Nhiều vụ vận chuyển sừng tê giác vào Việt Nam đã bị lực lượng Hải quan bắt giữ. Ảnh: Báo Hải quan

Việc phát triển sừng tê giác nhân tạo là ý tưởng của Công ty Pembient tại Mỹ.

Công ty này sử dụng công nghệ sinh học để tạo ra sừng tê giác nhân tạo dựa trên nguồn gen của sừng tê giác thật.

Chuỗi gen ngắn của chất Keratin từ sừng tê giác thật sẽ được cấy lên nấm hoặc vi khuẩn để tạo thành chất liệu hình thành nên sừng tê giác nhân tạo. Pembient cho biết, họ sẽ sử dụng ADN của sừng tê giác thật vào việc sản xuất sản phẩm nhân tạo.

Công ty này cũng có kế hoạch tạo ra “một nguồn cung cấp sừng tê giác khổng lồ với giá chỉ bằng 1/8 giá cả hiện nay trên thị trường” và kì vọng sản phẩm của họ sẽ “thật” đến mức phải bỏ ra chi phí cực kì đắt đỏ mới có thể phân biệt với sừng tê giác thật!?

Pembient đang sẵn sàng thâm nhập thị trường Việt Nam bằng việc sản xuất quảng cáo về “bản chất của sừng tê giác” nhằm kích thích nhu cầu tiêu thụ sản phẩm này. Tại Trung Quốc, Pembient đang hợp tác với một nhà máy bia tại Bắc Kinh để sản xuất “bia sừng tê giác”. Công ty này kì vọng sẽ cho ra mắt sản phẩm này vào cuối năm nay.

Tại Việt Nam, Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên (ENV) đã phản đối kế hoạch kinh doanh của Pembient. Ông Doug Hendrie, cố vấn cao cấp của ENV cho biết: “Sản phẩm sừng tê giác nhân tạo của Công ty Pembient sẽ cản trở nỗ lực giảm nhu cầu tiêu thụ sừng tê giác tại Việt Nam và kích thích niềm tin mù quáng vào công dụng chữa bệnh của sừng tê giác. Không những thế, sự tồn tại song song của sừng tê giác thật và sừng tê giác nhân tạo sẽ khiến cho các cơ quan thực thi pháp luật gặp rất nhiều khó khăn. Công ty Pembient cũng không hiểu rằng, những người sử dụng sừng tê giác để khẳng định đẳng cấp xã hội sẽ luôn luôn săn lùng sừng tê giác thật.” 

Ông Hendrie cho biết thêm: “Pembient đang tận dụng cơ hội để làm giàu trên danh tiếng “bảo vệ tê giác” bất chấp sự tồn vong của các loài tê giác trên thế giới.”

Trong những năm gần đây, số lượng tê giác bị giết hại ở Nam Phi đã gia tăng nhanh chóng; nếu như năm 2007 chỉ có 13 cá thể bị giết hại thì con số này đã lên tới 1.215 cá thể vào năm 2014. Từ đầu năm 2015 đến nay, ít nhất 749 cá thể tê giác đã bị giết tại Nam Phi.

Việt Nam và Trung Quốc hiện bị coi là hai thị trường tiêu thụ sừng tê giác lớn nhất trên thế giới. Tại Việt Nam, 90% sừng tê giác được bán là giả, nhưng chúng vẫn được một số người lùng mua và sử dụng như một loại “thần dược” chữa bách bệnh, từ say rượu đến ung thư, mà còn thể hiện đẳng cấp xã hội!?

Do vậy, theo đánh giá của các tổ chức quốc tế về bảo tồn động vật hoang dã thì sự phổ biến của sừng tê giác nhân tạo không hề làm giảm nhu cầu tiêu thụ sừng tê giác mà thậm chí còn gia tăng việc săn lùng sản phẩm thật. Pembient cũng bị chỉ trích mạnh mẽ bởi mục tiêu sản xuất ra những sản phẩm “hoàn hảo” đến mức không thể phân biệt được thật giả. Nếu điều này trở thành hiện thực, đây sẽ là thách thức lớn đối với các cơ quan chức năng trong việc phân biệt giữa sừng tê giác thật và sừng tê giác nhân tạo.

Liên minh các tổ chức bảo tồn động vật hoang dã (ENV và một số tổ chức quốc tế) đã khuyến nghị Chính phủ Mỹ dừng tất cả các hoạt động của Pembient liên quan đến xúc tiến thương mại, quảng cáo, phát triển, sản xuất và xuất khẩu sản phẩm sừng tê giác nhân tạo. Đồng thời, Liên minh cũng đề nghị Chính phủ Mỹ đình chỉ việc xem xét các hồ sơ xin cấp sáng chế hoặc thương hiệu liên quan đến tê giác của Pembient.

Quang Đông