Nó được trương lên và xướng to mỗi kỳ tổng kết năm, sơ kết giữa năm, kết thúc nhiệm kỳ công tác. Để rồi, ai cũng được thở phào nhẹ nhõm, rằng đã tập trung, rằng đã triển khai, đã nghiên cứu, in nhiều tài liệu phổ biến học tập xuống tận dân… nhưng kết quả chưa được như nguyện. Nó cứ như là ước mơ, mặc dù đã thấy, đã làm, đã gắng sức, đã chọn phương pháp tối ưu nhất, đã được đồng thuận từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài; không ngành nào cho là không quan trọng; không ngành nào không thấy tham nhũng là hết sức nghiêm trọng: Nó tàn phá, nó gây mất niềm tin, nó hủy hoại thành quả cách mạng, nó là hậu quả của quan liêu, của chủ nghĩa cá nhân, nó sẽ thành dịch khi bị nhờn thuốc…

Ngành Thanh tra như lệ thường sơ kết 6 tháng đầu năm, lại khẳng định vai trò nhiệm vụ, tổng hợp, báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng, lại tiếp tục biểu dương sự cố gắng của các cấp, ngành trong tuyên truyền vận động, triển khai và có thu được thắng lợi nhất định, cơ bản vẫn là thước đo của bước tiến so với năm trước, cùng kỳ…

Tuy nhiên, lần này Tổng Thanh tra nhìn thẳng vào sự thật của sự trì trệ tại 4 nơi tham nhũng đang hoành hành: Tín dụng ngân hàng, xây dựng cơ bản, quản lý sử dụng đất đai và tài nguyên khoáng sản.

Mấu chốt của vấn đề là phải phanh phui và tóm gọn tham nhũng chứ không phải cứ “chỉ trỏ” và “đầu đơn” như dân chúng. Điều đó thật sự khó khăn, phức tạp vì muốn làm được, phải dựa vào đội ngũ thanh tra viên chuyên nghiệp của các ngành, các cấp. Kinh nghiệm cho hay, đó mới chính là đội ngũ nắm chắc: Tham nhũng của ngành mình, đơn vị mình đang ở đâu, ai bảo kê, muốn tiêu diệt nó phải đánh vào đâu, đâu là yếu điểm?

Nhưng nắm chắc và chỉ huy lực lượng này nhiều khi không phải là Thanh tra Chính phủ mà là Thủ trưởng trực tiếp (người có khi liên quan đến vụ việc tham nhũng), người rất ghét việc nội bộ bị phát hiện có tham nhũng, tham ô, mất đoàn kết… Nhưng không thể để các cấp, ngành cho rằng, mỗi năm ngành Thanh tra triển khai rầm rộ hàng ngàn cuộc thanh tra khắp cả nước, có diện rộng, có trọng tâm trọng điểm, nhưng chủ yếu là “hô hào”, “rung cây”, “khuấy nước”, chứ chưa thấy bắt được quan tham nhũng. Ngày trước, thủa chống Tây còn bắt xử được quan tỉnh, quan bộ; những năm 1993 - 1994, còn đưa được lãnh đạo bộ ra tòa, chứ 20 năm nay, có lãnh đạo Mặt trận cho là: Cứ như là “đoàn quân phục kích”.

Nếu cứ đi, cứ “bay lượn” và trở về báo cáo, lĩnh lương, rồi lại “bay đi”… thì “trên tài” cả việc “đi phục kích”! Và khi đó, ai cũng thấy tham nhũng ngày càng phức tạp, nguy hiểm, vô phương cứu chữa vì sự tinh vi, xảo trá… Còn cấp trên sẽ càng thấy nhận định của Tổng Thanh tra Huỳnh Phong Tranh là vô cùng chính xác: Các báo cáo chưa phản ánh đúng tình hình tham nhũng, chủ yếu mới dừng ở cấp cơ sở… Số vụ việc còn ít… Trong khi, tham nhũng gia tăng, ngày càng tinh vi, phức tạp.

Tham nhũng là “bệnh” của quan lại từ xưa đến nay. Nếu cơ quan có trách nhiệm đứng về phía dân, vì dân thì chắc chắn “bệnh này” sẽ giảm với các liều thuốc hữu hiệu! Thanh tra lúc đó chắc phải như “mẹ hiền”?

Hoàng Trí