Năm 1981, sau gần một thập kỷ trong quân ngũ, với nhiều năm chiến đấu ở các chiến trường khốc liệt và mang trên mình thương tích, ông Đồng Quang Hưng được tạo điều kiện chuyển ngành. Thời điểm ấy, nhiều đồng đội chọn công việc nhẹ nhàng để ổn định cuộc sống. Nhưng với sự nhanh nhạy, hoạt bát và tinh thần cầu thị, ông quyết định về công tác tại ngành Thanh tra - một lĩnh vực đầy thách thức, đòi hỏi bản lĩnh, sự kiên định và cái tâm trong sáng.

“Làm thanh tra không chỉ cần nghiệp vụ mà còn phải hiểu đời, hiểu người, phải biết đặt lợi ích chung lên trên hết”, ông từng chia sẻ. Với xuất phát điểm là một cán bộ mới, ông không ngại khó, sẵn sàng dấn thân vào những vụ việc gai góc. Những năm tháng đầu tiên ấy chính là nền tảng để ông định hình một phong cách nghề nghiệp: Chặt chẽ trong chuyên môn, công tâm trong xử lý và khéo léo trong ứng xử.

10 năm vừa làm vừa học, ông kiên trì bổ sung kiến thức pháp luật, quản lý kinh tế và nghiệp vụ thanh tra. Ông quan niệm mỗi vụ việc, mỗi lần tiếp dân đều là một bài học thực tiễn. Từ những vụ tranh chấp đất đai nhỏ đến những kết luận thanh tra về quản lý kinh tế - xã hội ở cấp tỉnh, ông đều tiếp cận với tinh thần cầu thị, lắng nghe và đối thoại.

Năm 1991, ông được bổ nhiệm Trưởng phòng Thanh tra, rồi trở thành Phó Chánh Thanh tra tỉnh sau 6 năm công tác ở cương vị trưởng phòng. Đến năm 2005 ông Đồng Quang Hưng được giao cương vị Chánh Thanh tra tỉnh. Mỗi bước tiến ấy không chỉ là sự ghi nhận của tổ chức, mà còn phản ánh quá trình rèn luyện bền bỉ. Đồng nghiệp nhớ ông ở sự tỉ mỉ trong nghiên cứu hồ sơ, thận trọng trong kết luận, và bản lĩnh bảo vệ quan điểm đến cùng.

Có lần, trong một vụ thanh tra đất đai phức tạp, nhiều bên liên quan tìm cách tác động, thậm chí gây sức ép, ông vẫn kiên quyết giữ nguyên kết luận, nhấn mạnh: “Đã là sự thật thì phải trả lại cho sự thật. Làm thanh tra mà nghiêng ngả trước lợi ích nhóm thì sẽ mất đi uy tín của cả ngành”. Câu nói ấy được đồng nghiệp truyền lại như một lời nhắc nhở về cái tâm của người làm nghề.

Ở cương vị Chánh Thanh tra tỉnh, ông để lại nhiều dấu ấn. Trước hết là cải cách lề lối làm việc: Tăng cường đối thoại trực tiếp với dân, coi công tác tiếp dân và giải quyết khiếu nại là “thước đo” của hiệu quả. Ông từng đề xuất áp dụng cơ chế công khai kết luận thanh tra trên phương tiện thông tin để tạo niềm tin, đồng thời hạn chế tiêu cực.

Ông cũng chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ. Với ông, một tập thể thanh tra mạnh không chỉ giỏi nghiệp vụ mà còn phải giữ được sự liêm chính. Vì vậy, bên cạnh chuyên môn, ông thường xuyên nhắc nhở cấp dưới về đạo đức công vụ. Ông nói: “Làm thanh tra, một cái bắt tay, một lời gợi ý sai cũng có thể đánh đổi cả sự nghiệp. Phải giữ mình như giữ ngọn lửa trong gió”.

Trong 10 năm tròn giữ cương vị người đứng đầu cơ quan thanh tra tỉnh, ông đã mạnh dạn đổi mới phương pháp thanh tra kinh tế - xã hội và giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý dứt điểm và có hiệu quả sau các kết luận thanh tra, thu hồi triệt để tài khoản vi phạm cho ngân sách Nhà nước. Đồng thời xử lý trả lại quyền lợi chính đáng cho cơ quan đơn vị, doanh nghiệp và người dân sau khi giải quyết khiếu nại tố cáo, góp phần giữ ổn định xã hội và củng cố niềm tin của Nhân dân vào chính quyền.

Chính vì những thành tích nổi bật ấy, Thanh tra tỉnh Yên Bái (cũ) được thanh tra các tỉnh thành phố cả nước, thanh tra các bộ, ngành tín nhiệm đề xuất và được Thanh tra Chính phủ, Hội đồng Thi đua - Khen thưởng Nhà nước, Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương công nhận là đơn vị điển hình tiên tiến và được đề nghị phong tặng danh hiệu Anh hùng thời kỳ đổi mới.

Điều làm nên hình ảnh “ông Hưng Thanh tra” không chỉ ở kết quả công việc mà còn ở uy tín cá nhân. Đồng nghiệp nhớ về ông như một người lãnh đạo công tâm, biết lắng nghe và sẵn sàng bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm. Người dân thì gọi ông bằng cái tên giản dị “ông Hưng Thanh tra”. 10 năm sau khi nghỉ hưu, mỗi lần nhắc tới ông, nhiều người vẫn gắn với hai chữ “Thanh tra”, như một sự ghi nhận tự nhiên.

Uy tín ấy đến từ phong cách sống giản dị, không ồn ào, không lợi dụng vị trí để vun vén cá nhân. Ông giữ nguyên thói quen ngày xưa: Đi cơ sở bằng xe máy, ăn cùng cán bộ, nghe dân kể chuyện từ sáng đến tối. Với ông, liêm chính không phải là khẩu hiệu mà là “cách sống hàng ngày”.

Chính vì thế, khi có những đề nghị bổ nhiệm ông vào vị trí cao hơn như Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy hay Ủy viên Thường vụ, ông đều khéo léo từ chối. Ông bảo: “Tôi quen nghề thanh tra rồi, đi sang ngành khác lại phải học lại từ đầu, thôi cứ cống hiến hết mình ở lĩnh vực này”. Sự lựa chọn ấy cho thấy một tấm lòng thủy chung với nghề.

Năm 2015, ông Hưng nghỉ chế độ sau 34 năm cống hiến cho ngành Thanh tra. Nhiều người nghĩ ông sẽ an nhàn, dành thời gian cho gia đình. Nhưng ngược lại, ông lại bắt đầu một hành trình mới: Viết báo, tham gia công tác từ thiện, xã hội và giữ mối liên hệ chặt chẽ với ngành.

Ông cộng tác thường xuyên với một số tờ báo, chia sẻ kinh nghiệm, phân tích các vụ việc từ góc độ một người từng trải. Những bài viết của ông mạch lạc, sắc sảo nhưng không khô cứng, luôn có hơi thở của thực tiễn. Với ông, viết báo là cách tiếp tục góp tiếng nói xây dựng cho xã hội, đồng thời truyền cảm hứng cho lớp cán bộ thanh tra trẻ.

Song song với đó, ông tích cực tham gia công tác từ thiện, xã hội tại địa phương: Hỗ trợ gia đình khó khăn, trao học bổng cho học sinh nghèo, vận động quyên góp xây dựng nhà tình nghĩa, tìm kiếm hài cốt các liệt sỹ bị mất tích... “Người lính năm xưa, người Thanh tra hôm qua” vẫn giữ nguyên ngọn lửa nhân ái trong từng việc làm.

Nhiều cán bộ thanh tra trẻ khi nhắc đến ông đều coi ông như một “người thầy”, không chỉ bởi kiến thức, kinh nghiệm mà còn bởi sự mẫu mực về nhân cách. Một đồng nghiệp từng nói: “Anh Hưng đã nghỉ hưu, nhưng chưa bao giờ rời xa nghề. Ở đâu có việc cần đến sự công tâm, ở đó thấy bóng dáng anh”.

Không nghỉ ngơi ngày nào sau khi về hưu, "ông Hưng Thanh tra" vẫn cống hiến, trao tặng mái ấm tình nghĩa giúp thân nhân liệt sỹ ổn định cuộc sống. Ảnh: NVCC

Từ một chàng trai nhập ngũ khi mới 18 tuổi, trải qua chiến tranh, rồi gắn bó trọn vẹn 34 năm với ngành Thanh tra, ông Đồng Quang Hưng đã để lại dấu ấn sâu đậm: Một cán bộ liêm chính, một lãnh đạo có uy tín, một con người sống nghĩa tình. Những phần thưởng cao quý - Chiến sĩ thi đua toàn quốc; 2 Huân chương Lao động hạng Nhì; 1 Huân chương Lao động hạng Ba – không chỉ là sự ghi nhận xứng đáng, mà còn là minh chứng cho một cuộc đời cống hiến và bền bỉ thủy chung với nghề.

Ông Đồng Quang Hưng trong buổi lễ bàn giao kinh phí xây dựng ngôi nhà tình nghĩa - món quà sẻ chia, tri ân dành cho gia đình có thân nhân liệt sỹ. Ảnh: NVCC

Hôm nay, khi đã nghỉ hưu, ông vẫn giữ nguyên “ngọn lửa” trong từng trang viết, từng hoạt động thiện nguyện. Với đồng nghiệp, ông là người thầy mẫu mực, với nhân dân, ông là cán bộ thanh tra công tâm; và trong ký ức của nhiều người, cái tên “Đồng Quang Hưng - Thanh tra” vẫn vang lên với sự kính trọng và yêu mến.