Để có mặt bằng thi công các dự án thường không phải là chuyện dễ dàng tại TP. Hồ Chí Minh

Điểm lại tình hình thực hiện các công trình trọng điểm thời gian qua  của ngành này, dễ thấy một trong những vấn đề tồn tại là khâu bàn giao mặt bằng thi công. Ví như, dự án nâng cấp, mở rộng cầu kinh Thanh Đa, quận Bình Thạnh, dự kiến hoàn thành trong năm 2014. Thế nhưng, lễ thông xe có đúng kế hoạch hay không thì chưa ai dám chắc, bởi còn phụ thuộc tiến độ bàn giao mặt bằng thi công. Trên thực tế, ngành GTVT đã phải liên tục đôn đốc chính quyền Bình Thạnh đẩy nhanh tiến độ đền bù giải phóng mặt bằng. Hay như dự án nâng cấp mở rộng đường Bến Vân Đồn, quận 4 cũng bị vướng mắc mặt bằng trên tuyến đường Nguyễn Hữu Hào. Nhiều gói thầu của Dự án xây dựng đường Tỉnh lộ 10B cũng chưa thể thi công do vướng mắc mặt bằng, đặc biệt đoạn thuộc huyện Bình Chánh và quận Bình Tân. Trong khi đó, mặt bằng thuộc quận Thủ Đức và phía thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dương chưa bàn giao để thực hiện Dự án xây dựng nút giao thông hoàn chỉnh tại vị trí cổng chính Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh…

Thật ra có hai điều cần nói rõ. Thứ nhất, vướng mắc mặt bằng thi công công trình không phải là nguyên nhân lớn nhất và duy nhất. Bởi vì khi nhìn lại kết quả hoạt động của địa hạt GTVT tại thành phố, và không chỉ riêng thành phố trong bất kỳ thời điểm nào trước đó, giới chuyên môn luôn dễ dàng chỉ ra hàng loạt nhân tố đáng phiền lòng như quá trình đô thị hóa và số lượng phương tiện giao thông cá nhân không ngừng tăng nhanh, tiếp tục gây quá tải cho hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị; tình trạng ngập nước và ùn tắc giao thông tiếp tục diễn biến phức tạp; các dịch vụ vận tải hành khách công cộng một mặt còn chiếm tỷ trọng khiêm nhường, mặt khác ngày càng được đòi hỏi phải có chất lượng tăng lên và cao hơn; phát triển đô thị tập trung quá cao ở khu vực trung tâm làm mất cân đối giữa quy mô phát triển hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội; tệ trạng lấn chiếm lòng lề đường, vỉa hè còn tràn lan trong khi công tác quản lý địa bàn của chính quyền địa phương còn lỏng lẻo; tiến độ dịch chuyển các cảng biển, bến xe khách liên tỉnh, trường đại học cao đẳng ra các khu quy hoạch vẫn còn chậm… Sẽ là thiếu sót nếu không nhắc đến chuyện quỹ đất dành cho giao thông trên địa bàn hiện còn quá thấp so yêu cầu. Bởi vì cho đến nay, tổng chiều dài đường chính của thành phố chỉ không quá 3.900km, tính ra mật độ đường giao thông so với tổng diện tích chỉ mới tròm trèm 1,8km/km² còn diện tích đất giao thông trên diện tích đất xây dựng đô thị chỉ là 6,1% và diện tích bến bãi đỗ xe chỉ chiếm không quá 0,1% diện tích đô thị. Hệ quả tổng hợp của tất cả những nguyên nhân nêu trên đó là đã “tạc” nên bức tranh toàn cảnh GTVT của đô thị lớn nhất nước như đã và đang có.

Thứ hai, khó khăn vướng mắc trong công tác đền bù giải phóng mặt  bằng, bao gồm cả việc di dời công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị có mối quan hệ hữu cơ, đan xen với chuyện vướng mắc khó khăn về nguồn vốn đầu tư cho ngành GTVT. Thực tế thời gian qua, đặc biệt trong năm ngoái và ngay cả năm 2013 này, do tình hình kinh tế chung gặp nhiều khó khăn, nên nguồn vốn đầu tư phát triển hệ thống giao thông đô thị tiếp tục bị hạn chế, thắt chặt. Bởi thế, suốt một thời gian dài qua mới nảy sinh ra những hệ lụy như không đủ nguồn để ngành GTVT thành phố bố trí vốn cho nhiều công trình quan trọng theo nhu cầu và tương xứng với chiều hướng phát triển của một siêu đô thị, thậm chí cá biệt có những dự án cần thiết đầu tư nhưng ngành công chính vẫn chưa thể ghi vốn chuẩn bị đầu tư được.

Giám đốc Sở GTVT thành phố Tất Thành Cang cũng phải kêu lên rằng, một số dự án chuẩn bị đầu tư thuộc diện cấp bách trên địa bàn nhưng vẫn chưa được bố trí vốn thực hiện và vì thế đã gây khó khăn cho công tác lập, thẩm định và phê duyệt dự án.

Công tác duy tuy sửa chữa cũng không thoát được “quy luật” chung. Chỉ tính riêng trong năm qua, nguồn vốn dùng vào công tác này đã thiếu rất nhiều so với khối lượng quản lý theo định mức, định ngạch trong khi nhiều vấn đề phát sinh mới đều trông chờ vào nguồn vốn duy tu, như việc tăng cường cây xanh, chiếu sáng, trang trí phục vụ lễ hội và các công trình bàn giao quản lý hạ tầng kỹ thuật…

Thiện Nhân