Về cảm quan, quần chúng nhân dân thừa nhận: Năm nay “xe pháo” từ các địa phương, từ các ban ngành không kéo về ùn ùn xếp hàng cả phố dài để đến lượt được vào “cửa quan” chúc Tết. Do vậy, Văn phòng Chính phủ đánh giá các tỉnh về Hà Nội chúc Tết giảm 70% là con số rất đáng tin cậy. Đó là dấu hiệu vui, là kết quả đáng được ghi nhận của việc chấp hành cấm tặng quà, nhận quà không đúng quy định trong dịp Tết Nguyên đán mà Thanh tra Chính phủ và Văn phòng Chính phủ đề ra.

Có người dân vừa nghiêm túc, vừa hài hước chia sẻ: Biếu và nhận quà Tết là chuyện của “10 năm đã qua”. Tháng 8/2016, tại Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Luật Phòng, chống tham nhũng của Thanh tra Chính phủ đã nêu, gần 900 cán bộ công chức nộp lại quà tặng với tổng giá trị 3,3 tỷ đồng; 10 trường hợp vi phạm được phát hiện và xử lý… Nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng Lô Ích Giang công khai cá nhân, tập thể biếu và tặng ông hơn 1 tỷ VNĐ, 77.000 USD và 2 cây vàng trong khoảng thời gian từ 2006 - 2008. Số tài sản này được UBND tỉnh Cao Bằng tiếp nhận và chi cho công tác xã hội. Không riêng gì người dân Cao Bằng mà nhân dân trong cả nước xem ông Lô Ích Giang là một người hùng. Đó là câu chuyện của 10 năm trước. Từ thời điểm đó đến nay, chưa có vị cán bộ nào công khai khoản quà tặng, quà biếu và danh tính. Phải chăng, xã hội ta đã hết những trường hợp tặng quà và nhận quà với những món có giá trị lớn?

Thực tế, Tết Nguyên đán chỉ là một thời điểm trong 365 ngày của một năm. Việc hối lộ để chạy chức, chạy quyền, chạy dự án, xin việc… lại diễn ra nhiều ngày, nhiều tháng trong năm. Việc tặng quà, biếu quà vào dịp Tết Nguyên đán chỉ là sự thể hiện biết ơn đối tác đã giúp đỡ mình trong công việc được ẩn mình trong lớp vỏ văn hóa Tết truyền thống. Thông thường, các vụ việc “giúp đỡ”, “ăn chia”, “dàn xếp”, “bổ nhiệm”… đều được giải quyết chóng vánh sau khi công việc kết thúc, hoặc thậm chí đã đưa từ trước. Do vậy, biếu tặng quà Tết chỉ là bề nổi của tảng băng chìm hối lộ, tham nhũng mà thôi. Một Chính phủ liêm chính khi mỗi cán bộ của Nhà nước liêm chính cả trong 365 ngày của một năm và trong suốt thời gian mình công tác. Lúc đó giá trị liêm chính mới đúng thực chất của khái niệm.

Về mặt quản lý Nhà nước, các chỉ thị được đưa ra trước Tết đã được các cá nhân, đơn vị, bộ, ngành địa phương thực hiện tương đối nghiêm túc. Nhưng với kết quả chưa hề có vi phạm thì rõ ràng nhân dân cả nước chưa thể yên tâm bởi đâu đó vẫn có nhiều kẻ “ngậm cười” khi họ chưa bị lộ. Quy định của Thanh tra Chính phủ và Văn phòng Chính phủ chỉ giới hạn trong khoảng thời gian Tết Nguyên đán, như vậy vẫn chưa triệt để. Chính vì lẽ đó mà Cục Chống tham nhũng của Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Tổng Thanh tra thành lập một bộ phận chuyên tiếp nhận các nguồn tin về việc tặng quà, nhận quà tặng sai quy định và các hành vi có dấu hiệu vi phạm các quy định pháp luật về phòng, chống tham nhũng nhằm tăng cường phát hiện, xử lý cũng như xem xét trách nhiệm của người đứng đầu.

Thiết nghĩ, để nhân tin về kết quả phòng ngừa, ngăn chặn, chống và xử lý tham nhũng, Chính phủ cần tập trung đánh giá các giải pháp phòng, chống tham nhũng hiện hành để điều chỉnh hợp lý, có được những giải pháp hữu hiệu tức thì thì mới có kết quả khách quan, minh bạch và thuyết phục.

Thế Lữ