Theo quy định tại Khoản 2, Khoản 3, Điều 12 Luật BHYT sửa đổi, bổ sung năm 2014, có 17 trường hợp được cấp thẻ BHYT miễn phí, trong số đó, có đối tượng là người dân tộc thiểu số đang sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn.
Tuy nhiên, hiện nay tại xã Phước Hữu đang xảy ra một thực trạng, người dân muốn lấy thẻ BHYT phải đóng 200.000 đồng tiền nợ phí.
Không đóng tiền thì không có thẻ BHYT
Ngày 21/5, chúng tôi đã có mặt tại xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước để ghi nhận thực tế. Tại thôn Tân Đức, chúng tôi được nhiều người dân phản ánh, thời gian qua muốn lấy được thẻ BHYT, người dân phải đóng các khoản phí như: Môi trường, quỹ vì người nghèo, quỹ đền ơn đáp nghĩa, bê tông, điện thắp sáng… Nếu ai không đóng thì sẽ không cho lấy BHYT. Thậm chí, những hộ nghèo hay cận nghèo cũng bắt buộc phải đóng.
Chia sẻ về vấn đề này, chị Hán Thị Saly, ngụ thôn Tân Đức, xã Phước Hữu cho biết: “Nhà tôi lâu nay mua BHYT tự nguyện cho ba tôi, mỗi khi đi khám bệnh bằng thẻ bảo hiểm này vẫn bình thường. Nhưng, ngày 14/5, tôi chở ba đến trạm y tế xã Phước Hữu để khám bệnh cao huyết áp thì nhân viên y tế ở đây từ chối khám với lý do là gia đình tôi thuộc diện người đồng bào Chăm có thẻ bảo hiểm riêng do Nhà nước cấp (còn gọi là thẻ DT). Nghe nhân viên y tế nói vậy, tôi có lên xã để xin nhận thẻ BHYT dành cho đồng bào Chăm, khi đến đây xã từ chối không cho nhận và bảo tôi phải đóng 200 ngàn đồng rồi mới được lấy thẻ”.
Em Hán Thị Hồng Hạnh, 20 tuổi (con ruột của anh Hán Hoàng Kim Huy, ngụ thôn Tân Đức) đang là sinh viên Trường Cao đẳng Sư phạm Ninh Thuận. Tuần qua, em Hạnh bị bệnh, nên xin phép nhà trường về nhà lấy thẻ BHYT để đi khám. Khi về đến nhà mới hay, do gia đình chưa đóng số tiền 200.000 đồng, cho nên chưa được cấp phát thẻ BHYT. Không có thẻ, em Hạnh không thể đến trung tâm y tế hay bệnh viện để khám.
Các khoản thu mà địa phương đưa ra. Ảnh: Khoa Lê
Trường hợp cụ bà Sử Thị Thủy, 76 tuổi, ngụ thôn Thành Đức càng đau xót hơn, cụ Thủy sống một mình, được UBND xã Phước Hữu đưa vào danh sách hộ cận nghèo của thôn. Khi cán bộ thôn đến nhà phát thẻ BHYT, buộc cụ phải đóng 200.000 đồng tiền gọi là “nợ phí”. Cụ Thủy kể: “Cách đây mấy ngày, chị Đăng làm ở Hội Phụ nữ thôn đem thẻ BHYT đến nhà tôi và bảo tôi đóng xong “nợ phí” mới được nhận thẻ. Tôi bảo, giờ sống một mình làm gì có đủ 200 nghìn để đóng. Nghe vậy, chị Đăng bảo tôi đóng 100 nghìn đồng cũng được. Tôi cho biết, giờ chưa đủ tiền, chị Đăng bỏ đi luôn. Tôi mắc nhiều bệnh, như: Bệnh tim, đau khớp, bao tử,… chỉ mong sớm nhận được thẻ BHYT để đi khám rồi nhận thuốc về uống, nhưng không biết đến khi nào mới đóng được tiền để nhận”.
Đến thời điểm hiện nay, địa phương này đã cấp phát được 5.464 thẻ/8.394 thẻ ở 4 thôn là Hữu Đức, Tân Đức, Thành Đức và Hậu Sanh, còn lại 2.930 thẻ. Riêng thôn Tân Đức có 3.232 khẩu, hiện thôn đã nhận và phát được 2.380 thẻ BHYT.
Sẽ ngừng thu nợ phí của người dân
Theo các phiếu thu do xã, thôn phát hành, gồm các phí như: Phí môi trường 12.000 đồng/hộ/tháng; đóng góp làm đường bê tông là 25.000 đồng/hộ/năm; điện thắp sáng đường quê là 20.000 đồng/hộ/năm. Hai khoản đóng góp tự nguyện là Quỹ vì người nghèo, 15.000 đồng/hộ/năm và Quỹ đền ơn đáp nghĩa, 20.000 đồng/hộ/năm cũng được thu vào diện “nợ phí”. Tuy nhiên, cộng tất cả các khoản “nợ phí” nói trên chỉ có 92.000 đồng. Người dân đặt câu hỏi, số tiền thừa còn lại ai quản lý?
Điều đáng nói là nhiều phiếu thu tiền mà địa phương đưa cho các hộ dân khi thu “nợ phí” thể hiện nội dung qua loa, như: “hộ dân đóng góp các khoản”; “các khoản dân đóng góp”, trên phiếu thu không đóng dấu mộc đỏ; một số phiếu thu có chữ ký người lập phiếu thu nhưng lại không ghi rõ họ tên…
Phiếu thu mà địa phương đưa cho người dân không có dấu đỏ, chỉ có chữ ký không ghi rõ họ tên. Ảnh: Khoa Lê
Chiều cùng ngày, chúng tôi cũng đã có buổi làm việc với ông Huỳnh Kiều Minh, Chủ tịch UBND xã. Ông Minh thừa nhận, xã Phước Hữu có xảy ra tình trạng thu tiền phí 200.000 đồng rồi mới đưa thẻ BHYT. Sự việc xảy ra chủ yếu ở thôn Tân Đức. “Về vấn đề thu tiền này ở xã không chỉ đạo mà do thôn tự thu. Sau khi nhận quyết định về việc cấp thẻ BHYT miễn phí cho đồng bào người Chăm thì xã cũng đã chuyển tất cả các thẻ này xuống 7 thôn để các thôn quản lý và cấp cho người dân”, ông Minh nói.
Ngoài ra, ông Minh cũng chia sẻ, hiện nay việc thu các khoản phí như: Bê tông, môi trường… ở các thôn gặp rất nhiều khó khăn, nhiều hộ không chịu đóng tiền nên các thôn phải dùng cách thu phí trước rồi mới đưa thẻ để cân đối nguồn thu cho địa phương.
“Do thôn không thông báo trên loa, hay tổ chức họp để triển khai đã làm cho người dân hiểu nhầm việc muốn nhận thẻ BHYT miễn phí phải đóng tiền, dẫn đến bức xúc. Hiện, xã đã chỉ đạo thôn Tân Đức dừng ngay việc thu tiền và cấp phát đầy đủ thẻ BHYT cho người dân. Sắp tới, xã sẽ mời các hộ dân mà thôn đã thu tiền lên trụ sở để làm việc. Nếu người dân không đồng ý thì sẽ trả tiền lại và cử cán bộ chuyên trách xuống từng hộ để thu các khoản phí mà địa phương đã quy định và người dân đã thỏa thuận trong quá trình triển khai xây dựng nông thôn mới”, ông Huỳnh Kiều Minh nhấn mạnh.
Liên quan đến vấn đề này, Chủ tịch UBND huyện Ninh Phước Nguyễn Đô cho biết, huyện đã có chỉ đạo chấm dứt ngay, triển khai thực hiện cái nào ra cái đó, để không làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân khi được thụ hưởng chính sách quan tâm, hỗ trợ của Đảng, Nhà nước. Đồng thời, huyện sẽ làm rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân liên quan để xử lý.
Báo Thanh tra sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc này.
Khoa Lê