(Thanh tra) - Nhân kỷ niệm 34 năm ngày ra số báo đầu tiên (5/1/1992), Báo Thanh tra trân trọng ghi nhận những chia sẻ chân thành của độc giả - những người đã dõi theo, đồng hành và bền bỉ đặt niềm tin vào từng trang báo.
Niềm tin ấy không đến từ khẩu hiệu, mà được vun đắp qua những trang viết thẳng thắn, trách nhiệm, gắn với pháp luật, công bằng và kỷ cương công vụ.
Đó là những sự ghi nhận dành cho một tờ báo kiên định với sự thật, kỷ cương và trách nhiệm công vụ nhưng luôn gần gũi, thấu hiểu đời sống xã hội.
Với hơn ba thập kỷ giữa nhịp sống xã hội, Báo Thanh tra đã trở thành điểm tựa thông tin cho nhiều người dân trên khắp mọi miền tổ quốc. Những độc giả tuy khác nhau về tuổi tác, nghề nghiệp, hoàn cảnh nhưng lại có chung một mối thiện cảm đặc biệt dành cho tờ báo vốn được xem là “cây bút chính luận” về minh bạch và kỷ cương này.
Qua trao đổi nhanh với các độc giả, mỗi độc giả là một câu chuyện rất riêng, và câu chuyện nào cũng đong đầy những suy nghĩ rất chân thành.
Bà Phạm Thị Mai Thanh, nguyên là chuyên viên Phòng Văn hóa - Xã hội, phường Yên Hòa, thành phố Hà Nội, hiện được nghỉ hưu theo Nghị định 178 của chính phủ. Trong căn phòng ấm áp, bà chậm rãi lật giở từng trang Báo Thanh tra. Ánh mắt bà bình thản nhưng sâu lắng, ánh lên chiều sâu trải nghiệm của một người từng dành trọn nhiều năm cho công tác văn hóa, xã hội ở cơ sở.
Nhớ lại quãng thời gian còn công tác, bà Thanh cho biết mình thường xuyên tiếp xúc với người dân, nhất là các đối tượng chính sách, người có công. Mỗi cuộc gặp gỡ là một câu chuyện về quyền lợi, trách nhiệm, về ranh giới giữa đúng và sai trong thực thi chính sách.
Bà chậm rãi chia sẻ: “Làm công tác văn hóa - xã hội, tôi tiếp xúc với người dân rất nhiều. Ngoài việc giải thích chính sách, có lúc chỉ là giúp họ hiểu rõ hơn một quy định, một quyền lợi mà trước đó họ chưa nắm được. Những khi ấy, tôi thấy công việc của mình thật sự có ý nghĩa”.
Cũng từ đó, thói quen đọc Báo Thanh tra hình thành và theo bà suốt nhiều năm. “Mỗi lúc có thời gian rảnh, tôi lại tìm đọc báo. Tôi là độc giả của Báo Thanh tra từ lâu rồi”, bà nói.
Sau khi nghỉ hưu, bà Thanh lại tham gia công tác Mặt trận Tổ quốc tại Tổ dân phố 12, phường Đại Mỗ, đồng thời bà vẫn duy trì thói quen theo dõi Báo Thanh tra ở mỗi số mới phát hành. Theo bà, những chuyên mục như Khiếu nại - Tố cáo, Bạn đọc, Điều tra luôn để lại dấu ấn đậm nét, bởi sự kiên trì theo đuổi các vụ việc kéo dài nhiều năm.
“Điều tôi trân trọng nhất”, bà khẽ xiết tờ báo trong tay “là tinh thần không né tránh. Báo chỉ rõ ai sai, sai ở đâu, nhưng nói bằng lý lẽ, bằng căn cứ. Chính điều đó khiến tôi tin rằng công bằng vẫn luôn hiện hữu, dù đôi khi phải đi qua một con đường rất dài”.
Nếu bà Thanh gắn bó với báo giấy thì thế hệ như anh Nguyễn Đình Tuyên, 39 tuổi sống ở Hà Nội, một kỹ sư công nghệ lại sống trong thế giới màn hình. Anh đọc tin trên điện thoại, trên báo điện từ, lọc tin bằng trí tuệ nhân tạo, sống với tốc độ tối giản và thực tế.
“Thông tin bây giờ loạn lắm”, anh Tuyên cho biết, “thật, giả lẫn lộn, mà tôi thì không thích đọc tin thiếu kiểm chứng. Khi cần góc nhìn chính xác về vụ việc nào đó, tôi mở Báo Thanh tra”.
Với anh Tuyên, Báo Thanh tra là nơi anh tìm thấy phân tích khách quan, tránh được sự cảm tính thường thấy trên mạng xã hội.
“Tôi nhớ có lần đọc bài về công tác phòng chống tham nhũng. Báo không chỉ nêu hiện tượng, mà chỉ ra gốc rễ vấn đề, vì sao phát sinh, vì sao kéo dài, vì sao khó xử lý. Đọc xong tôi có cảm giác mình hiểu chuyện một cách tỉnh táo hơn”.
Đối với một người sống giữa “biển dữ liệu” như anh Tuyên, một điểm tựa đáng tin chính là điều quý giá nhất, anh chia sẻ.
Chúng tôi gặp chị Nga tại chợ hoa Quảng An (thành phố Hà Nội), lúc chị đang chuẩn bị sạp hàng cho buổi chiều. Chị nhanh nhẹn, vui vẻ, nhưng ở chị có một sự từng trải hiếm thấy.
“Ngày trước tôi cũng chẳng để ý đến báo chí mấy”, chị kể khi vừa xếp lại mấy bó hoa. “Nhưng tôi nhớ khoảng năm 2012, 2013 gì đó, có đợt một chị bạn tôi kể là các tiểu thương bên chợ Nghĩa Tân gặp rắc rối về chính sách thuê ki-ốt và một số quy định mới.
Hồi đó, rất nhiều người bức xúc nhưng không biết giải quyết thế nào. Chị bạn tôi kể, tình cờ các tiểu thương bên chợ đó được đọc một bài trên chuyên mục Pháp luật của Báo Thanh tra có nói kỹ về quy trình khiếu nại hành chính.
Bài viết hướng dẫn rõ ràng lắm. Thế là các tiểu thương bên chợ Nghĩa Tân, soạn đơn đúng luật, gửi lên đúng nơi. Sau đó chính quyền xem xét lại và giải quyết rất ổn thỏa”.
Kể từ đó, chị Nga cũng bắt đầu đọc Báo Thanh tra cho đến nay, chị kể.
“Báo Thanh tra viết chuyện lớn nhưng cũng có rất nhiều bài gần gũi với đời sống. Nhiều bài dễ hiểu lắm, tôi thích bài viết về người đồng bào ở các vùng sâu vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, tôi thấy nhiều bài viết về đời sống, xã hội rất hay”.
Nói đoạn, chị cười: “Tờ báo giúp người dân chúng tôi biết lên tiếng đúng cách".
Tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền, nơi TS Lê Đức Hoàng, Phó trưởng khoa Tuyên Truyền đang giảng dạy, những bài viết từ Báo Thanh tra, Báo Nhân dân và một số tờ báo khác được thầy mang vào giảng đường, mỗi giờ học của sinh viên chuyên ngành Công tác tư tưởng - Văn hóa và chuyên ngành Truyền thông chính sách. Đây sẽ là những cán bộ làm công tác tuyên truyền cho Đảng, truyền thông cho Chính phủ.
Với TS Lê Đức Hoàng, Báo Thanh tra không chỉ để đọc mà còn để dạy. Các chuyên mục về Xây dựng Đảng, Giáo dục, Pháp luật… của Báo trở thành tư liệu để thầy trò cùng trao đổi, suy ngẫm, gắn bài học trên trang sách với những vấn đề thực tiễn đang diễn ra.
TS Lê Đức Hoàng chia sẻ: “Hiện nay, nếu chỉ giảng dạy theo giáo án thì chưa thu hút được sự chú ý của sinh viên. Nhưng khi đưa những tình huống, vụ việc cụ thể được báo chí phản ánh, đặc biệt là những câu chuyện về văn hóa chính trị, đạo đức và trách nhiệm công vụ, hay các bài phân tích về pháp luật, dân sinh... vào thảo luận, sẽ gây được hứng thú nhiều hơn ở sinh viên”.
TS Hoàng nhớ lại một tiết học khi cả lớp cùng bàn luận sôi nổi về một vụ việc sai phạm được Báo Thanh tra đăng tải. Từ câu chuyện ấy, thầy đặt ra một câu hỏi: “Nếu sau này làm cán bộ, các em muốn mình là ai trong câu chuyện này?”. Cả lớp lặng đi trong giây lát, rồi những cánh tay bắt đầu giơ lên. Các em nói về tinh thần phục vụ Nhân dân, về trách nhiệm và đạo đức của người cán bộ vì Nhân dân. Đó là khoảnh khắc bài học vượt ra khỏi khuôn khổ lý thuyết, chạm đến nhận thức và suy nghĩ của mỗi thế hệ sinh viên.
Theo TS Hoàng, chính những bài viết phản ánh trung thực, phân tích thấu đáo trên Báo Thanh tra cùng một số tờ báo khác, góp phần nuôi dưỡng trong học sinh ý thức chấp hành pháp luật và sự công bằng, trách nhiệm xã hội.
“Tôi cho rằng, để hình thành một thế hệ công dân tử tế, điều quan trọng trước hết là giúp sinh viên có đức hy sinh, có lòng tự trọng, tránh xa điều sai trái; đặc biệt là nhận diện được giá trị tốt đẹp đang hiện hữu mỗi ngày trong đời sống xã hội”, TS Lê Đức Hoàng nhấn mạnh thêm.
Ở địa bàn xã miền núi Hòa Sơn, nơi khối lượng công việc hành chính lớn trong khi điều kiện còn nhiều khó khăn, anh Phạm Xuân Long, Chánh Văn phòng UBND xã Hòa Sơn (Đắk Lắk) cho biết, Báo Thanh tra là kênh thông tin anh thường xuyên tìm đọc, nhất là các chuyên mục Pháp luật, Hồi âm.
Với anh, đó không chỉ là nơi phản ánh vụ việc, mà còn là “tấm gương” để cán bộ cơ sở tự đối chiếu lại cách thực thi công vụ của mình.
Hơn mười năm công tác trong bộ máy chính quyền, anh Long chia sẻ thẳng thắn, những năm đầu làm việc, áp lực từ yêu cầu nhiệm vụ, từ người dân, từ hệ thống thủ tục đôi khi khiến cán bộ dễ rơi vào trạng thái lúng túng, thậm chí phòng thủ.
“Trong những giai đoạn đó, nhiều bài viết trên Báo Thanh tra giúp tôi bình tĩnh lại, hiểu rõ hơn bản chất vấn đề và vai trò của người làm công vụ”, anh chia sẻ.
“Tôi đọc Báo Thanh tra không phải vì bị giao nhiệm vụ,” anh Long nói. “Tôi đọc để học cách làm việc cho đúng, cho “chín” để không tự đẩy mình vào lối mòn máy móc, xa dân”.
Theo anh Long, điều làm nên giá trị của Báo Thanh tra là cách tiếp cận vấn đề thẳng thắn, không né tránh, chỉ rõ những nguyên nhân sâu xa dẫn đến tiêu cực ở cơ sở; từ buông lỏng giám sát, thiếu trách nhiệm cá nhân, đến tâm lý ngại đối thoại, sợ va chạm với Nhân dân.
“Có những bài viết khiến tôi giật mình, vì thấy đâu đó hình ảnh của chính mình nếu không kịp thời điều chỉnh”, anh nói.
Từ việc đọc báo, anh Long dần hình thành cho mình cách nhìn khác trong thực thi nhiệm vụ. Làm đúng quy định là điều kiện cần, nhưng chưa đủ; điều quan trọng hơn là thái độ phục vụ, sự minh bạch và tinh thần đối thoại.
“Làm công vụ là để phục vụ dân, chứ không phải để hoàn thành cho xong thủ tục”, anh nhấn mạnh.
Những chuyển biến đó thể hiện rõ hơn trong quá trình tiếp công dân, bình tĩnh hơn, lắng nghe nhiều hơn, giải thích rõ ràng hơn và không né tránh những vấn đề người dân đặt ra. Theo anh Long, đó chính là tác động tích cực mà báo chí chính luận mang lại, không ồn ào nhưng bền bỉ.
“Tôi cho rằng, khi cán bộ đọc báo để tự “soi” mình, tự sửa mình, thì đó là thành công lớn của báo chí, thành công trong vai trò giám sát, phản biện và đồng hành cùng nền hành chính liêm chính vì Nhân dân phục vụ”, Chánh Văn phòng UBND xã Hòa Sơn khẳng định.
Không làm việc trong bộ máy hành chính nhà nước, ThS.BSCKII Nguyễn Giang Sơn, Bệnh Viện Nội Tiết Trung ương đến với Báo Thanh tra từ một góc nhìn khác - góc nhìn của người công tác trong ngành y, lĩnh vực luôn chịu nhiều áp lực và đòi hỏi cao về trách nhiệm xã hội.
Với bác sỹ Sơn, việc đọc Báo Thanh tra không chỉ để nắm bắt thông tin, mà còn là cách mở rộng tầm nhìn, hiểu thêm về những chuyển động trong cải cách hành chính ở các lĩnh vực khác.
“Ngành Y có những đặc thù rất riêng, nhưng khi đọc báo, tôi thấy nhiều vấn đề về quản lý, về trách nhiệm công vụ có sự tương đồng”, bác sỹ Sơn chia sẻ.
Bác sỹ Sơn cho biết, thông qua các bài viết phản ánh công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, anh có thêm cơ sở để nhìn lại hoạt động của ngành mình, từ quy trình phục vụ người dân đến tinh thần trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế.
Điều khiến bác sỹ Sơn ấn tượng là cách Báo Thanh tra phản ánh thẳng thắn nhưng luôn giữ sự chừng mực cần thiết. “Đúng thì nói đúng, sai thì chỉ rõ sai nhưng không cực đoan hay gây tổn thương. Người dân cần sự thật, nhưng sự thật cần được truyền tải một cách nhân văn”.
Theo bác sỹ Sơn, chính sự nghiêm túc, khách quan ấy giúp bạn đọc cảm nhận rõ hơn sự chuyển mình của nền hành chính theo hướng minh bạch, trách nhiệm và gần dân hơn, qua đó củng cố niềm tin xã hội vào những giá trị đúng đắn đang được xây dựng từng ngày.
Sáu người, sáu câu chuyện tưởng chừng như chẳng liên quan gì đến nhau. Nhưng mỗi câu chuyện ấy lại dệt nên một sợi chỉ nối liền đến một điểm chung đó chính là niềm tin về Báo Thanh tra.
Người hưu trí nhìn thấy công bằng; anh kỹ sư trẻ tìm được sự tỉnh táo; tiểu thương biết tự bảo vệ quyền lợi; thầy giáo có thêm tư liệu dạy người tử tế; người cán bộ trẻ “soi” lại trách nhiệm của mình, bác sĩ thấy nền hành chính đang chuyển mình tích cực.
Đó là những giá trị mà Báo Thanh tra mang lại, không ồn ào, không tô hồng nhưng bền bỉ và chắc chắn.
Trong thế giới mà thông tin dễ bị “bóp, méo”, niềm tin đôi khi trở thành thứ xa xỉ, những trang báo được viết bằng trách nhiệm và sự liêm chính lại càng trở nên quý giá.
Và giữa nhịp sống hối hả của cuộc sống, những tiếng nói bình dị từ khắp nơi trên đất nước vẫn đang góp phần khẳng định rằng “báo chí chính trực không chỉ phản ánh xã hội, mà còn giúp xã hội tìm được hướng đi đúng”.
