“Đặc biệt trong thời điểm dịch COVID-19 diễn ra phức tạp vừa qua, chính sách BHXH càng cho thấy lợi ích, giá trị nhân văn khi tham gia BHXH, BHYT”, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu nhấn mạnh.
Số người tham gia BHXH tự nguyện đạt ấn tượng
BHXH là một chính sách lớn của Đảng và Nhà nước, giữ vai trò trụ cột trong hệ thống an sinh xã hội, nhằm bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết.
Năm 2018, Ban Chấp hành Trung ương khóa XII ban hành Nghị quyết 28 về cải cách chính sách BHXH, trong đó, tiếp tục khẳng định quan điểm: “BHXH là một trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội”; “thực hiện tốt chính sách BHXH là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị”.
Sau 2 năm đưa nghị quyết vào cuộc sống, tính đến hết ngày 31/12/2019, số người tham gia BHXH đạt 15,774 triệu người, chiếm 32,3% so với lực lượng lao động trong độ tuổi lao động, trong đó, số người tham gia BHXH bắt buộc đạt 15,2 triệu người, số người tham gia BHXH tự nguyện đạt gần 574 ngàn người.
Đáng chú ý, số người tham gia BHXH tự nguyện đạt con số ấn tượng. Theo BHXH Việt Nam, năm 2017 (trước thời điểm có Nghị quyết số 28-NQ/TW) số người tham gia BHXH tự nguyện là 224 nghìn người thì đến năm 2019 đã đạt gần 574 nghìn người, tăng 296.700 người, chiếm 1,17% so với lực lượng lao động trong độ tuổi lao động.
“Số người tham gia BHXH tự nguyện tăng mới trong năm 2019 bằng tổng số người tham gia BHXH tự nguyện phát triển được của cả 11 năm trước cộng lại”, BHXH Việt Nam thông tin.
Mới đây, với chủ đề “Chính sách BHXH - điểm tựa an sinh của người lao động và nhân dân”, ngày 23/5, BHXH Việt Nam phối hợp với Bưu điện Việt Nam tổ chức “Lễ ra quân hưởng ứng Tháng Vận động triển khai BHXH toàn dân - Tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện” đồng bộ từ Trung ương đến cấp tỉnh, cấp huyện trên phạm vi toàn quốc.
Chỉ sau 1 ngày ra quân đã vận động được 24.704 người tham gia BHXH tự nguyện. Trong đó, có 17 tỉnh phát triển được trên 500 người tham gia. Song song đó, nhiều địa phương cũng đã phát triển được hàng nghìn người tham gia BHYT hộ gia đình.
Khẳng định chính sách ưu việt
Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu khẳng định, thực tiễn cho thấy, chính sách BHXH tự nguyện là một chính sách ưu việt của Nhà nước ta.
Chỉ cần là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên (không giới hạn trần tuổi) đều được tham gia BHXH tự nguyện. Phương thức đóng thì đa dạng, linh hoạt, người dân có thể đóng 12 tháng một lần, đóng một lần cho nhiều năm về sau (tối đa 5 năm); đóng một lần cho những năm còn thiếu…
Quy định mức thu nhập làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện phù hợp, thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn (hiện nay là 700.000 đồng/tháng).
Đặc biệt, từ ngày 1/1/2018, người tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn.
    |
 |
| Lễ ra quân tập trung vào các nội dung truyền thông về vị trí, vai trò, ý nghĩa nhân văn của chính sách BHXH, đặc biệt nhấn mạnh về quyền và lợi ích khi tham gia BHXH tự nguyện. Ảnh: CTV |
Trong khi, tham gia BHXH tự nguyện người dân, người lao động được hưởng lương hưu hàng tháng, được cấp thẻ BHYT miễn phí để chăm sóc sức khỏe, thân nhân được hưởng chế độ tử tuất.
Tuy nhiên, sau 2 năm thực hiện Nghị quyết 28 cho thấy, mức hỗ trợ của Nhà nước cho người tham gia BHXH tự nguyện còn thấp khi người thuộc hộ nghèo được hỗ trợ 30% mức đóng, tương ứng 46.200 đồng/tháng; hộ cận nghèo được hỗ trợ 25%, tương ứng 38.500 đồng/tháng; các đối tượng còn lại được hỗ trợ 10%, tương ứng 15.400 đồng/tháng.
Sự quan tâm vào cuộc của một số chính quyền các cấp, các ngành và BHXH tại một số địa phương trong thực hiện chính sách BHXH nói chung, BHXH tự nguyện nói riêng còn chưa quyết liệt. Hầu hết chưa có địa phương nào bố trí nguồn ngân sách địa phương hỗ trợ thêm mức đóng ngoài mức quy định của Nhà nước cho người tham gia BHXH tự nguyện.
Thu nhập của nhiều người dân, người lao động khu vực phi chính thức còn thấp, bấp bênh. Bên cạnh đó, vẫn còn nhiều người dân chưa thay đổi nhận thức đóng góp, tích lũy chăm lo cho cuộc sống lâu dài, nên còn thiếu quan tâm, chưa tích cực tham gia BHXH tự nguyện.
Sẽ điều chỉnh tăng và linh hoạt hơn sự hỗ trợ của Nhà nước
Theo ông Trần Đình Liệu, chính sách này sẽ không có hiệu quả, nếu không có quyết tâm chính trị cao, không có giải pháp phù hợp. Nhất là, công tác tuyên truyền về chính sách không tốt, không đến được với người dân.
Vì vậy, với mục tiêu tạo hiệu ứng lan tỏa, có tác động lâu dài để khuyến khích, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện, thời gian tới, BHXH Việt Nam tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh tuyên truyền với nhiều hình thức đa dạng, phong phú.
Cùng với đó, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền quy định điều chỉnh tăng và linh hoạt hơn về sự hỗ trợ của Nhà nước cho người tham gia BHXH tự nguyện nhất là đối tượng người nông dân, người lao động phi chính thức không thuộc người thuộc hộ gia đình nghèo, cận nghèo để tăng mức độ hấp dẫn, khuyến khích tăng số người tham gia BHXH tự nguyện.
Quy định điều kiện về tuổi để được hưởng lương hưu giữa nam và nữ cho phù hợp để khuyến khích người nông dân, người lao động khu vực phi chính thức là nam giới tham gia BHXH tự nguyện…
Với cơ quan BHXH sẽ tiếp tục nâng cao vai trò, trách nhiệm trong việc lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện; kịp thời khen thưởng đối với tập thể và cá nhân thực hiện tốt, hiệu quả; tăng cường đào tạo, bồi dưỡng về chính sách, pháp luật, kỹ năng đối với đại lý thu.
Ngành BHXH cũng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, hỗ trợ nghiệp vụ, cải cách thủ tục hành chính và thực hiện có hiệu quả về giao dịch hồ sơ điện tử, thực hiện dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 trên tất cả các lĩnh vực BHXH trong đó có công tác thu BHXH.
Cùng với đó, thường xuyên kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ đối với tổ chức, bộ máy làm công tác thu, đại lý thu chấn chỉnh kịp thời sai phạm, nhũng nhiễu làm hạn chế kết quả thực hiện nhiệm vụ công tác phát triển đối tượng.
Trần Trung