng năm nhưng tình trạng xuống cấp, hư hỏng vẫn đe dọa đến tuyến đường này. Nguyên nhân không chỉ do thiên tai mà mỗi ngày QL9 phải gồng mình gánh hàng nghìn lượt xe container chở hàng quá cảnh, xe tải nặng nối từ cửa khẩu về đồng bằng.
Áp lực tải trọng vượt xa khả năng thiết kế khiến mặt đường nhanh chóng xuống cấp. Với các lái xe đường dài, đoạn qua Quảng Trị luôn được coi là “thử thách” vừa về kỹ thuật lái, vừa về sự kiên nhẫn.
Một lái xe container lâu năm ở TP Đà Nẵng chia sẻ: “Đi tuyến này, chúng tôi vừa sợ đường sạt lở, vừa sợ kẹt xe. Đến mùa mưa lũ nơm nớp lo đất đá tràn xuống, còn vào cuối giờ chiều thì ngột ngạt vì lưu lượng xe đông đúc, trong khi nhiều đoạn đường đèo quanh co, hẹp.”
Trong khi đó, ông Nguyễn Quốc Tuấn, Giám đốc một doanh nghiệp vận tải tuyến Đà Nẵng – Savannakhet (Lào) cho biết: “Xe bị kẹt chỉ vài tiếng thôi là hợp đồng giao hàng đã chậm, khách phạt tiền, hàng nông sản thì dễ hư hỏng. Chi phí nhiên liệu, ăn ở cho lái xe tăng lên, mỗi chuyến thiệt hại từ vài triệu đến cả chục triệu đồng. Chúng tôi mong Nhà nước sớm có giải pháp căn cơ, nếu không thì vận tải qua cửa khẩu sẽ ngày càng khó khăn.”
Không chỉ nỗi lo về lưu thông mà dọc tuyến QL9 nhiều điểm luôn tiềm ân nguy cơ tai nạn giao thông (TNGT). Xe tải, xe khách chen nhau trên những khúc cua hẹp; nhiều đoạn dốc dài, chỉ cần mất phanh là hậu quả khôn lường. Các chợ ven đường, bến bãi tự phát càng khiến giao thông thêm rối ren.
Bà Hồ Thị Vinh, sinh sống bên tuyến QL9 lo lắng: ““Ngày nào chúng tôi cũng thấy xe cộ ken đặc, nguy hiểm rình rập. Mỗi lần con cái ra đường đi học là lo nơm nớp thôi! Chỉ mong chính quyền có giải pháp để vừa an toàn cho dân, vừa bớt ách tắc cho xe.”
Không ít vụ TNGT nghiêm trọng đã xảy ra. Mới đây nhất, vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng xảy ra vào lúc 7 giờ 46 phút ngày 17/9/2025 tại Km 74 QL9 (đoạn qua địa bàn xã Lao Bảo) đã khiến 3 người thiệt mạng, 9 người khác bị thương. Thời điểm trên, chiếc xe tải biển số 37C-587.63 bất ngờ mất lái lao vào khu vực chợ Tân Long – nơi những người dân đang tràn ra phần lòng đường, vỉa hè để bán chuối.
Mỗi lần tai nạn, giao thông tê liệt hàng giờ, xe cộ nối đuôi nhau ken đặc cả một đoạn đèo. Người dân hai bên đường sống trong bất an, còn các doanh nghiệp vận tải than phiền thiệt hại vì chậm chuyến, hỏng hàng.
Một thực tế khác, QL 9 gần như là tuyến “độc đạo” nối từ biển lên cửa khẩu Lao Bảo. Khi tuyến này bị tắc vì sạt lở hay tai nạn, toàn bộ hoạt động vận tải qua cửa khẩu gần như đình trệ. Điều này cho thấy sự thiếu hụt trong quy hoạch hạ tầng kết nối Đông – Tây.
Để giảm tải, Quảng Trị từng nhiều lần đề xuất xây dựng tuyến cao tốc Cam Lộ – Lao Bảo hoặc mở rộng thêm các trục song song. Tuy nhiên, đây là dự án quy mô lớn, cần vốn khổng lồ và thời gian dài. Trong ngắn hạn, QL9 vẫn là “mạch máu” duy nhất, đồng nghĩa với việc mọi áp lực tiếp tục dồn lên nó.
QL9 qua Quảng Trị từng là tuyến đường huyết mạch trong chiến tranh, nay tiếp tục giữ vai trò xương sống trong phát triển kinh tế. Thế nhưng, con đường này đang oằn mình trước gánh nặng lưu thông và xuống cấp từng ngày. Những điểm sạt lở, ùn tắc, tai nạn không chỉ là chuyện giao thông, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn, đến dòng chảy thương mại của cả vùng.
Nếu không có giải pháp mạnh tay và khẩn cấp, QL9 có nguy cơ trở thành “điểm nghẽn” cản trở phát triển, thay vì là động lực thúc đẩy hợp tác kinh tế Đông – Tây như kỳ vọng. Đây là lúc các cơ quan quản lý và nhà đầu tư cần quyết liệt hành động, để trả lại cho tuyến đường huyết mạch này sức sống đúng với tầm vóc chiến lược của nó.
