Táo lên Thiên đình báo cáo công chuyện hạ giới: Hay có, dở có, công trạng cũng có, cầu cho nhân gian năm mới thắng lợi mới, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu…

Mong muốn của dân gian gửi gắm qua sự tích này là diệt trừ cái ác, bảo vệ cái tốt, điều thiện… để “rồi cuối cùng cũng sẽ gặp điều hay” (Nguyễn Đình Thi). Cho nên, tiếng cười dân gian phải là sảng khoái.

Táo quân của Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) ra đời chưa lâu, nhưng đã nhận được sự mến mộ của đông đảo người xem. Vì thế, chương trình đã có những sự đầu tư lớn, có ý nghĩa phục vụ và nhân rộng, quảng bá. Mỗi năm đều có những nội dung sắc sảo với chủ đề xuyên suốt là phát huy mặt tốt, ưu điểm, hạn chế mặt xấu, tiêu cực trong đời sống xã hội. Tiếng cười phải thức tỉnh, phải đấu tranh đến cùng, phải có sức lan tỏa rộng rãi đến mọi tầng lớp nhân dân…

Các tệ nạn điển hình ở chốn quan trường, bộ, ngành, phường, xã, cơ quan, đơn vị… đều được phanh phui, “chọc ngoáy” cho đến bật ra tiếng cười… mới thôi! Nếu có thời gian xem lại chương trình Táo quân của mấy năm trước, chúng ta sẽ thấy được toàn cảnh những tâm huyết, công phu dàn dựng, với nhiều nội dung sâu sắc, nhiều vẻ, nhiều cung bậc của tiếng cười. Mỗi năm, sự linh ứng cùng các sự kiện giật gân có, đau lòng có, thiếu trách nhiệm cũng nhiều…

Suy cho cùng, đó là sáng tạo của dân gian, đời sống xã hội, trước khi rơi vào “tầm ngắm” của nghệ sĩ! Hiện nay, nhiều rạp, nhiều cơ quan đơn vị nghệ thuật chuyên và không chuyên cũng đã tập trung dàn dựng chương trình hài “kiểu này”. Đó là điều đáng mừng cho sự nhanh nhạy và sự thẩm thấu nghệ thuật khi gắn vào đời sống để tạo nên sức sống bền lâu!

Cùng với sự bắt nhịp của thời cuộc nói chung, năm nay Táo quân của VTV có sự tinh nhạy hơn khi sử dụng “Ngọc Hoàng giả”. Thực ra, chi tiết này dân gian và sách vở truyền thống đã dùng từ ngàn năm nay. Trong “Tây Du ký” đã có một chương viết về yêu tinh đóng giả Quan Âm Bồ Tát để lừa thầy trò Đường Tăng… Suy cho cùng, sức sáng tạo của dân gian và người nghệ sĩ là phong phú và vô bờ bến. 

Trong xã hội ngày nay, có người dân bức xúc nói rằng: “Nếu cho họ làm chủ tịch huyện, 3 ngày là giải quyết xong khiếu tố tồn đọng”! Nhưng, họ không hiểu rằng: Với cơ chế xin cho, tùy tiện, không dám chịu trách nhiệm, còn nhiều tiêu cực hiện nay; nếu làm mạnh, có khi cũng không được sự đồng thuận, ủng hộ của dân, hoặc cấp trên! Việc đứng vững múa tròn, không sợ chết đứng trong khi có sự lũng loạn của nhóm lợi ích, tham nhũng đang cao… thật không tưởng!

Càng ngày, người dân và cán bộ trung thực càng thấy rõ: Thanh tra Nhà nước muốn làm, muốn diệt trừ tham nhũng cũng thật khó. Việc người cán bộ thanh tra phải trong sáng như gương, cũng giống như thầy giáo phải là tấm gương và thầy thuốc phải như mẹ hiền cũng cần phải có nhiều yếu tố thật sự hỗ trợ. Trong cơ chế thị trường này, có khi, nhiều thầy giáo, cán bộ thanh tra, cán bộ y tế… ngày càng nghèo, càng khổ. Ở cơ quan họ, nhiều cán bộ đang bị nợ lương, nói gì tiền thưởng Tết! Nghe thật đau lòng! Táo quân làm sao báo cáo hết với Ngọc Hoàng, trong khi ông ta… đang ốm? 

Việc mua nhà thu nhập thấp cũng vậy. “Gói cứu trợ” cứ lơ lửng hoài, vì làm sao đáp ứng nổi nhu cầu, trong khi ngân hàng cũng phải lo thu nợ? Việc con vua rồi lại làm vua, việc thừa thầy thiếu thợ, việc sản phẩm nông nghiệp ế thừa vì không sạch, vì nhiều, vì thiếu nhà máy chế biến, việc dân mất ruộng vì nạn dự án bỏ hoang, bất động sản chết chìm, việc nhà trường bệnh viện, tòa án… chưa được như ý, tiêu cực nhũng nhiễu tràn lan… thưởng phạt chưa công minh… cứ như là việc của muôn đời. Nó sẽ còn tồn tại với nhân gian, với Táo quân. Đó là sức mạnh trường tồn, sự đấu tranh bằng tiếng cười sảng khoái của quảng đại nhân dân hắt bóng lên truyền hình và các nhà hát nghệ thuật khác.