Thời gian qua, dư luận xã hội bức xúc vì tình trạng SGK phổ thông do có sẵn phần câu hỏi, bài tập buộc học sinh phải ghi chép hoặc điền vào nên chỉ có thể dùng 1 lần, gây lãng phí 1.000 tỷ đồng mỗi năm.
Vấn đề này đã làm "nóng" phiên làm việc ngày 19/9 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khi Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đã cầm sách Toán lớp 1 để dẫn chứng cho phần phát biểu SGK lãng phí vì có chung phần luyện tập.
Trước đó, vào ngày 12/9, tại phần thảo luận Luật Giáo dục (sửa đổi), nhiều đại biểu Quốc hội cũng cho rằng, việc SGK chỉ được sử dụng một lần là rất lãng phí, tốn kém rất lớn cho xã hội.
Trả lời về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT cho biết: Thực hiện Nghị quyết số 40/2000/QH10 ngày 9/12/2000 của Quốc hội về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông (GDPT), Chính phủ đã giao cho Bộ GD&ĐT xây dựng chương trình, tổ chức biên soạn SGK để thực hiện trên phạm vi cả nước.
SGK biên soạn theo Chương trình GDPT hiện hành được triển khai ở các cơ sở giáo dục từ năm học 2002-2003. Phiên bản SGK hiện nay là phiên bản đã được sử dụng ổn định từ nhiều năm nay.
Khi biên soạn SGK hiện hành, các tác giả đã xây dựng hệ thống bài tập trong SGK theo hướng đa dạng, phong phú về nội dung và hình thức trình bày nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh, đồng thời giúp học sinh làm quen với các dạng bài tập khác nhau trong kiểm tra, đánh giá theo xu thế chung của các nước phát triển.
Mgoài các câu hỏi, bài tập dạng truyền thống (bài tập tự luận), các tác giả có đưa vào SGK các dạng bài tập trắc nghiệm với các hình thức đặc thù như điền khuyết, lựa chọn đúng/sai, cặp đôi (nối kết)…
Thứ trưởng Bộ GD&ĐT lý giải thêm: Do đặc thù của môn học, ngoài các câu hỏi, bài tập dạng truyền thống (bài tập tự luận), đối với một số SGK, nhất là SGK Toán 1, Tiếng Anh, các tác giả có đưa vào các dạng bài tập trắc nghiệm và các dạng bài tập khác với “câu lệnh” ngắn gọn, dễ hiểu và rõ ràng như: Điền/viết vào chỗ chấm hoặc ô trống, lựa chọn đúng/sai, nối, khoanh, vẽ, đánh dấu, tô màu…
SGK Toán có phần bài tập để học sinh điền vào. Ảnh: Internet
"Các SGK Toán 1 xuất bản giai đoạn 1976-1979; sách Toán 2 xuất bản giai đoạn 1980-1989; sách Toán 1 xuất bản giai đoạn 1990-2002, đều có các dạng câu hỏi, bài tập trên" - Thứ trưởng nêu dẫn chứng.
Thứ trưởng cho biết: Nhìn ra thế giới, SGK Toán của các nước tiên tiến cũng đều thiết kế các dạng bài học với hình thức như trên.
Đồng thời khẳng định, tuy không yêu cầu học sinh làm bài hay viết trực tiếp vào SGK mà cần làm vào vở viết hoặc vở bài tập, nhưng nếu giáo viên không hướng dẫn ngay từ đầu năm học và nhắc nhở thường xuyên thì các em sẽ có thói quen viết trực tiếp vào SGK, gây lãng phí như dư luận phản ánh.
Về quan điểm chỉ đạo, Bộ GD&ĐT xác định: SGK cần được sử dụng, bảo quản tốt để có thể sử dụng lại được khi cần thiết, tránh lãng phí cho gia đình học sinh, xã hội.
"Vì vậy, trong sách giáo viên có yêu cầu nhắc nhở học sinh không viết vào sách để SGK có thể sử dụng được nhiều lần" - Thứ trưởng nhấn mạnh.
Để khắc phục tình trạng SGK chỉ sử dụng một lần, gây lãng phí, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT khẳng định, sẽ tiếp tục tăng cường chỉ đạo, yêu cầu các địa phương, các nhà trường hướng dẫn học sinh không nên viết vào sách và giữ gìn, bảo quản sách cẩn thận để có thể sử dụng được lâu dài.
Giáo viên trong quá trình dạy học cần hướng dẫn học sinh làm bài tập, viết kết quả, trả lời câu hỏi vào vở viết, vở bài tập.
Lãnh đạo Bộ GD&ĐT cho biết thêm: Hiện nay, Bộ đang yêu cầu NXB Giáo dục Việt Nam kiểm tra, rà soát đánh giá cụ thể việc in ấn và phát hành SGK để có đề xuất chỉnh sửa thiết kế nhằm hạn chế tối đa việc học sinh ghi vào SGK, gây lãng phí.
Sắp tới, khi tổ chức biên soạn SGK theo Chương trình GDPT mới, Bộ GDĐT sẽ quán triệt với các nhà xuất bản tham gia biên soạn SGK và các Hội đồng thẩm định quốc gia về vấn đề này để khắc phục tình trạng học sinh viết vào SGK, tránh lãng phí như hiện nay.
Hải Hà