(Thanh tra) - Việc triển khai thực hiện đề án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ bị hư hỏng, xuống cấp trên địa bàn TP Hồ Chí Minh đang gặp phải những khó khăn, vướng mắc cần có giải pháp tháo gỡ để đảm bảo tiến độ.
Trên địa bàn TP Hồ Chí Minh hiện có 474 chung cư với 573 lô được xây dựng trước năm 1975 xuống cấp nghiêm trọng, mất an toàn. Ngày 11/6/2025, UBND TP đã ban hành Kế hoạch số 4207/KH-UBND về việc tổ chức thực hiện Đề án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ bị hư hỏng, xuống cấp trên địa bàn TP. Trong đó có danh mục 31 dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cần tập trung, ưu tiên tháo gỡ các khó khăn vướng mắc để sớm khởi công.
Ngày 23/8, phóng viên Báo Thanh tra đã tìm hiểu, ghi nhận thực tế đối với 31 dự án chung cư cũ nằm trong kế hoạch ưu tiên thực hiện cải tạo, xây dựng lại trong năm 2025. Các chung cư cũ tập trung nhiều ở phường Cầu Ông Lãnh, phường Khánh Hội, phường Chợ Lớn, phường Tân Sơn Nhất, phường Xóm Chiếu,...
Kết quả cho thấy, việc thực hiện kế hoạch cải tạo, xây dựng lại đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Những ngôi nhà chung cư có tuổi thọ hơn 50 năm đã xuống cấp nghiêm trọng, nhiều mảng tường bong tróc, sập xệ, cột trụ nứt nẻ, sắt thép lộ thiên, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn đối với các cư dân.
Tại một số chung cư cũ, các hộ dân còn thiết kế hệ thống “chuồng cọp” ở ban công, cửa sổ để chống trộm, việc này gây nguy cơ mất an toàn khi xảy ra cháy nổ.
Hầu hết cư dân sống trong các chung cư cũ, mất an toàn nói trên đều bày tỏ mong muốn các dự án cải tạo, xây dựng lại được tiến hành kịp thời để họ có được nơi ở mới tốt hơn, an toàn hơn. Tuy nhiên đến nay, vẫn còn hơn một nửa trong số 31 dự án chung cư trong diện cần tập trung, ưu tiên khởi công sớm vẫn chưa có quy hoạch chi tiết 1/500.
Theo Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh, đến thời điểm hiện tại, trong danh mục 31 dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cần tập trung, ưu tiên tháo gỡ các khó khăn vướng mắc để sớm khởi công năm 2025 mới có 12 dự án đã có quy hoạch chi tiết 1/500, còn 19 dự án chưa có quy hoạch chi tiết 1/500. Các dự án chưa có quy hoạch chi tiết 1/500 tập trung nhiều ở các phường như: Khánh Hội, Xóm Chiếu, Tân Sơn Nhất.
Ông Toàn (60 tuổi, sinh sống tại một chung cư cũ tại phường Khánh Hội, trước đây thuộc Quận 4) cho biết: Gia đình ông sẵn sàng di dời đến nơi ở tạm để nhường chỗ cho dự án sửa chữa, cải tạo chung cư cũ. “Chúng tôi sẵn sàng di dời đến nơi ở tạm, chấp nhận xa trung tâm thành phố, chấp nhận công việc và học hành của con cháu bị ảnh hưởng, với điều kiện việc cải tạo, xây dựng mới phải được khẩn trương thực hiện để chúng tôi có nơi ở mới tốt hơn, an toàn hơn”, ông Toàn chia sẻ.
Việc phải di dời đến nơi ở tạm xa trung tâm, khó khăn trong di chuyển đến trường học và nơi làm việc là một trong những lý do khiến cư dân trong các chung cư cũ trên địa bàn TP Hồ Chí Minh còn băn khoăn khi được vận động di dời phục vụ cho công tác cải tạo, xây dựng lại các chung cư cũ. Cùng với đó, tình trạng tranh chấp, pháp lý của các căn hộ tại các chung cư cũ cũng gây không ít khó khăn đối với công tác xác minh, xử lý, thỏa thuận với chủ của các căn hộ.
Lý giải về những khó khăn, vướng mắc trong công tác thực hiện quy hoạch chi tiết 1/500 đối với các dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh cho biết: Trước đây, công tác lập, phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500, tổ chức đấu thầu, dự toán kinh phí tư vấn thiết kế là trách nhiệm của UBND quận, huyện tổ chức thực hiện, giao cho ban quản lý dự án quận, huyện (đơn vị trực thuộc quận, huyện) có chức năng thực hiện.
Hiện nay, chức năng lập và phê duyệt đồ án quy hoạch chi tiết 1/500 do phường, xã thực hiện, đồng thời các ban quản lý dự án các quận, huyện trên địa bàn TP Hồ Chí Minh đã sát nhập Sở Xây dựng từ ngày 1/7/2025. Do hiện nay các ban quản lý dự án không thuộc quản lý của UBND phường, xã và chưa có quy định để UBND phường, xã giao nhiệm vụ cho đơn vị không trực thuộc, nên UBND phường, xã không thể giao cho các ban quản lý dự án thực hiện.
Ngoài ra, UBND phường, xã và các tổ chức, cá nhân có liên quan hoạt động quy hoạch đô thị và nông thôn chưa có hướng dẫn thực hiện quy hoạch chi tiết 1/500 trong giai đoạn TP Hồ Chí Minh sau sáp nhập và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Về nội dung này, ngày 12/8/2025, Sở Xây dựng TP đã có Công văn số 3526/SXD-THUDCNS về việc hướng dẫn hoạt động quy hoạch đô thị và nông thôn trên địa bàn TP Hồ Chí Minh. Trong đó hướng dẫn quy trình thực hiện hoạt động quy hoạch: Trách nhiệm và thẩm quyền lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch đô thị và nông thôn trên địa bàn TP Hồ Chí Minh theo quy định hiện hành.
Theo Đề án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ bị hư hỏng, xuống cấp trên địa bàn TP Hồ Chí Minh, TP phấn đấu đến năm 2030 hoàn thành cơ bản các công tác chuẩn bị phục vụ cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư được xây dựng trước năm 1975 và các nhà chung cư được xây dựng từ năm 1975 đến 1994; hoàn thành cơ bản công tác sửa chữa, nâng cấp, gia cố đối với các nhà chung cư cấp B, cấp C được xây dựng trước năm 1975. Phấn đấu đến năm 2035 hoàn thành công tác cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ được xây dựng trước năm 1975; hoàn thành cơ bản công tác cải tạo, xây dựng lại đối với các chung cư hư hỏng nặng, nguy hiểm, cấp D hoặc hết niên hạn sử dụng được xây dựng từ năm 1975 đến 1994.
