Vẫn còn nhiều công trình xây dựng không phép, sai phép buộc phải tháo dỡ. Ảnh: Trần Quý

Về Nghị định số 64/2012/NĐ-CP, đại diện Sở Xây dựng các tỉnh, TP đều kiến nghị cần được hướng dẫn cụ thể về điều kiện để cấp giấy phép xây dựng (GPXD) là phải phù hợp quy hoạch chi tiết xây dựng, quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị, thiết kế đô thị (đối với khu vực trong đô thị) được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ban hành và quy hoạch điểm dân cư nông thôn (quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới) được UBND cấp huyện phê duyệt (đối với khu vực nông thôn).

Trên địa bàn một số tỉnh, TP hầu hết các đồ án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 được duyệt thuộc dự án đầu tư xây dựng công trình do chủ đầu tư lập; các quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị, thiết kế đô thị chưa hoàn chỉnh cơ sở pháp lý và chưa có quy hoạch điểm dân cư nông thôn hay quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới được duyệt. Như vậy, để đủ các yếu tố cấp phép xây dựng không còn cách nào khác là phải chờ quy hoạch.

Trên cơ sở thực tế, Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh kiến nghị, đối với dạng nhà liên kề trong đô thị, cho phép TP được tiếp tục áp dụng Quyết định số 135/2007/QĐ-UBND ngày 8/12/2007 và Quyết định số 45/2009/QĐ-UBND ngày 3/7/2009 của UBND TP để cấp GPXD.

Đối với các công trình còn lại thuộc khu vực chưa có quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 được duyệt, cho phép các địa phương căn cứ giấy phép quy hoạch, chứng chỉ quy hoạch và các thông tin về chỉ tiêu kiến trúc quy hoạch do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp để cấp GPXD.
 
Theo Nghị định 64/2012/NĐ-CP thì không cấp phép xây dựng (kể cả cấp GPXD tạm), không được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng đất do không phù hợp quy hoạch xây dựng, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đối với đất nông nghiệp xen cài trong khu dân cư. Điều này sẽ ảnh hưởng lớn đến nhu cầu sửa chữa, cải tạo và xây dựng của người dân, gây lãng phí trong việc sử dụng đất.

Để giải quyết bất cập này, nhiều ý kiến đề xuất cho cấp GPXD tạm công trình, nhà ở để khai thác, sử dụng trong thời gian chưa thực hiện quy hoạch xây dựng nhằm góp phần cải tạo, chỉnh trang môi trường đô thị; đáp ứng nhu cầu sửa chữa, cải tạo và xây dựng của người dân trong khu vực. 

Cũng có ý kiến đề nghị Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu đưa nội dung trên vào Thông tư hướng dẫn và quy định cụ thể các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất được xem xét cấp GPXD theo quy định tại khoản 2 Điều 25 Nghị định số 64/2012/NĐ-CP của Chính phủ.

Theo Thông tư 03/2011/TT-BXD thì các công trình công cộng tập trung đông người (như nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường phổ thông, trạm y tế... có quy mô từ 4 tầng trở lên hoặc có diện tích sàn cho một hạng mục từ 500m² trở lên) thì bắt buộc phải kiểm tra chứng nhận an toàn chịu lực trước khi đưa vào sử dụng. Tuy nhiên trên thực tế, các loại công trình này phần lớn đều có quy mô nhỏ hơn (từ 2 - 3 tầng và diện tích sàn cho một hạng mục nhỏ hơn 500m²), không thuộc diện bắt buộc phải chứng nhận an toàn chịu lực. Do đó, không kiểm soát được chất lượng thiết kế, thi công và khả năng chịu lực của công trình khi đưa vào sử dụng. Vì vậy, cần được điều chỉnh lại cho phù hợp với thực tế.

Một số địa phương thì kiến nghị Chính phủ, Bộ Nội vụ, Bộ Xây dựng xem xét tăng cường lực lượng làm công tác quản lý xây dựng cấp huyện (phòng công thương, phòng quản lý đô thị), cấp xã (cán bộ địa chính, xây dựng xã), bảo đảm đáp ứng nhiệm vụ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, thực hiện chương trình nông thôn mới, xây dựng và phát triển đô thị… tại các địa phương trong điều kiện thực hiện phân cấp quản lý đầu tư xây dựng sâu rộng và mạnh mẽ hiện nay.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng cần tham mưu hệ thống hóa pháp luật về đầu tư xây dựng cơ bản, hình thành hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, minh bạch, dễ áp dụng, tiện kiểm tra và giám sát để điều chỉnh trực tiếp những vấn đề liên quan đến đầu tư xây dựng cơ bản; cần khớp nối các văn bản quy phạm pháp luật để tạo sự thống nhất, hạn chế đến mức tối đa những mâu thuẫn, chồng chéo…

Trần Quý