Từ đó cũng đã thấy tham nhũng nhiều nhất ở cấp huyện, cấp tỉnh! Suốt ngày thu hồi, chia, giao, suốt ngày cấp sổ đỏ, mua bán, đổi chác, có tháng đất tăng năm, bảy giá theo thị trường. Việc mua bán, đổi chác, cấp lên cấp xuống cũng dựa theo đó mà tồn tại và phát triển.

Nhiều quan tỉnh, quan huyện, quan xã mua luôn cả đất thành phố, Thủ đô, đất vàng cho con ở học đại học và ra trường công tác có nơi ăn chốn ở ngon lành… Thật đại gia nước ngoài mơ cũng không được thế!

Ai có quyền lớn cấp đất, thu hồi đất nhoay nhoáy, có ngày hàng chục dự án (D.A) bất động sản ra đời như ở Việt Nam? Có khi, một tỉnh cũng đã được quyền làm như thế và hơn thế! Có khi còn được quyền thu hồi và cấp ngay cho con cháu mình, hoặc kẻ có quan hệ tốt với mình… Nhiều D.A nháy mắt đã sinh ra và cũng đẻ ra rất nhiều tiền bạc cho các cá nhân có quyền chức. Họ đua nhau làm kinh tế trong sự mất đất đau đớn của người dân, vì đất đai có sinh sôi, nảy nở ra được đâu?

Đó là thảm cảnh, hệ luỵ của hàng trăm “D.A treo” ở nhiều thành phố lớn, sau các cuộc đua! Vì cứ tưởng thu hồi đất của dân xã này, làng kia, lập nên D.A, chia lô bán nền, làm đường, đào hồ ao, xây nhà cao tầng, kéo điện, đấu nước vào là bán, là chia. Ai ngờ, cung mười mà cầu chỉ đến mức hai, ba, thì thừa mứa là đúng, bán không chạy là đúng.

Thời kỳ mua một, bán mười, hai mươi đã qua lâu rồi! Đó là thời kỳ đầu của cuộc cách mạng hiện đại hoá, công nghiệp hoá. Lịch sử có ai học hết chữ ngờ. Nhiều địa phương đua nhau biến ruộng nương thành khu đô thị, khu di dân… và nghèo đói kéo liền theo vì cuộc đua chen thiếu khoa học, thiếu bài bản, tiên lượng. Vì đất đai, có nơi bờ xôi, ruộng mật trở thành hoang hoá, không có nguồn sản sinh ra sản phẩm, rau cỏ cũng thiếu nói gì thịt cá. Chăn nuôi, sản xuất đình đốn, một gia đình đã nguy, hàng trăm, hàng ngàn gia đình như thế thì là thảm cảnh, thảm kịch chứ vui thú nỗi gì?

Một nhà có người trở thành xe ôm, bảo vệ thì còn kiếm được việc làm, còn đủ sống. Mười nhà, hai mươi nhà, năm mươi nhà có người noi theo làm như thế vì không có ruộng nương cày cấy thì đó là thảm kịch đói nghèo của làng, xã rồi chứ còn chờ đâu nữa? Một nhà trông chờ vào sự giúp đỡ của làng, xã, nói rộng ra là của Nhà nước thì còn có thể, chứ đã đến hàng trăm nhà ngóc cổ trông đợi như thế thì chỉ mỏi cổ thôi, không nước non gì! Các D.A, hay người sản sinh ra D.A đã không lường hết khả năng này?

Vì thế, chỉ riêng TP Hà Nội, cho đến tháng 7/2012, có đến 500 công trình chậm triển khai. Cứ cho ít nhất mỗi công trình, D.A có 20 nhà dân gặp khó khăn vì chuyện “treo niêu” này, thì TP cũng đã có thêm 1.000 nhà dân dư khốn, dư khổ, kêu trời kêu đất vì nạn làm ăn thiếu kế hoạch dẫn đến đói nghèo…

Việc nhiều công trình lớn của quốc gia, trong đó có Hội trường Ba Đình chậm tiến độ, kéo dài cũng đã gây khó cho nhiều cấp, nhiều ngành, chắc tiền bạc cũng phải đổ thêm, nói gì các D.A tư nhân, đổi đất lấy hạ tầng, lấy công trình, hoặc tranh cướp lợi dụng kẽ hở của chính sách, luật pháp…

Vậy là, lãng phí trên lĩnh vực đất đai, tiềm tàng nhiều ẩn hoạ, gây mất ổn định kéo dài, trải rộng ra nhiều địa phương nhưng rất chậm khắc phục, do thiếu nghiêm minh, trì trệ trong xử lý. Nhiều kết luận thanh tra dai dẳng hàng năm trời hết bộ này sang bộ kia, không dứt điểm nhất là khi vướng quyền lợi cá nhân và nhóm lợi ích... Các báo cáo về giám sát, kiểm tra về lãng phí, về tham nhũng trước Uỷ ban Thường vụ Quốc hội chắc cũng thế, rất khó triển khai xử lý vì bệnh chung chung, đổ lỗi cho tập thể, tổ chức… đang rất phát triển.

Hoàng Trí