Ông tiếp tục kể, trong suốt hành trình hơn 3 thập kỷ làm nghề, ông đã kề vai sát cánh với nhiều thế hệ cán bộ Thanh tra tỉnh Thanh Hóa - những người nay đã trở thành lãnh đạo, trưởng phòng, thậm chí là cán bộ cốt cán của ngành. Không ít người trong số họ bắt đầu từ những ngày còn lúng túng cầm bút, ngập ngừng khi tiếp xúc với dân. Và chính ông là người đầu tiên kéo họ ra khỏi sự tự ti, đưa họ vào những vụ việc “nóng” để họ va chạm, trưởng thành.
Dưới sự dìu dắt của ông, nhiều cán bộ trẻ dần trưởng thành và trở thành những lãnh đạo sắc sảo, những người điều hành đoàn thanh tra đầy bản lĩnh. Và, điểm chung của họ là đều nhớ đến ông như một người thầy, một người truyền cảm hứng bằng hành động chứ không bằng lý thuyết. Những người đó phải kể đến các ông Nguyễn Đức Dũng, nguyên Phó Chánh Thanh tra, nguyên Chủ tịch UBND huyện Quan Hóa; ông Đinh Văn Hưng, nguyên Phó Chánh Thanh tra, nguyên Chủ tịch UBND huyện Thạch Thành; ông Phạm Xuân Dũng, nguyên Trưởng phòng Thanh tra giải quyết khiếu nại tố cáo 1, hiện là Phó Chánh Thanh tra tỉnh Thanh Hóa; ông Lương Ngọc Sáng, Trưởng phòng Nghiệp vụ 1…
Mới đây, tại Đại hội Đảng bộ Thanh tra tỉnh Thanh Hóa nhiệm kỳ 2025-2030 diễn ra vào ngày 29/7/2025, ông Mai có bài phát biểu “chay” gây ấn tượng. Không cần tài liệu, mà chỉ là những lời nói đúng, nói trúng trọng tâm những gì đang diễn ra trong ngành khi mới sáp nhập nhiều cán bộ sở, ngành, huyện, thị xã về Thanh tra tỉnh.
Phần phát biểu của ông không dài, nhưng súc tích, quyết liệt và đầy chiều sâu tư tưởng. Ông không nói về những thành tích cá nhân, cũng không tô vẽ những điều viển vông. Thay vào đó, ông đi thẳng vào những vấn đề cốt lõi - sự thay đổi tư duy, sự cam kết hành động và việc thẳng thắn nhìn vào nội lực của ngành.
“Chúng ta không chỉ cần củng cố tổ chức, học tập, kỷ luật, mà quan trọng hơn là phải đi sâu vào bản thân - nghĩa là tự soi chiếu tư duy, tự đổi mới chính mình trước khi yêu cầu người khác thay đổi”, ông nhấn mạnh.
Tư duy ấy - tư duy bắt đầu từ tinh thần trách nhiệm cá nhân - chính là điều làm nên sự khác biệt của ông trong công việc và trong cách truyền lửa cho đồng nghiệp.
Ông Trần Duy Mai không chỉ nhấn mạnh sự cần thiết phải kiện toàn tổ chức, mà còn đặc biệt đề cao tính gắn kết giữa các thành viên: “Người hướng dẫn người, nhóm dẫn dắt nhóm, tạo thành một tập thể cùng hành động”. Với ông, tổ chức không phải là một hệ thống khô cứng, mà là một cơ thể sống, nơi mỗi người đều giữ vai trò kết nối.
Chính bởi vậy, ông luôn giữ cho mình một phong cách làm việc gần gũi, minh bạch, chủ động chia sẻ kiến thức và phương pháp. Những cán bộ trẻ khi về phòng ông phụ trách đều được ông tận tình hướng dẫn - không chỉ về nghiệp vụ mà còn về đạo đức công vụ. Bởi ông luôn quan niệm: “Thanh tra là nghề của sự liêm chính, và liêm chính phải bắt đầu từ người đi trước”.
Không né tránh khó khăn, không ngại đề xuất cải cách, ông Trần Duy Mai luôn là người dám nêu vấn đề, dám “chạm” vào những điểm nghẽn của bộ máy. Trong bối cảnh sắp xếp lại tổ chức, ông thẳng thắn nhìn nhận: “Chúng ta có 150 con người, không thể chỉ ngồi chờ phân công. Phải xác định rõ vị trí, nhiệm vụ và phối hợp để từng bước nâng cao hiệu quả thực thi”.
Ông đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xác lập trách nhiệm cụ thể - không nói suông mà phải hành động, phải có sản phẩm công việc, có sự kiểm đếm được. Cách đặt vấn đề thẳng thắn nhưng đầy trách nhiệm ấy đã trở thành điểm tựa tư tưởng cho nhiều đồng chí trong phòng và trong toàn ngành Thanh tra Thanh Hóa.
Điểm độc đáo trong tư duy của ông Trần Duy Mai là sự kết hợp giữa lý luận chính trị và thực tiễn hành động. Ông không xem nhẹ những “tư tưởng nền” như kỷ luật Đảng, nguyên tắc tổ chức, đạo đức công vụ. Ngược lại, ông cho rằng, đó chính là “hồn cốt” để bảo vệ tính chính danh và hiệu quả của cơ quan thanh tra.
Chia sẻ và trần tình với phóng viên Báo Thanh tra, ông ví von: “Không thể có một đơn vị tốt nếu không có chính trị tốt. Không thể làm thanh tra đúng nếu không có góc nhìn lý luận sâu sắc”. Quan điểm ấy không chỉ đúng, mà còn là đòi hỏi cấp thiết trong thời kỳ chuyển đổi mạnh mẽ của bộ máy công quyền.
Nhiều cán bộ trẻ từng làm việc cùng ông Trần Duy Mai chia sẻ, điều khiến họ cảm phục nhất không chỉ là kiến thức sâu rộng hay sự chuẩn mực trong nghiệp vụ, mà là cách ông truyền cảm hứng. Ông không dạy bằng lời nói, mà bằng hành động. Không áp đặt, mà đồng hành.
“Làm thanh tra không chỉ là kiểm tra và kết luận, mà là nhìn ra cái sai để sửa, nhìn thấy bất cập để cải cách. Và trước hết, mình phải là người công tâm, bản lĩnh và tử tế”, ông vẫn thường nhắc nhở các cán bộ trẻ như vậy.
Trong ngành Thanh tra - nơi đòi hỏi sự tỉnh táo, liêm chính và thấu cảm, ông Trần Duy Mai chính là một người giữ lửa. Ngọn lửa ấy không rực rỡ phô trương, nhưng âm ỉ bền bỉ, lan tỏa đến từng đồng nghiệp, từng cán bộ trẻ đang chập chững vào nghề.
Với tâm huyết, tư duy chiến lược và bản lĩnh nghề nghiệp, ông không chỉ là một Trưởng phòng gương mẫu, mà còn là người truyền cảm hứng chân thành, thầm lặng và sâu sắc - đúng như tinh thần mà cuộc thi “Người truyền cảm hứng ngành Thanh tra” đang tìm kiếm và tôn vinh.