Theo Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến, tiêm chủng là gây ra miễn dịch chủ động nhân tạo, đưa vào cơ thể lượng kháng nguyên không đủ gây bệnh nhưng có khả năng kích thích cơ thể tạo ra kháng thể. Sau đó, khi có kháng thể, nếu gặp vi rút gây bệnh, cơ thể đã có sẵn miễn dịch chủ động để không thể mắc bệnh.

Khi vào cơ thể, kháng nguyên sinh kháng thể sẽ có phản ứng, nhẹ nhất là sốt. Nếu không có phản ứng đó sẽ khó lòng sinh ra kháng thể chủ động. Với người càng khoẻ mạnh, trẻ bụ bẫm thì phản ứng sốt càng cao, chứng tỏ kháng nguyên sinh kháng thể tốt, còn với trẻ yếu thường không đáp ứng tiêm kháng nguyên vào nên gần như không có phản ứng. 

Do đó, trẻ có biểu hiện sốt, quấy khóc, sưng đau, đỏ... sau tiêm là phản ứng thông thường. Không tiêm chủng, người dân sẽ mắc bệnh và có thể đối mặt nguy cơ tử vong cao, chi phí điều trị bệnh nhiều, trong khi đó, tiêm chủng đảm bảo phòng bệnh tốt, chi phí lại thấp.

Cũng giống như kháng sinh, thuốc, vắc xin cũng có phản ứng không mong muốn. Vấn đề là phải theo dõi, đến sớm cơ sở y tế.

“Chúng ta theo dõi chặt, không hoang mang, không quá căng thẳng nhưng cũng không chủ quan. Tỷ lệ tử vong của trẻ dưới 1 tuổi ở Việt Nam trung bình một ngày có 20 - 30 trẻ tử vong do tất cả mọi nguyên nhân từ sặc sữa, viêm phổi, tử vong không rõ nguyên nhân khi ngủ... có thể trùng hợp ngẫu nhiên ở thời gian tiêm chủng. Nếu theo dõi chặt, phát hiện nguy cơ, đưa đi bệnh viện kịp thời sẽ đảm bảo an toàn cho trẻ”, bà Tiến nhấn mạnh.

Việc vắc xin ComBe Five mới đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng trên diện rộng đầu tháng 1 vừa qua nhận được sự quan tâm của nhiều bậc phụ huynh.

Tính đến đầu tháng 1/2019, đã có hơn 130.000 trẻ được tiêm vắc xin ComBe Five. Theo báo cáo của các địa phương, tỷ lệ trẻ phản ứng sau tiêm ComBe Five là 1,73%. Ngoài ra, cũng ghi nhận một số trường hợp sốt cao, quấy khóc kéo dài với tỷ lệ khoảng 0,05%. Các trường hợp này đều đã ổn định sau khi được cán bộ y tế theo dõi, điều trị.

Về 3 trường hợp tử vong chưa rõ nguyên nhân sau tiêm vắc xin ComBe Five, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, 3 trẻ sau tiêm vắc xin có phản ứng không mạnh như vắc xin Quinvaxem thời gian trước. 3 trẻ này sau tiêm chỉ sốt nhẹ, nằm yên nhưng khi bố mẹ phát hiện đưa đi bệnh viện đã chuyển nặng, tử vong.

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết thêm, nhiều người cho rằng tiêm vắc xin dịch vụ có thành phần ho gà vô bào an toàn hơn nhưng kháng nguyên sinh kháng thể không tốt bằng vắc xin có thành phần toàn tế bào. Nhiều trẻ tiêm vắc xin dịch vụ vẫn có nguy cơ mắc bệnh do kháng nguyên sinh kháng thể thấp hơn.

Hiện Tổ chức Y tế Thế giới đang bàn cãi về hiệu quả vắc xin vô bào và người ta mong muốn quay trở lại dùng vắc xin có thành phần toàn tế bào, nhất là những vùng dịch mạnh.

Ngành Y đã mời các chuyên gia hàng đầu tập trung lại để ra phác đồ chống sốc ban hành Thông tư 51 trước đó, nhưng hiện nay, một số tình huống thực tiễn phát sinh, sắp tới sẽ tiến hành bổ sung trong phác đồ.

Để tránh tối đa nguy cơ trẻ phản ứng nặng, tai biến sau tiêm vắc xin, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết sẽ tập huấn toàn bộ cán bộ nhân viên y tế liên quan, xử lý sốc triệt để theo nghị định ban hành.

Bộ Y tế yêu cầu các cán bộ tỉ mỉ từ những chi tiết nhỏ nhất như tìm hiểu tiền sử sản khoa, tai biến trước đó của trẻ nhỏ, tiền sử bệnh thật, tiền sử dị ứng gia đình. Đồng thời khuyến cáo các bậc cha mẹ cần theo dõi sát sao, đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất nếu có bất thường.

Phương Anh