Nhiều mỏ lấy đất, đá xong không hề hoàn thổ, phục hồi môi trường. Ảnh: NP

Theo thống kê của Sở TN&MT Đà Nẵng, hiện TP có 33 mỏ khai thác đất, đá đã đóng cửa do giấy phép khai thác hết hiệu lực. Tuy nhiên, vẫn còn 9 mỏ không được thực hiện việc cải tạo, phục hồi môi trường; đa phần tập trung tại huyện Hòa Vang.

Đây là vấn đề làm người dân sinh sống gần khu vực các mỏ rất bức xúc vì núi, đồi bị đào, khoét nham nhở, cảnh quan môi trường bị ảnh hưởng do không được phục hồi như hiện trạng ban đầu.

Tại thôn An Tân, Hòa Phong (huyện Hòa Vang), khu mỏ đất do Tổng Cty Xây dựng công trình giao thông 5 dừng khai thác đã gần 2 năm nay theo Quyết định số 3449/QĐ-UBND TP; nhưng đơn vị được cấp phép khai thác mỏ không hề có biện pháp nào phục hồi cải tại môi trường.

Hiện trạng mỏ là các vách núi đồi dựng đứng rất dễ gây sạt đất, đá, đổ sập xuống mỗi khi có mưa to.

Cũng tại khu vực  thôn An Tân, mỏ khai thác đất đồi của Cty Cổ phần (CP) Xây dựng và Thương mại Thùy Dương đã đóng cửa mỏ 4 năm nay, nhưng vẫn chưa hoàn thành thành việc cải tạo, phục hồi mặt bằng.

Khai thác mỏ đất, đá tại Hòa Vang (Đà Nẵng).

Tại xã Hòa Nhơn, mặc dù không còn doanh nghiệp nào khai thác đất đồi, nhưng hiện trạng để lại đập vào mắt mọi người là hàng chục ha đồi núi trơ trọi hoang hóa, tiềm ẩn nguy cơ sạt lở đất có thể xảy ra bất cứ lúc nào. 

Người dân địa phương đã nhiều lần đề nghị cơ quan chức năng kiểm tra, buộc doanh nghiệp thực hiện đúng cam kết hoàn thổ, trả lại mặt bằng để người dân sản xuất sau khi giấy phép hết thời hạn, nhưng vẫn chưa được thực hiện.

Trên địa bàn xã Hòa Nhơn hiện có 8 mỏ khai thác đất đồi đã đóng cửa. 2 mỏ đất đồi ở thôn Thạch Nham Đông, của Cty TNHH Vạn Tường và mỏ đất đồi tại thôn Thạch Nham Tây  của Cty TNHH Xây dựng Thương mại và Dịch vụ Đại Hồng Tín không lập hồ sơ đóng cửa mỏ và cải tạo, phục hồi môi trường nên UBND TP đã giao UBND huyện Hòa Vang chọn đơn vị có năng lực tiến hành cải tạo, phục hồi môi trường. 

3 mỏ đất đồi khác tại thôn Thạch Nham Đông của Doanh nghiệp Tư nhân Tiến Thanh, Cty TNHH Phúc Đặng, Cty TNHH Du lịch - Đầu tư Sơn Hải đang  tiến hành san gạt, ổn định bờ tầng và trồng cây xanh theo đề án đóng cửa mỏ và cải tạo, phục hồi môi trường đã được phê duyệt.

Tại thôn Phước Thuận (xã Hòa Nhơn),  ông Lê Văn Tuân, Trưởng thôn cho biết: Cả thôn có 187 hộ dân thì có tới gần 15% là hộ nghèo, mà tình hình này sẽ còn nghèo nữa…

Hơn 10 năm qua, bao quanh thôn là hàng chục mỏ khai thác đất, chế biến đá, làm ngọn núi đầu thôn ngày xưa xanh mướt cây lá, bây giờ bị cạo trọc, nham nhở, chỉ còn màu vàng ối... Từ năm 2010 đến nay, hơn 20 ha ruộng màu mỡ, nuôi sống cả thôn đã bị bồi lấp, trở nên khô cằn, không thể nào trồng được bất cứ cây gì nữa.

Trước đây nguồn nước tưới tiêu cho cánh đồng của thôn, nhờ vào nguồn nước trên khe núi như hố Trầu, hố Bạc, hố Riều… Khi các mỏ khai thác đất đá, đã cắt ngang mạch nước, lấp kín dòng chảy, làm đồng ruộng đã trở thành sa mạc, bỏ hoang hóa…

Do rãnh thoát nước bị bồi lấp, cứ mưa đến là nước ứ đọng xảy ra tình trạng ngập lụt, thật là chuyện ngược đời chưa bao giờ có…

Hàng trăm ha đất đồi núi bỏ hoang hóa tại các mỏ khai thác đất, đá ở  Đà Nẵng.

Tính đến nay, trên địa bàn TP có 24/33 mỏ đang tiến hành cải tạo, phục hồi môi trường theo đề án đóng cửa mỏ đã được UBND TP phê duyệt, 4 mỏ không lập hồ sơ đóng cửa mỏ và phục hồi môi trường nên UBND TP đã có văn bản giao UBND huyện Hòa Vang chọn đơn vị có năng lực để cải tạo, phục hồi môi trường... 5 đơn vị chậm lập hồ sơ đóng cửa mỏ và chưa thực hiện nghiêm túc nội dung của đề án đóng cửa mỏ.

UBND TP đã xử phạt Cty CP Vật liệu xây dựng Focosev 100 triệu đồng vì chưa thực hiện nghiêm túc nội dung của đề án đóng cửa mỏ đá Phước Thuận 3, Hòa Nhơn, xử phạt Cty CP An Tâm và Cty CP Tập đoàn Nguyễn Phan Chánh 120 triệu đồng/doanh nghiệp, vì chậm lập hồ sơ đóng cửa mỏ đất đồi thôn Sơn Phước, xã Hòa Ninh và thôn Phước Thuận, xã Hòa Nhơn.

Thanh tra Sở TN&MT đã làm việc và xử lý đối với Cty TNHH Thạch Toàn vì chưa thực hiện nghiêm túc nội dung đề án đóng cửa mỏ đá Hố Sanh, Hòa Nhơn.

Theo ý kiến của chính quyền và người dân các địa phương, thời gian tới TP cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, nghiệm thu các mỏ đã và đang tiến hành công tác cải tạo, phục hồi môi trường để bàn giao cho địa phương quản lý; nhanh chóng khắc phục thực trạng hiện nay là, hàng trăm ha đất đang bỏ hoang hóa, hậu quả từ việc khai thác đất, đá nhưng chưa được cải tạo, phục hồi môi trường như hiện trạng ban đầu.

   N. Phó