Trao đổi với phóng viên Báo Thanh tra, TS. Đinh Văn Minh, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Thanh tra Chính phủ) nhấn mạnh: Mọi thành bại đều từ người cán bộ mà ra. Vì vậy, cán bộ thanh tra phải luôn rèn luyện phẩm chất, đạo đức, bản lĩnh để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Theo TS. Đinh Văn Minh, văn hóa liêm chính gắn với bốn phẩm chất: Cần, kiệm, liêm, chính. Cụ thể, “Liêm” nghĩa là trong sạch, không vụ lợi. Bác Hồ từng nhắc nhở cán bộ thanh tra phải là "cái gương cho người ta soi", nghĩa là gương phải rất sạch, gương mờ thì không soi được. Lịch sử ngành Thanh tra cho thấy Bác Hồ luôn chọn những cán bộ có tiếng về liêm khiết để làm công tác thanh tra.
Tuy nhiên, “Liêm” phải đi cùng với “Chính” - tức là chính trực, thẳng thắn, và trung thực. Nếu “Liêm” giúp cán bộ giữ mình, thì “Chính” là bản lĩnh để người cán bộ thanh tra đứng vững trước những thách thức, sức ép và cả những cám dỗ đời thường, dám nói lên sự thật và đưa ra những kiến nghị xác đáng.
Từ truyền thống của ngành, nhiều tấm gương sáng về liêm chính đã trở thành biểu tượng đạo đức công vụ, như đồng chí Tôn Đức Thắng, đồng chí Nguyễn Lương Bằng - những người suốt đời tận tụy, giản dị, công tâm, là hiện thân sinh động của tinh thần “cần, kiệm, liêm, chính”.
Trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới, TS. Đinh Văn Minh cho rằng, cán bộ thanh tra càng cần phải nhận thức sâu sắc giá trị của văn hóa liêm chính, coi đó là kim chỉ nam cho hành động. Chỉ khi mỗi người tự giữ mình trong sạch, công tâm và chính trực, mới có thể góp phần xây dựng ngành Thanh tra thật sự “chí công vô tư”, xứng đáng với niềm tin mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó.
Trong cơ quan Thanh tra, nơi đòi hỏi tính chính trực và khách quan tuyệt đối, vai trò nêu gương của người đứng đầu có ý nghĩa then chốt để hình thành và lan tỏa văn hóa liêm chính.
Theo TS. Đinh Văn Minh, người lãnh đạo phải có phẩm chất đạo đức cách mạng, nhưng đồng thời phải có khả năng truyền cảm hứng, tạo sức lan tỏa, quy tụ đội ngũ cùng hướng đến mục tiêu chung, tạo sự đoàn kết, nhất trí, đồng thời phải là tấm gương về sự liêm khiết và tận tụy.
Câu nói "thủ trưởng nào thì nhân viên nấy" thể hiện một nguyên lý quản trị sâu sắc. Khi người đứng đầu giữ được sự liêm khiết, chính trực, gương mẫu từ những điều nhỏ nhất, thì tập thể cấp dưới cũng sẽ noi theo, tạo nên nề nếp làm việc chuẩn mực, đoàn kết và kỷ cương.
TS. Đinh Văn Minh cho rằng, nêu gương không chỉ thể hiện ở lời nói mà phải được chứng minh bằng hành động cụ thể - từ tác phong làm việc, cách ứng xử với cấp trên, đồng nghiệp, cấp dưới và Nhân dân, cho đến thái độ khiêm tốn, trung thực trong công vụ. “Chính sự chuẩn mực của người lãnh đạo sẽ là “điểm tựa” để đội ngũ cán bộ noi theo, hình thành một môi trường làm việc trong sạch, minh bạch, góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân đối với ngành Thanh tra”, TS. Đinh Văn Minh nhấn mạnh.
Đánh giá về đội ngũ cán bộ trẻ của ngành Thanh tra hiện nay, TS. Đinh Văn Minh cho rằng, đây là lực lượng năng động, nhanh nhạy, ham học hỏi và thành thạo công nghệ. Họ là nguồn lực quan trọng, mang đến sức sống mới cho ngành. Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm đó, cán bộ trẻ cũng còn hạn chế về kinh nghiệm thực tiễn, đôi khi thiếu độ chín trong nhận định và xử lý những tình huống phức tạp của công tác thanh tra.
Trong bối cảnh xã hội đang thay đổi mạnh mẽ, tác động của tâm lý “khởi nghiệp - làm giàu - thăng tiến nhanh” cũng có thể khiến một bộ phận cán bộ trẻ dễ nôn nóng, muốn “đốt cháy giai đoạn” hoặc bị cuốn vào những cám dỗ đời thường. Công tác thanh tra vốn đòi hỏi sự kiên trì, tỉnh táo, thận trọng và công tâm - những phẩm chất không thể có được trong ngày một ngày hai - do đó, theo TS.Đinh Văn Minh, cán bộ trẻ cần tỉnh táo nhận diện điểm mạnh và điểm yếu của bản thân, từ đó không ngừng học hỏi, rèn luyện để hoàn thiện mình.
“Điều quan trọng là thế hệ trẻ phải biết kết hợp sức trẻ với bản lĩnh nghề nghiệp. Sự bộc trực, thẳng thắn là điều đáng quý, nhưng phải được thể hiện một cách khéo léo, chuẩn mực, để lời nói có sức thuyết phục, hành động có hiệu quả. Liêm chính không chỉ nằm ở việc giữ mình trong sạch mà còn ở thái độ ứng xử đúng mực, tôn trọng đồng nghiệp và biết lắng nghe”, TS. Đinh Văn Minh bộc bạch.
Ông cũng cho rằng, cán bộ trẻ hôm nay nếu biết phát huy trí tuệ, tận dụng lợi thế công nghệ, đồng thời giữ vững “Liêm” - “Chính” trong mọi hành động, thì họ sẽ trở thành những người kế thừa xứng đáng, góp phần xây dựng ngành Thanh tra ngày càng vững mạnh, trong sạch, và thực sự là “tai mắt của trên, bạn của dưới”.
Để giá trị liêm chính thực sự trở thành chuẩn mực hành động của ngành Thanh tra trong giai đoạn phát triển mới, cần có những bước chuyển mang tính hệ thống và đồng bộ. Đất nước đang bước vào kỷ nguyên chuyển đổi số, xây dựng nền hành chính kiến tạo, minh bạch và phục vụ Nhân dân, vì vậy, đội ngũ cán bộ thanh tra, nhất là thế hệ trẻ, phải nhận thức sâu sắc và hành động theo tinh thần đó.
Theo TS. Đinh Văn Minh, bên cạnh chủ trương, đường lối chung của Đảng và Nhà nước, lãnh đạo các cơ quan, đơn vị cần coi việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trẻ là nhiệm vụ trọng tâm trong công tác cán bộ, tạo điều kiện để họ rèn luyện, thử thách và tích lũy kinh nghiệm thực tiễn. Cán bộ thanh tra trẻ cần nắm vững chủ trương, chính sách, pháp luật, hiểu rõ mục tiêu của công tác thanh tra không chỉ là phát hiện sai phạm hay thu hồi tài sản, mà quan trọng hơn là phát hiện bất cập trong thể chế để kiến nghị sửa đổi, hoàn thiện chính sách.
Một yêu cầu cấp thiết khác là tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ. Theo TS. Đinh Văn Minh, hiệu quả của công tác thanh tra và phòng, chống tham nhũng phụ thuộc rất nhiều vào khả năng quản lý thông qua công nghệ. Việc kiểm soát tài sản thu nhập, vốn là vấn đề phức tạp, sẽ trở nên đơn giản hơn nếu chúng ta xây dựng cơ sở dữ liệu và liên thông, điều này trông đợi vào năng lực làm chủ công nghệ của cán bộ trẻ.
Xây dựng và lan tỏa văn hóa liêm chính không chỉ là yêu cầu về đạo đức công vụ, mà còn là nền tảng để ngành Thanh tra khẳng định vai trò trong giai đoạn phát triển mới của đất nước. Khi mỗi cán bộ, công chức, đặc biệt là thế hệ trẻ, thấm nhuần và thực hành liêm chính trong từng hành động, ngành Thanh tra sẽ thực sự trở thành lực lượng “chí công vô tư”, góp phần xây dựng nền hành chính trong sạch, vững mạnh, vì Nhân dân phục vụ.
