(Thanh tra) - Tại xã Ea Na (tỉnh Đắk Lắk), các mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp đang trở thành điểm tựa quan trọng giúp người dân mở rộng sinh kế, nâng cao thu nhập và giảm nghèo bền vững. Sự đồng hành của chính quyền và doanh nghiệp đã hình thành những chuỗi giá trị mới, mang lại thay đổi rõ rệt trong đời sống của bà con, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số.
Chính quyền đồng hành
Những năm qua, công tác giảm nghèo luôn được cấp ủy, chính quyền xã Ea Na quan tâm triển khai đồng bộ. Hằng năm, UBND xã xây dựng kế hoạch giảm nghèo cụ thể, gắn sát tình hình thực tế từng buôn, thôn; đồng thời phân công các ban, ngành, đoàn thể và từng cán bộ phụ trách hỗ trợ từng hộ nghèo, cận nghèo.
Công tác điều tra, rà soát hộ nghèo theo chuẩn đa chiều được thực hiện chặt chẽ, công khai, minh bạch; phân biệt rõ nhóm hộ nghèo thuộc diện bảo trợ xã hội và nhóm nghèo thuộc diện chính sách giảm nghèo để có giải pháp phù hợp.
Ông Phạm Ngọc Thiệm, Trưởng phòng Kinh tế xã Ea Na cho biết, các nguồn lực hỗ trợ được địa phương triển khai đúng đối tượng, kịp thời và đạt hiệu quả cao nhờ công tác bình xét, phân loại kỹ lưỡng.
Sau khi hỗ trợ, xã thường xuyên kiểm tra, giám sát để đảm bảo các mô hình phát huy hiệu quả, tạo được niềm tin và sự đồng thuận trong Nhân dân.
Nhờ linh hoạt trong cách làm, đời sống của người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, đã cải thiện đáng kể. Kết quả rà soát cuối năm 2025 cho thấy tỷ lệ hộ nghèo toàn xã chỉ còn 141 hộ (1,56%); hộ cận nghèo còn 424 hộ (4,7%). Đây là con số thể hiện nỗ lực lớn của chính quyền và sự chủ động vươn lên của người dân.
Tuy nhiên, xã Ea Na vẫn đối mặt với khó khăn đặc thù như sản xuất nông nghiệp còn nhỏ lẻ, thiếu liên kết, khiến hiệu quả kinh tế chưa cao.
Trước thực tế đó, xã Ea Na từng bước đẩy mạnh triển khai mô hình liên kết “ba nhà” (nhà nông - nhà nước - nhà doanh nghiệp), hướng tới hình thành các chuỗi sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao và thực hành nông nghiệp bền vững.
Việc chuyển đổi sinh kế, xây dựng vùng nguyên liệu liên kết đang mở ra hướng phát triển mới, tạo sinh kế ổn định cho hàng trăm hộ dân.
Liên kết sản xuất nâng sinh kế nông dân
Một trong những cá nhân tiêu biểu mang lại thay đổi cho vùng cà phê xã Ea Na là anh Y Pốt Niê, dân tộc Ê Đê ở buôn Kala - người đã mạnh dạn khởi nghiệp và xây dựng thương hiệu Ê-đê Café, tạo dấu ấn từ hương vị truyền thống của đồng bào.
Xuất phát từ mong muốn nâng cao giá trị hạt cà phê Ê Đê và giúp bà con bán được giá cao hơn, anh Y Pốt bắt đầu tự rang, xay cà phê theo cách dân dã từ năm 2019.
Sản phẩm được chia sẻ lên mạng xã hội và nhanh chóng nhận được sự ủng hộ lớn. Sau đó, anh thành lập Công ty TNHH Ê-đê Café, được Cục Sở hữu trí tuệ cấp nhãn hiệu độc quyền.
Không dừng lại ở việc xây dựng thương hiệu, Y Pốt tích cực tìm đầu ra cho sản phẩm, tham gia các hội chợ nông sản hữu cơ, quảng bá trên các nền tảng trực tuyến và tiếp xúc thị trường nước ngoài. Nhiều đối tác từ Nhật Bản, Trung Đông đã đến khảo sát và đặt vấn đề hợp tác.
Để đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định, Công ty Ê-đê Café liên kết với nông dân tại địa phương, thu mua cà phê với giá cao hơn thị trường và vận động bà con canh tác theo hướng hữu cơ.
Đến giữa năm 2025, từ nguồn lực chương trình mục tiêu quốc gia, Công ty Ê-đê Café là đơn vị chủ trì liên kết triển khai dự án liên kết sản xuất trong chăm sóc và tiêu thụ cà phê. Dự án có 71 hộ đồng bào dân tộc thiểu số tại buôn Kala, buôn Tuôr A, Tuôr B của xã Ea Na, với tổng diện tích 69 ha tham gia.
Anh Y Pốt chia sẻ, mục tiêu của dự án không chỉ là mua bán nông sản đơn thuần mà là xây dựng một chuỗi sản xuất cà phê bền vững, từ trồng - chăm sóc - thu hoạch - sơ chế - chế biến - tiêu thụ.
Bà con tham gia liên kết được hỗ trợ 50% giá trị phân bón, thuốc bảo vệ thực vật đảm bảo chất lượng; được hướng dẫn kỹ thuật, lập kế hoạch sản xuất và bảo quản theo đúng tiêu chuẩn VietGAP. Nhờ vậy, năng suất và chất lượng cà phê tăng lên, thu nhập bình quân của nông dân dự kiến nâng thêm 10% mỗi vụ.
Không chỉ tạo đầu ra ổn định, anh Y Pốt còn mạnh dạn đầu tư giống sầu riêng, bơ để bà con trồng xen trong vườn cà phê, tạo nguồn thu bổ sung trong tương lai. Công ty Ê-đê Café hiện tạo việc làm cho hàng chục lao động Ê Đê tại địa phương, mang lại thu nhập ổn định.
Từ hai dòng sản phẩm ban đầu, Ê-đê Café hiện có nhiều sản phẩm đa dạng như cà phê Robusta, Arabica, các loại cà phê mix, cà phê hòa tan 3 trong 1, cà phê hòa tan sầu riêng, khoai môn… Sản phẩm đã xuất khẩu đến Đài Loan, Hồng Kông, Singapore, Hà Lan… và được công nhận OCOP 4 sao, top 10 thương hiệu – nhãn hiệu uy tín.
Với nỗ lực không ngừng, anh Y Pốt Niê được vinh danh Nông dân Việt Nam xuất sắc 2022, nhận Bằng khen Thanh niên dân tộc, tôn giáo tiêu biểu 2023. Công ty Ê-đê Café nhiều lần được trao chứng nhận về chất lượng sản phẩm và thương hiệu...
Sự thành công của mô hình liên kết cà phê hữu cơ tại xã Ea Na cho thấy hiệu quả rõ rệt của việc đồng hành giữa doanh nghiệp và người nông dân. Không chỉ giúp nâng cao thu nhập, các dự án hợp tác còn thay đổi tư duy sản xuất, hướng nông dân đến phương thức canh tác an toàn, bền vững.
Trong thời gian tới, xã Ea Na định hướng tiếp tục mở rộng các mô hình liên kết trong nông nghiệp, chú trọng hỗ trợ người dân tiếp cận khoa học kỹ thuật, công nghệ sau thu hoạch và tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị nông sản. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để địa phương duy trì thành quả giảm nghèo và xây dựng cộng đồng kinh tế nông thôn vững mạnh.
