Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh đổi mới quản trị quốc gia, việc xây dựng một nền công vụ ưu tú, chuyên nghiệp và liêm chính trở thành yêu cầu cấp thiết. Điều này đòi hỏi phải nhìn thẳng vào những "điểm nghẽn" về thể chế, đặc biệt là trong công tác pháp chế, để từ đó đưa ra các giải pháp đột phá nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao kỷ luật, kỷ cương và kiến tạo một bộ máy thượng tôn pháp luật, minh bạch, đáp ứng sự phát triển của đất nước.
Từ năm 2021, Việt Nam đã đặt ra yêu cầu “đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu quả”. Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII nhấn mạnh: “Đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu lực, hiệu quả, tập trung quản lý phát triển; bảo đảm thượng tôn Hiến pháp và pháp luật, nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và sự tham gia của người dân”.
Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh công cuộc đổi mới toàn diện và hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao vào năm 2045, việc xây dựng một nền công vụ ưu tú trở thành yêu cầu đặc biệt quan trọng. Nền công vụ ưu tú là một hệ thống tổ chức, thể chế và đội ngũ cán bộ, công chức được xây dựng trên nền tảng chuyên nghiệp, liêm chính, hiệu quả và tận tâm phục vụ. Mục tiêu cao nhất là đảm bảo Nhà nước vận hành thông suốt, đáp ứng tốt nhất nhu cầu của người dân và doanh nghiệp.
Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng nền công vụ ưu tú, nơi đội ngũ cán bộ, công chức đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, thật sự liêm chính, chuyên nghiệp, năng động, sáng tạo và tận tụy phục vụ Tổ quốc, phục vụ Nhân dân.
Đây là một trong những khâu đột phá mấu chốt trong cải cách thể chế, nhằm chuyển hóa các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước thành hành động thực tiễn hiệu quả, hạn chế tình trạng chồng chéo và lãng phí nguồn lực.
Đảng Cộng sản Việt Nam, đứng đầu là Tổng Bí thư Tô Lâm, đã chỉ rõ rằng cải cách tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị phải đáp ứng yêu cầu tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Điều này đòi hỏi đội ngũ cán bộ, công chức phải đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, thật sự liêm chính, chuyên nghiệp, năng động, sáng tạo và tận tụy phục vụ Tổ quốc, phục vụ Nhân dân.
Dù đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật, nền công vụ Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều "điểm nghẽn". Một trong những thách thức lớn là "điểm nghẽn" về thể chế. Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh “điểm nghẽn” của “điểm nghẽn” là “thể chế”. Thông điệp của Tổng Bí thư Tô Lâm gióng lên một hồi chuông thúc giục cả hệ thống chính trị vào cuộc để bắt tay thực thi, hành động.
Với vai trò quản lý nhà nước về thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, Thanh tra Chính phủ đã và đang phát huy mạnh mẽ vai trò kiến tạo hành lang pháp lý, góp phần tháo gỡ các điểm nghẽn trong phạm vi lĩnh vực quản lý của mình. Trong đó, Vụ Pháp chế, một đơn vị nòng cốt của Thanh tra Chính phủ, có nhiệm vụ đặc thù trong công tác xây dựng pháp luật.
Theo Vụ trưởng Vụ Pháp chế Thanh tra Chính phủ Trần Đăng Vinh, trong năm 2025, Vụ Pháp chế đã tham mưu Tổng Thanh tra Chính phủ báo cáo Chính phủ trình Quốc hội thông qua Luật Thanh tra 2025 để thể chế hóa kịp thời Kết luận 134 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư đáp ứng yêu cầu tinh gọn bộ máy thanh tra.
Đơn vị cũng đã tham mưu việc ban hành 04 Nghị định và 01 Thông tư quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Thanh tra và phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 02 cấp trong lĩnh vực tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng, tham gia soạn thảo, góp ý, thẩm định nhiều văn bản, đề án xây dựng pháp luật.
"Quá trình đó, Thanh tra Chính phủ đã quan tâm đến tháo gỡ “điểm nghẽn” của thể chế, theo đó, đã quan tâm rà soát các văn bản pháp luật trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Thanh tra Chính phủ để có giải pháp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện pháp luật và sửa đổi, bổ sung những quy định của pháp luật còn bất cập, thiếu tính khả thi", Vụ trưởng Vụ Pháp chế Thanh tra Chính phủ Trần Đăng Vinh nhấn mạnh.
“Những đóng góp này không chỉ củng cố nền tảng pháp lý vững chắc cho ngành thanh tra mà còn thể hiện sự tham gia của Thanh tra Chính phủ trong việc xây dựng một nền công vụ ưu tú, chuyên nghiệp và liêm chính”, Vụ trưởng Vụ Pháp chế Thanh tra Chính phủ Trần Đăng Vinh khẳng định.
Việc xây dựng một bộ máy nhà nước liêm chính, trong sạch không thể tách rời việc nâng cao kỷ luật, kỷ cương công vụ và đặc biệt là sự nghiêm minh của pháp luật. Điều này đòi hỏi phải kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm kỷ luật, đảm bảo sự nghiêm minh của pháp luật. Đây là cốt lõi của công tác pháp chế, đảm bảo mọi hành vi đều tuân thủ khuôn khổ pháp lý và bị xử lý khi vi phạm.
Chia sẻ tại Diễn đàn Việt Nam - Australia 2025, với chủ đề “Xây dựng nền công vụ ưu tú trong kỷ nguyên phát triển mới” diễn ra ngày 11/9, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh: "Cần có các giải pháp đột phá nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo cơ sở pháp lý cho sự sáng tạo và phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho địa phương".
Đặc biệt, Thứ trưởng khẳng định sự cần thiết của việc "xây dựng một cơ chế để bảo vệ cán bộ “dám nghĩ, dám làm” khỏi rủi ro pháp lý khi thực hiện các mô hình thí điểm hoặc sáng kiến đột phá". Đây là yếu tố then chốt để khuyến khích sự đổi mới, sáng tạo trong khu vực công mà không lo ngại về những rào cản hoặc hệ lụy pháp lý không đáng có.
Đồng thời, cần tăng cường sự tham gia và giám sát của người dân và doanh nghiệp vào cải cách hành chính Nhà nước. Bên cạnh các giải pháp về thể chế và kỷ luật, chuyển đổi số được xem là một công cụ hữu hiệu để tăng cường minh bạch và giảm thiểu cơ hội tham nhũng, tiêu cực, từ đó hỗ trợ công tác pháp chế. Điều này không chỉ tạo ra một văn hóa công vụ mới nơi sự minh bạch và trách nhiệm được đề cao, mà còn giúp dễ dàng hơn trong việc kiểm tra, giám sát tuân thủ pháp luật.
Một nền công vụ ưu tú, được xây dựng trên nền tảng kỷ luật, kỷ cương và liêm chính, sẽ đảm bảo hiệu lực, hiệu quả của bộ máy nhà nước. Nền công vụ này đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bằng cách tạo lập môi trường thể chế thuận lợi, giảm gánh nặng thủ tục hành chính, và chủ động thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Quan trọng hơn, nền công vụ ưu tú là nhân tố then chốt trong việc xây dựng niềm tin và sự đồng thuận xã hội. Khi cán bộ, công chức thực thi nhiệm vụ với tinh thần liêm chính, tận tụy, công bằng và minh bạch, người dân sẽ cảm nhận rõ ràng lợi ích và sự quan tâm của Nhà nước, củng cố niềm tin xã hội.
Điều này còn giúp bảo đảm công bằng, pháp quyền, ngăn chặn tham nhũng, lạm quyền và nâng cao vị thế, uy tín quốc gia trên trường quốc tế. Đầu tư vào con người (năng lực, đạo đức, kỹ năng), vào thể chế (minh bạch, trách nhiệm giải trình) và vào công nghệ (số hóa, dữ liệu mở) sẽ tạo ra tác động lan tỏa mạnh mẽ lên chất lượng quản trị quốc gia, góp phần nâng tầm nền quản trị quốc gia của Việt Nam trong kỷ nguyên phát triển mới.
