Hơn 20 năm trước, Đà Nẵng là TP trực thuộc tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng (cũ), với không gian chật chội, cơ sở hạ tầng lạc hậu, nghèo nàn, vây quanh là những làng quê nghèo khó, những làng chài xơ xác bên sông Hàn, Cẩm Lệ...

Muốn phát triển nhanh và bền vững, Đà Nẵng tập trung cho công cuộc mở rộng và chỉnh trang đô thị. Từ quy mô đô thị khoảng hơn 5 ngàn ha vào năm 1997, đến nay đô thị Đà Nẵng được mở rộng tới hơn 20 ngàn ha...

Đổi lại, TP đã thực hiện giải tỏa mặt bằng, đền bù giải tỏa và tái định cư cho khoảng 130 ngàn hộ dân đến nơi ở mới, trong đó không riêng gì khu vực Cồn Dầu và cả phường Hòa Xuân là một ví dụ điển hình.

Bây giờ, đến Hòa Xuân tận mắt chứng kiến sự đổi thay kỳ diệu về hệ thống cơ sở hạ tầng, đường phố thênh thang, khu dân cư hiện tại, khu  đô thị sinh thái... Đó chính là thành tựu biểu hiện sự đồng thuận lòng dân với chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước…

Cách đây 10 năm, khi công cuộc giải tỏa, di dời và tái định cư ở Hòa Xuân được lãnh đạo TP chủ trương và đông đảo người dân tích cực hưởng ứng, nhưng cũng còn một số người chưa hiểu nên có những hành vi thái quá; thậm chí có lúc “đối kháng” với chính quyền, nhất là ở khu vực Cồn Dầu.

Theo Chủ tịch UBND quận Cẩm Lệ Lê Văn Sơn, địa bàn phường Hòa Xuân có 11 dự án (DA) với tổng quy hoạch 1,1 ngàn ha và gần 5,2 ngàn hộ dân, 1 nhà thờ Thiên chúa giáo, 2 chùa Phật giáo, 7 đình làng, 87 nhà thờ tộc họ, gần 17 ngàn ngôi mộ với 6 nghĩa địa, nghĩa trang. 

Khánh thành đình làng Lỗ Giáng mới ở Hòa Xuân. Ảnh: NP

 

Riêng DA khu đô thị sinh thái Hòa Xuân được UBND TP phê duyệt tổng mặt bằng quy hoạch chi tiết với quy mô hơn 437ha. Năm 2008, UBND TP phê duyệt phương án bồi thường thiệt hại, hỗ trợ và tái định cư đối với các hộ dân nằm trong khu vực DA thuộc diện thu hồi đất đều được bố trí đất ở tại khu E và F Khu dân cư Nam cầu Cẩm Lệ. Đến nay, đã có 6.486 hồ sơ bàn giao mặt bằng, đạt 97,6%. Riêng khu vực Cồn Dầu có 2.043 hồ sơ, đã bàn giao mặt bằng 1.885 hồ sơ. Hầu hết số hộ bàn giao mặt bằng đã làm nhà khang trang, ổn định ở nơi mới. Đây là 2 khu dân cư có điều kiện vị trí thuận lợi và hạ tầng kỹ thuật khá tốt so với các khu còn lại trên địa bàn phường.

Còn hơn 100 hồ sơ chưa bàn giao mặt bằng đất ở và đất nông nghiệp... Đặc biệt, có 12 hồ sơ nhà đất có thái độ chống đối quyết liệt, đi khiếu nại nhiều lần ở tận Hà Nội...

Thời gian qua, lãnh đạo TP và quận Cẩm Lệ đã hàng chục lần trực tiếp đối thoại, tuyên truyền, vận động nhưng họ vẫn không hợp tác và thiếu thiện chí, cố tình không chấp hành bàn giao mặt bằng. Ngược lại, còn nhiều lần tập trung khiếu kiện đông người, vượt cấp đến các cơ quan Trung ương. Và mặc dù ở mỗi cấp giải thích, trả lời thỏa đáng theo quy định của pháp luật, nhưng số ít hộ dân này cố tình không hiểu, không chấp nhận mà vẫn đi khiếu kiện dai dẳng...

Liên quan đến khiếu nại về thu hồi đất của các hộ dân, năm 2014, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã thẩm tra, xác minh và báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, việc thực hiện DA khu đô thị sinh thái Hòa Xuân là phù hợp với quy hoạch sử dụng đất được phê duyệt, việc thu hồi đất là đúng quy định. Yêu cầu của các hộ dân phải bố trí tái định cư ngay tại chỗ là không có cơ sở. Việc UBND quận Cẩm Lệ tổ chức cưỡng chế đối với người bị thu hồi đất không chịu bàn giao đất là đúng pháp luật...

Bộ TN&MT đã có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ, rồi Thanh tra Chính phủ cũng vào cuộc xác minh đã thống nhất với nội dung giải quyết của UBND TP đối với khiếu nại của các hộ liên quan đến thu hồi đất, giao đất để thực hiện DA và yêu cầu bố trí tái định cư tại chỗ. 

Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc lúc bấy giờ (nay là Thủ tướng) đã đồng ý tại Công văn số 2618 ngày 16/4/2015. Như vậy, nội dung khiếu nại của các hộ dân đã được lãnh đạo Chính phủ có ý kiến không chấp nhận. 

Tuy nhiên, để tạo điều kiện cho hộ giải tỏa được ở gần khu vực nhà thờ Cồn Dầu, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình đã chỉ đạo rà soát lại việc bồi thường, hỗ trợ, thực hiện hoán đổi mỗi hộ 1 lô đất tại khu tái định cư mà TP đã bố trí (khu E và E mở rộng) về khu vực gần nhà thờ Cồn Dầu.

Hệ thống cơ sở hạ tầng ở Hòa Xuân được đầu tư phát triển đồng bộ. Ảnh: NP

 

Chúng tôi tìm đến tổ 68A Hòa Xuân, ông Nguyễn T. vui vẻ kể về bước ngoặt đổi thay cuộc sống của gia đình mình. 

Trước đây, gia đình ở thôn Cồn Dầu làm lụng quá vất vả, lam lũ, lại thu nhập bấp bênh nên không có tích lũy gì. Sau giải tỏa nhà đất, ông được bố trí 3 lô đất ở, một lô chia đều cho các anh chị em, một lô xây nhà 2 tầng để ở và lô còn lại xây nhà cho thuê trọ. 

Ông cho biết, đến nơi ở mới, nhà cửa khang trang, đường sá đi lại thuận tiện, sinh hoạt tốt hơn trước rất nhiều; nhất là mùa mưa bão, không còn lo cảnh chạy nước lụt ở vùng trũng thấp như trước nữa.

Chị Nguyễn Thị A. thường xuyên đau ốm triền miên, sau giải tỏa, gia đình được bố trí đất làm nhà ở tại con đường mới mở sầm uất dân cư. Chị dành vốn mở tiệm tạp hóa, không chỉ tận dụng thời gian và công sức buôn bán kiếm thêm thu nhập khấm khá cho gia đình. Chị A. nói: “Trước đây nhà cửa chật chội, ướt ẩm, nay Nhà nước tôn nền lên cao để làm nhà rất thoáng mát, sạch đẹp; riêng giá đất trước đây mỗi lô chỉ từ 300 - 400 triệu đồng nay có giá trên 2 tỷ đồng...”.

Còn theo một cán bộ lãnh đạo phường Hòa Xuân, cuộc sống của người dân Hòa Xuân đã đổi thay rõ nét, được giao đất làm nhà ở vững chắc, hiện đại, điều kiện sinh hoạt tốt hơn rất nhiều so với nơi ở cũ... Đó là cái được của mấy ngàn hộ dân nơi đây.

Tiếc rằng, trong đa số người dân Hòa Xuân đã thấy được lợi ích của bản thân và gia đình, lớn hơn là lợi ích chung, tích cực thực hiện chủ trương đúng đắn của TP, thì còn một số ít hộ dân vẫn chưa nhận ra hoặc cố tình không thấy những kết quả tích cực ấy...

Ông Lê Văn Sơn, Chủ tịch UBND quận Cẩm Lệ cho rằng, so với cư dân tại các khu vực khác thì giáo dân ở Cồn Dầu đã được chính quyền quan tâm, ưu ái nhiều hơn. Cứ tưởng thiện chí ấy của TP sẽ nhận lại sự đồng thuận của tất cả người dân Cồn Dầu, nhưng có một số ít hộ dân vẫn cố tình bác bỏ, dù lãnh đạo cấp cao của TP đã dành hàng chục lần tiếp xúc, đối thoại với người dân.

Vì vậy, không còn cách nào nữa, chính quyền phải thực thi nhiệm vụ theo đúng quy định của pháp luật để các DA được triển khai nhanh chóng và thuận lợi.

Nắng ấm dần lên sau những ngày mưa lũ triền miên. Hòa Xuân đang khoát áo mới tiến vào năm mới với nhiều triển vọng tốt lành hơn.

Nguyên Phê