Lá Khát thường được các đối tượng kê khai là chè khô hòng che mắt lực lượng chức năng. Ảnh: CTV

Ma túy núp bóng chè khô

Theo thống kê của các cơ quan chức năng, từ cuối năm 2015 đến nay, Cục Cảnh sát điều tra (CSĐT) tội phạm về ma túy, Bộ Công an phối hợp với các đơn vị chức năng của Cục Hải quan TP. Hà Nội và TP. HCM đã phát hiện, thu giữ một lượng lớn cây Lá Khát ở dạng thảo mộc khô, được kê khai là chè khô, vận chuyển từ Ethiopia, Kenya về Việt Nam và một số lô hàng xuất gửi đi Mỹ, Anh, Úc… qua đường bưu chính quốc tế với số lượng lên tới gần 5 tấn.

Do đây là loại ma túy lần đầu tiên phát hiện tại Việt Nam nên công tác giám định thành phần có trong loại lá này gặp nhiều khó khăn. Theo bà Nguyễn Thị Tường Linh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Chuyển phát nhanh -Cục Hải quan TP. Hà Nội, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ thì các cán bộ, công chức của Hải quan Chuyển phát nhanh bằng các nghiệp vụ đã nhận thấy có một loại lá khô chuyển từ Châu Phi về, với dấu hiệu không bình thường. Chúng tôi đã phối hợp với các đơn vị chức năng mang đi giám định. Qua hai lần giám định mới xác định được trong loại lá đó có thành phần chất ma túy thuộc danh mục 1 trong quy định của Nhà nước.

Theo cơ quan chức năng, lợi dụng nước ta nằm ở khu vực sản xuất chè và các loại thảo mộc nguyên liệu để xuất khẩu, do đó các đối tượng đã chuyển Lá Khát về Việt Nam, sau đó đóng gói thành dạng chè thảo mộc và biến nguồn gốc từ các nước Châu Phi thành nguồn gốc xuất xứ từ Việt Nam, để tránh sự kiểm soát gắt gao của lực lượng chức năng các nước khác. Vì nếu các đối tượng chuyển trực tiếp các loại lá này từ khu vực Châu Phi đến các nước như Anh, Mỹ, Úc… thì khả năng bị bắt sẽ rất cao.

Đại tá Mai Sơn Cương, Trưởng phòng 7, Cục CSĐT tội phạm về ma túy, Bộ Công an cho biết, đối tượng cầm đầu thường thuê các đối tượng nước ngoài đến nhận sau đó lại làm thủ tục xuất khẩu từ Việt Nam đi các nước. Các đối tượng này thường không biết nhau và địa chỉ của đối tượng gửi thì ghi rất chung chung.

Lá Khát nằm ngoài phạm vi của Bộ Luật Hình Sự?

Lá Khát có tên khoa học là Catha edulis hay còn gọi là lá Thiên đường, loại lá này được trồng chủ yếu ở các nước Châu Phi và Ả rập. Thành phần trong mẫu giám định Lá Khát là Cathinone, nằm trong danh mục 1 về chất ma túy tuyệt đối cấm sử dụng trong y học và đời sống, được quy định tại Nghị định số 82 năm 2013 của Chính phủ về danh mục các chất ma túy.

Từ Lá Khát, các đối tượng có thể chiết xuất ra các hoạt chất của nó là Cathinone, từ chất này có thể tổng hợp với Amphetamine thành loại ma túy có tên gọi là flakka, đây là một loại ma túy mà mức độ nguy hiểm của nó ảnh hưởng tới sức khỏe người sử dụng cao gấp hàng trăm lầm so với ma túy đá, dẫn đến những diễn biến sức khỏe nghiêm trọng như tăng nhịp tim, kích động, cực kỳ hung hăng và rối loạn tâm thần.

Theo Thượng tá Nguyễn Xuân Trường, Giám đốc Trung tâm Giám định ma túy, Viện Khoa học hình sự, Bộ Công an, Cathinone có kiểu tác dụng giống như ma túy tổng hợp. Tuy nhiên, giống này có cường độ tác dụng mạnh hơn so với ma túy đá. Chất này tác động thẳng vào hệ thống thần kinh trung ương, phá hủy hệ thống thần kinh trung ương, gây ra cho người sử dụng những trạng thái tâm thần phân liệt, hoang tưởng, ảo giác…rất nguy hiểm cho cộng đồng và xã hội.

Mặc dù tác hại của các chất ma túy này lên con người là rất lớn và bị cấm sử dụng, tuy nhiên hành vi tàng trữ vận chuyển và mua bán Lá Khát chưa được quy định trong Bộ Luật Hình sự năm 1999 và Bộ Luật Hình sự sửa đổi bổ sung năm 2015 quy định: Người nào trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc các cây khác có chứa chất ma túy sẽ bị xử lý hình sự. Nhưng đối với hành vi tàng trữ, vận chuyển mua bán trái phép thì trong các khung, khoản đều có quy định đối với khối lượng nhất định thuốc phiện, cần sa, côca nhưng lại không nói đến các cây có chứa chất ma túy khác nên Lá Khát nằm ngoài phạm vi của Bộ Luật Hình sự, điều này gây khó khăn rất lớn đến công tác đấu tranh, xử lý của lực lượng chức năng. 

Ngay sau khi phát hiện những bất cập trong quá trình xử lý với Lá Khát, Cục CSĐT tội phạm về ma túy, Bộ Công an đã kiến nghị các cơ quan có liên quan để sớm bổ sung chế tài xử lý hình sự đối với những loại ma túy mới này, tránh tình trạng các đối tượng lợi dụng kẽ hở của pháp luật để hoạt động.

Theo Thiếu tướng Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục CSĐT tội phạm về ma túy, Bộ Công an nhằm ngăn ngừa việc nhập lậu loại lá này vào Việt Nam, ngoài việc trao đổi với các ngành liên quan để có biện pháp phòng ngừa, Cục cũng có điện, yêu cầu Cảnh sát Điều tra tội phạm về ma túy của 63 tỉnh, thành phối hợp chặt với lực lượng hải quan và kiểm soát cửa khẩu để ngăn việc đưa Lá Khát vào Việt Nam và gửi ra nước ngoài.

Bình An