Thiếu cơ chế, chính sách hỗ trợ quản lý bệnh không lây nhiễm

Cứ 5 người trưởng thành thì 1 người mắc tăng huyết áp

Tại Hội nghị, ông Trương Đình Bắc, Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng một lần nữa nhấn mạnh, các bệnh không lây nhiễm là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong tại Việt Nam. Cứ 10 người chết thì có 7 người chết do các bệnh không lây nhiễm. Năm 2012 Việt Nam có 520 nghìn ca tử vong trong đó tử vong do các bệnh không lây nhiễm chiếm tới 73% (179 nghìn ca); có 43% ca tử vong trước 70 tuổi; gánh nặng bệnh tật do bệnh không lây nhiễm chiếm 66% tổng gánh nặng.

Báo cáo Điều tra quốc gia yếu tố nguy cơ bệnh không lây nhiễm năm 2015 cũng cho thấy: Cứ 5 người trưởng thành thì có một người mắc tăng huyết áp và cứ trong 25 người thì có 1 người bị bệnh đái tháo đường. Tuy nhiên, mới chỉ có 14% số bệnh nhân tăng huyết áp và 29% số bệnh nhân đái tháo đường đang được điều trị, quản lý tại các cơ sở y tế. Một trong những lý do quan trọng của tình trạng này là do còn thiếu các dịch vụ dự phòng, phát hiện và quản lý điều trị tại các trạm y tế xã.

Theo ông Trương Đình Bắc, bệnh tim mạch là bệnh không lây nhiễm phổ biến nhất ở Việt Nam, là “kẻ giết người số 1”, chịu trách nhiệm cho trên 30% số ca tử vong trên toàn quốc. Tăng huyết áp và đái tháo đường là hai nguyên nhân quan trọng của bệnh tim mạch.

Các yếu tố và hành vi nguy cơ mắc bệnh không lây nhiễm gồm: Hút thuốc, sử dụng rượu bia, dinh dưỡng không hợp lý, thiếu vận động thể lực, căng thẳng thường xuyên. Đặc biệt, tiêu thụ quá nhiều muối là yếu tố nguy cơ rất quan trọng đối với tăng huyết áp và đái tháo đường.

Chia sẻ tại Hội nghị, TS Kidong Park, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam cho biết, tiêu thụ nhiều muối là yếu tố nguy cơ rất quan trọng đối với tăng huyết áp. Tại Việt Nam, ước tính tiêu thụ muối trung bình là 9,4g, gần gấp đôi mức khuyến nghị của WHO dưới 5g/người/ngày. Lượng tiêu thụ muối hàng ngày ở nam là 10,5g/ngày; ở nữ là 8,3g/ngày. Điều này dẫn đến bệnh đái tháo đường và tăng huyết áp là 2 nguyên nhân quan trọng của bệnh tim mạch, là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam, chịu trách nhiệm cho 1/3 số ca tử vong ở Việt Nam hằng năm.

"Để giảm ăn muối, WHO sẽ hỗ trợ để xây dựng các khuyến nghị về lượng muối tối đa trong một số thực phẩm chế biến sẵn và tiến hành một chiến dịch truyền thông về giảm muối để nâng cao nhận thức của người dân", TS. Kidong Park nhấn mạnh.

11 tỉnh/thành phố được hỗ trợ điều trị tăng huyết áp, đái tháo đường

Đại diện Cục Y tế dự phòng cho biết thêm, hiện có 56,9% người bị tăng huyết áp và 68,9% người bị đái tháo đường không được phát hiện, kiểm soát, điều trị do thiếu các dịch vụ dự phòng, phát hiện, quản lý bệnh không lây nhiễm tại tuyến xã. Chỉ 12% xã thực hiện quản lý tăng huyết áp, hầu như chưa quản lý đái tháo đường tại xã. Cùng đó là thiếu cơ chế, chính sách về tài chính, bảo hiểm y tế hỗ trợ cho việc quản lý bệnh không lây nhiễm lại trạm y tế xã, tại cộng đồng; trong khi đó, năng lực cán bộ y tế tại tuyến y tế cơ sở còn hạn chế.

Trong giai đoạn tới, nhiệm vụ của y tế dự phòng là tăng cường dự phòng, quản lý điều trị một số bệnh không lây nhiễm tại trạm y tế xã và tại cộng đồng, trước mắt ưu tiên quản lý điều trị tăng huyết áp, đái tháo đường. Theo đó, mục tiêu đến năm 2018, 100% trạm y tế được đào tạo điều trị quản lý tăng huyết áp và đái tháo đường, đến năm 2019, ít nhất 70% trạm y tế điều trị quản lý tăng huyết áp và 40% trạm y tế điều trị quản lý đái tháo đường. Năm 2020 cũng sẽ có ít nhất 40% người trưởng thành từ 40 tuổi được đo huyết áp và đánh giá nguy cơ đái tháo đường.

Để tăng cường cho điều trị, quản lý tăng huyết áp và đái tháo đường tại trạm y tế của Việt Nam, với sự hỗ trợ từ Quỹ Resolve, giai đoạn 2018 - 2019, WHO hỗ trợ cho 11 tỉnh trong việc nâng cao năng lực và tăng cường triển khai các hoạt động quản lý tăng huyết áp và đái tháo đường tại trạm y tế xã lồng ghép với can thiệp giảm muối tại cộng đồng. Thời gian tới sẽ mở rộng hỗ trợ thêm khoảng 10 tỉnh.

11 tỉnh trong đợt 1 sẽ được WHO hỗ trợ kiện toàn hệ thống, thực hiện gói dịch vụ cơ bản (thuốc, vật tư thiết yếu); tập huấn cho giảng viên và giám sát viên tỉnh, huyện; hướng dẫn tổ chức hội thảo tại tỉnh, thành phố...

Phương Anh