Đời sống văn hóa của người Ba Na Vĩnh Thạnh thay đổi rõ nét. Ảnh: P.B

Thiên sử vàng về vùng đất anh hùng khởi nghĩa

Vĩnh Thạnh là địa bàn có vị trí chiến lược đặc biệt trong kháng chiến chống Mỹ, là căn cứ địa cách mạng của Khu 5 và tỉnh Bình Định, cũng là vùng giáp ranh “cài răng lược” giữa ta và địch, với dân số phần đông là đồng bào Ba Na sinh sống sớm có truyền thống đấu tranh kiên cường, bất khuất chống giặc ngoại xâm trong các cuộc giao tranh ác liệt.

Ngày 6/2/1959, Tỉnh ủy Bình Định lãnh đạo Nhân dân 12 làng thuộc 2 xã Vĩnh Hiệp và Vĩnh Hảo của huyện Vĩnh Thạnh đứng lên đấu tranh chống lại âm mưu dồn dân, lập ấp của địch. Tiêu biểu là hoạt động nổi dậy kết hợp với vũ trang của du kích và Nhân dân hai làng Tờ Lok, Tờ Lek gây nhiều tổn thất nặng nề cho địch.

Ngồi trong căn nhà sàn đơn sơ, nhớ lại những ngày giao tranh ác liệt, già làng Đinh Biên ở thôn M1, làng Tờ Lek, xã Vĩnh Hiệp, nguyên Phó Bí thư Thường trực Huyện uỷ Vĩnh Thạnh kể, hưởng ứng lời kêu gọi của cách mạng, Nhân dân rời làng cũ vào rừng sâu lập làng mới, bất hợp tác với địch, chủ động cắm chông, gài bẫy ở tất cả các con đường vào làng, tổ chức lực lượng tự vệ tuần tra canh gác ngày đêm sẵn sàng chiến đấu.

“Lúc ấy quân địch tổ chức nhiều đợt càn quét, khủng bố nhưng đã bị du kích đánh bại, gây ra nhiều tổn thất, làm cho chúng hoang mang, khiếp sợ. Cuộc nổi dậy lan rộng dần ra nhiều làng, nhiều xã trên địa bàn huyện. Đến tháng 6/1959, đồng loạt hơn 50 làng của huyện Vĩnh Thạnh nhất tề đứng lên bẻ gãy các cuộc càn quét, đập tan âm mưu dồn dân của địch, giành quyền làm chủ trên địa bàn toàn huyện.

Ngày ấy, Nhân dân rất tin vào sự lãnh đạo của Đảng, của Bác Hồ nên khi có lệnh chiến đấu, ai cũng làm theo và luôn trong tư thế sẵn sàng chiến đấu để bảo vệ từng tất đất, từng nhành cây, ngọn cỏ của quê hương bản làng. Nhiều lần địch càn quét nhưng đồng bào vẫn không sợ, ban ngày thì làm nương, làm rẫy để có lương thực, ban đêm chia nhau canh gác chống lại địch”, già làng Đinh Biên tâm sự.

Già làng Đinh Biên kể về cuộc khởi nghĩa Vĩnh Thạnh hào hùng. Ảnh: P.B

Khởi nghĩa Vĩnh Thạnh là một quá trình đấu tranh kiên trì, Nhân dân không đấu tranh chính trị đơn thuần mà dùng bạo lực cách mạng chống lại bạo lực phản cách mạng để tự giải phóng mình khỏi xiềng xích nô lệ. Cuộc khởi nghĩa đã kết hợp cuộc nổi dậy của quần chúng với việc chống càn, chống địch tái chiếm, phát huy được các hình thức tác chiến tại chỗ của du kích địa phương, có kế hoạch chu đáo, tỉ mỉ để bảo vệ an toàn lực lượng và đi đến thắng lợi.

Xây dựng quê hương giàu đẹp, an lạc

Sau khi đất nước hoàn toàn giải phóng, đồng bào các dân tộc ở huyện miền núi vùng cao Vĩnh Thạnh đoàn kết cùng nhau phấn đấu phát triển kinh tế, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.

Hiện tại, đời sống của người dân huyện Vĩnh Thạnh có sự đổi thay đáng kể. Những ngôi nhà tranh, vách nứa hầu như không còn mà thay vào đó là những ngôi nhà mái ngói bê tông hiện đại. Những con đường nắng bụi, mưa bùn đã thay bằng đường nhựa, đường bê tông phẳng phiu chạy khắp các ngã thôn làng.

Đường vào làng cách mạng Tờ Lok được đầu tư xây dựng kiên cố. Ảnh: P.B

Có được điều này, ngoài sự chịu thương, chịu khó, cần cù lao động sản xuất của người dân thì Đảng, Nhà nước luôn dành nhiều nguồn lực để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng; mà tiêu biểu là điện, đường, trường, trạm và hỗ trợ sản xuất cho bà con, thông qua các chương trình, chính sách dân tộc. Đặc biệt là, từ khi triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi giai đoạn 2021 - 2025, bộ mặt của các thôn làng thật sự thay đổi.

Ông Đinh Hương, Trưởng thôn M2, làng Tờ Lok, xã Vĩnh Thịnh vui mừng: “Những công trình kết cấu hạ tầng thiết yếu được đầu tư, mang lại hiệu quả thiết thực cho bà con khu vực miền núi, tạo điều kiện thuận lợi trong đi lại, lưu thông hàng hóa của người dân, góp phần thúc đẩy sự phát triển về kinh tế, văn hóa, xã hội, rút ngắn khoảng cách giữa nông thôn và thành thị. Chương trình mang lại sức sống và bộ mặt mới cho bà con ở miền núi, vùng sâu vùng xa nên bà con rất phấn khởi”.

Nhiều khu dân cư vùng đồng bào huyện Vĩnh Thạnh ngày càng khang trang. Ảnh: P.B

Ông Huỳnh Đức Bảo, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Vĩnh Thạnh cho hay, từ năm 2019 đến nay, huyện triển khai đầu tư xây dựng 122 công trình, với tổng nguồn vốn từ các chương trình dự án 155,9 tỷ đồng. Đặc biệt, hệ thống giao thông được đầu tư tạo điều kiện thuận lợi cho người dân giao thương. Hệ thống thủy lợi phục vụ tưới trên 95% diện tích sản xuất lúa nước, trong đó diện tích lúa nước tưới bằng công trình thủy lợi kiên cố hóa đạt 63%; năng suất các loại cây trồng được tăng lên.

Tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào DTTS giảm bình quân 6,95%/năm, thu nhập bình quân của vùng đồng bào DTTS đạt gần 22,3 triệu đồng/năm; 100% xã có mạng lưới trường mầm non, phổ thông, trung tâm học tập cộng đồng đáp ứng nhu cầu học tập của con em địa phương.

“Là huyện miền núi, xác định công tác dân tộc là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng, bởi vậy mỗi cách làm lãnh đạo huyện Vĩnh Thạnh luôn quan tâm, chăm lo, nâng cao đời sống đồng bào DTTS. Hạ tầng hoàn thiện, đời sống Nhân dân nâng cao, tư duy sản xuất đổi mới là những nét nổi bật vùng dân tộc miền núi ở huyện Vĩnh Thạnh trong mấy năm gần đây”, ông Huỳnh Đức Bảo chia sẻ.