Bà Võ Thị Lan là người phụ nữ đầu tiên và duy nhất ở tỉnh Sóc Trăng giữ chức Chỉ huy Trưởng Ban Chỉ huy Quân sự huyện Mỹ Xuyên. Ảnh: XC

Người chỉ huy anh dũng, tài ba

Bà Võ Thị Lan (thường gọi là Tư Lan) sinh và lớn lên ở xã Hòa Tú 1, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng.

Năm 1959, khi vừa tròn 20 tuổi, bà đã tham gia hoạt động cách mạng với nhiệm vụ đưa thư liên lạc cho các đồng chí lãnh đạo ở địa phương.

Năm 1966, bà Võ Thị Lan được kết nạp vào Đảng, sau đó được phân công giữ chức Trưởng Ban An ninh xã Hòa Tú. Với một người phụ nữ, công việc này được xem là rất khó khăn, nhưng bà đã vượt qua và hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Trong thời gian này, bà Tư Lan đã chỉ huy đơn vị chiến đấu, gây dựng phong trào cách mạng ngày càng lớn mạnh.

Bà Võ Thị Lan cho biết, những năm 1960 là giai đoạn vô cùng khó khăn, ác liệt của chiến tranh. Lúc đó, bà làm liên lạc đưa thư cho lãnh đạo cách mạng địa phương. Để che mắt địch, bà đã ngụy trang bằng cách đội thúng bán bánh, len lỏi khắp nơi để nắm tình hình và đưa thư liên lạc.

Đến năm 1972, bà được cấp trên rút về Huyện đội Mỹ Xuyên, phân công giữ chức Huyện đội phó, Tham mưu trưởng Huyện đội Mỹ Xuyên.

Đến năm 1980, bà được phân công giữ chức Huyện đội Trưởng huyện đội Mỹ Xuyên và đến năm 1991 thì nghỉ hưu với quân hàm thiếu tá.

Chia sẻ về kỷ niệm trong những năm tháng tham gia kháng chiến, bà Tư Lan cho biết, đó là vào khoảng cuối mùa mưa năm 1972, đơn vị của bà phối hợp với dân quân du kích đánh vào đồn giặc ở Ngọc Đông, thuộc huyện Mỹ Xuyên, bao vây đồn gần nửa tháng. Để giải cứu, địch đã tăng viện từ các đồn lân cận với hàng trăm quân số, có cả máy bay, pháo binh dọn đường cho bộ binh tràn vào.

Bà Võ Thị Lan cùng tân binh tại lễ giao quân nghĩa vụ quân sự. Ảnh: XC

Lúc quân giặc kéo vào, bà Tư Lan cho anh em nằm yên, khiến địch tưởng quân ta rút hết nên chủ quan. Chờ đến khi chúng lọt vào trận địa phục kích, chỉ cách khoảng hơn 10 mét, bà đã ra lệnh nổ súng tấn công, khiến cho địch hết sức bất ngờ bỏ chạy tán loạn ra ngoài đồng trống chờ đến chiều thì rút quân. Trận đánh đó, đơn vị của bà đã tiêu diệt được 17 tên, làm tan rã cuộc tấn công tăng viện của giặc.

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, niềm vui thống nhất đất nước chưa trọn thì cuộc chiến tranh biên giới Tây Nam nổ ra. Để chi viện cho chiến trường, một số địa phương của tỉnh Sóc Trăng đã thành lập tiểu đoàn liên huyện tham gia chiến đấu bảo vệ biên giới. Lần này, bà Tư Lan tiếp tục xung phong cùng đơn vị ra chiến trường.

“Tôi nghĩ mình là phụ nữ xung phong đi thì chắc chắn nhiều anh em sẽ cùng đi. Hơn nữa, tôi chỉ có mẹ già, đã có 2 người chị chăm lo, còn các đồng chí khác đang trẻ, còn vợ con sẽ khó khăn hơn. Chỉ đơn giản như thế chứ không có gì hơn. Vậy là tôi và các đồng đội của mình lại hành quân ra biên giới”, bà Tư Lan chia sẻ.

Mang “của hồi môn” phục vụ kháng chiến

Câu chuyện bà Tư Lan mang 4 lượng vàng là “của hồi môn” cha mẹ cho để phục vụ kháng chiến đến nay vẫn khiến bao người cảm phục.

Chia sẻ về câu chuyện này, bà Tư Lan cho biết, năm 1974, bà được cấp trên giao chỉ huy một tiểu đoàn từ Sóc Trăng sang Campuchia nhận vũ khí chuẩn bị cho chiến dịch mùa Xuân 1975. Lúc này, mẹ của bà biết con gái út chuẩn bị lên đường nên đưa cho 4 lượng vàng là “của hồi môn” dành dụm được cho con gái sau khi lập gia đình. Nhận 4 lượng vàng từ tay mẹ, bà rưng rưng xúc động.

Sau đó, đơn vị của bà hành quân sang Camphuchia, việc đi lại gặp rất nhiều khó khăn, vất vả do phải đi bộ lội giữa biển nước mênh mông. Trên đường đi, bà liên lạc được với cơ sở cách mạng để nhờ bán một số vàng và mua được 56 chiếc xuồng ba lá cho anh em trong đơn vị làm phương tiện hành quân và chở vũ khí.

Ngoài ra, bà Tư Lan còn dùng tiền bán vàng để nhờ mua thêm xuồng, bếp lò, muối, bột ngọt, xoong nồi và mua cho mỗi người một tấm vải dù làm khăn quàng cổ, chăn đắp khi trời trở lạnh và ni lon che mưa. Sau khoảng 4 tháng hành quân, đơn vị của bà đã mang về được nhiều súng đạn chuẩn bị cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975.

Câu chuyện bà Tư Lan mang 4 lượng vàng phục vụ kháng chiến đã khiến bao người cảm phục. Ảnh: XC

Bà kể, thời điểm đó, cả đơn vị đi theo đường dây giao liên. Khi đến khu vực Đồng Tháp Mười, do trời tối và giao liên không nhớ đường nên dẫn đơn vị đi lạc vào khu vực địch đóng chốt. Trước tình thế đó, bà quyết định giả làm người vợ đi thăm chồng, bị lạc đường để tìm cách đưa anh em thoát khỏi nguy hiểm.

Dầm mình giữa biển nước mặc cho đỉa bám đầy người, cuối cùng cũng tìm được một cán bộ địa phương nhờ giúp đỡ lực lượng thoát khỏi vùng nguy hiểm.

“Qua câu chuyện với người cán bộ đó, nghe nói lại nếu đêm đó đơn vị không thoát ra được thì chắc chắn sẽ gặp tổn thất lớn. Vì hôm đó, các đồng chí nắm được thông tin địch đã có kế hoạch đánh phá khu vực này vì nghi nơi bộ đội đóng quân”, bà Tư Lan cho biết.

Với những thành tích lập được, bà Võ Thị Lan đã được tặng thưởng Huân chương Kháng chiến hạng Nhất; Huân chương Độc lập hạng Ba; Huân chương Chiến sĩ giải phóng hạng Nhất, Nhì, Ba; Huân chương Chiến sĩ vẻ vang hạng Nhì, Ba; 5 Huy hiệu Chiến sĩ quyết thắng…

Xuân Cảnh